DOĞA ve UNSURLARI
İnsanın bir parçası olduğu doğa, birbiriyle etkileşim hâlinde olan dört farklı ortamın birlikteliğinden oluşur. Bu ortamlar; atmosfer (hava küre), hidrosfer (su küre) ve litosfer (taş küre) ile biyosfer (canlılar küresi)’ dir.
Doğadaki insan emeği ve çalışmasının ürünü olmayan unsurlara doğal unsur denir. Yeryüzündeki dağlar, akarsular, bitki örtüleri, topraklar, bulutlar, denizler vs. doğal unsurları oluşturur. İnsan etkisi olmadan, doğadaki diğer canlıların ve cansız maddelerin etkileşimiyle oluşan olaylara ise doğal olay denir. Yağmurun yağması, rüzgârın esmesi, Güneş’in doğması, denizde dalgaların oluşması gibi olaylar birer doğal olaydır.
Doğal unsurların dışında kalan, insan eliyle yapılmış ve insan emeği olan ürünlerin hepsine beşeri unsur denir. Köprüler, barajlar, binalar, fabrikalar, ulaşım yolları, taşıtlar vs. birer beşerî unsurdur.
Atmosfer (Hava Küre)
Yerküreyi çepeçevre saran ve çeşitli gazlardan oluşan doğal bir ortamdır. İçerdiği gazlar ve meydana gelen hava olayları nedeniyle canlılara yaşam olanağı sağlar. Sıcaklık, basınç, rüzgâr, nem ve yağış atmosferde meydana gelen başlıca olaylardır.
Hidrosfer (Su Küre)
Su, yaşamın sürebilmesi için gerekli ögelerden biridir. Okyanuslar, denizler, göller, akarsular, kaynaklar ve yer altı suları hidrosferi oluşturan başlıca bölümlerdir. İnsanlar, bu ortamlarda ekonomik faaliyetlerde bulunmakta, bu ortamda meydana gelen dalga, akıntı, gelgit ve tsunami gibi olaylardan etkilenmektedir.
Litosfer (Taş Küre)
Üzerinde yaşadığımız Dünya’nın, katılaşmış en üst katmanıdır. Dağlar, taşlar, vadiler, platolar litosferi oluşturan başlıca unsurlardır. Yer şekillerinin oluşması ve değişmesi, kayaçların ufalanarak toprağa dönüşmesi, deprem ve volkanik olaylar litosferde gerçekleşir.
Biyosfer (Canlılar Küresi)
Yeryüzünde canlıların yaşadığı ortamdır. Mikroorganizmalar, çeşitli bitkiler, hayvanlar ve insanlar biyosferin başlıca unsurlarıdır.
