Isı ve sıcaklık, birbirine karıştırılan ancak farklı anlamlara sahip iki önemli fiziksel kavramdır. Isı, enerji aktarımıyla ilgilidir ve bir maddeden diğerine aktarılabilir. Sıcaklık ise bir maddenin ne kadar sıcak ya da soğuk olduğunu gösteren bir ölçüdür. Isı ve sıcaklık arasındaki farkları anlamak, çevremizdeki birçok doğal olayı daha iyi kavramamıza yardımcı olur. Bu yazıda, ısı ve sıcaklık kavramlarını karşılaştırarak, aralarındaki temel farkları öğreneceğiz.
5. Sınıf Isı ve Sıcaklığın Karşılaştırılması Ders Notu
- Isı: Enerji aktarımıdır, sıcak maddeden soğuk maddeye geçer. Birimi joule (J)’dir.
- Sıcaklık: Bir maddenin sıcak veya soğuk olma derecesidir. Birimi derece Celsius (°C)’dir.
- Karşılaştırma: Isı enerji transferidir, sıcaklık ise enerji yoğunluğunun bir ölçüsüdür.
- Bir maddenin tüm taneciklerinin toplam enerjisine ısı denir.
- Bir maddenin tek bir taneciğinin ortalama hareket enerjisine ise sıcaklık denir.
- Isı, maddeler arasında sıcaklık farkından dolayı alınıp verilen bir enerji türüdür, sıcaklık ise bir maddenin soğuk ya da sıcak olduğunu gösterir.
- Sıcak bir maddeyi soğuk bir maddeden dokunarak ayırt edebiliriz, fakat ısısı hakkında kesin bir bilgi veremeyiz.
- Sıcaklıkları farklı iki madde arasında, sıcaklık farkından kaynaklanan enerji aktarımına ısı akışı denir.
- Hâl değişim sıcaklığında bulunmayan bir madde ısı kaybederse sıcaklığı azalır, ısı alırsa sıcaklığı artar.
Isı ve Sıcaklık Arasındaki Farklar:
Isı
- Maddeler arasında alınıp verilen bir enerji türüdür.
- Alınıp verilen ısı kalorimetre kabı ile hesaplanır.
- Isının birimi kalori (cal) ya da joule (j)’dür.
- Isı madde miktarına bağlıdır. Maddenin miktarı arttıkça ısısı da artar. Örneğin, bir sürahi su dışarıya bir bardak sudan daha fazla ısı verebilir. Bu nedenle sürahideki suyun ısısı daha fazladır.
Sıcaklık
- Bir enerji değil, göstergedir.
- Dolayısıyla alınıp verilemez.
- Sıcaklık termometre ile ölçülür.
- Sıcaklık birimi derece Celsius (°C)’tur.
- Bir maddenin sıcaklığı madde miktarına bağlı değildir. Örneğin, bir sürahideki sudan bir bardak su içildiğinde suyun sıcaklığı değişmez.
