FOTOSENTEZ HIZINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
A) İç Faktörler (Kalıtsal faktörler): Bitkinin yapısıyla ilgili olan faktörlerdir.
Yaprak yüzeyi arttıkça fotosentez hızı artar
Kloroplast, stoma ve enzim miktarı arttıkça fotosentez hızı artar
Yapraktaki tüy sayısı arttıkça fotosentez hızı azalır. Çünkü tüyler ışığın geçişini engeller
Yapraktaki kutikula tabakasının kalınlığı arttıkça fotosentez hızı azalır.
B) Dış Faktörler (Çevresel faktörler): Işık şiddeti, karbondioksit miktarı, sıcaklık, ışığın dalga boyu, su ve mineraller fotosentez hızını etkileyen çevresel faktörlerdir.
Not: Yeşil ışık çoğunlukla yansıtılır az emilir, bu yüzden yeşil ışıkta fotosentez hızı minimumdur. Mor ve kırmızı ışık çoğunlukla emildiği için fotosentez hızı yüksektir. Bitkiler mor ötesi ve kızıl ötesi ışıklarda fotosentez yapmaz. Ayrıca burada ışık ile yaprak karıştırılmamalıdır. Örneğin kırmızı yaprakta fotosentez olmaz ama kırmızı ışıkta fotosentez hızı yüksektir.
Mineral miktarı arttıkça da fotosentez hızı artar. Örneğin Mg minerali klorofilin yapısına katılır.
Bitkilerde stoma hücreleri ve özümleme parankiması hücreleri (palizat parankiması + sünger parankiması) fotosentez yapan hücrelerdir.
Örnek:
Yukarıdaki düzenekte su dolu olan bir kaba su bitkisi konulmuş, üzerine de cam bir tüp ters çevrilerek bırakılmıştır. Bir süre sonra tüpün içinde X gazının biriktiği gözlenmiştir.
Bu deneyle ilgili olarak;
I. X gazının kaynağı su molekülüdür
II. Kaba, soda (Karbondioksitli su) eklenirse X gazı artar
III. Işık miktarı arttırılırsa X gazının miktarı artar
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
Çözüm: Işıklı ortamda bitki fotosentez yapacağı için oksijen gazı açığa çıkar. Yani X gazı oksijendir. Oksijenin kaynağı da su molekülüdür. Işık miktarı arttırılırsa fotosentez hızı artacağı için oksijen miktarı da artar. Gazoz ve soda karbondoksit içerdiği için fotosentezi hızlandırır ve oksijen artar. Cevap: E
