DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLERİN SAĞLIĞI
İç salgı bezlerinden salgılanan hormonlar sağlıklı büyüme, gelişme, üreme ve ruh sağlığı üzerinde etkilidir. İç salgı bezlerinin sağlığı için düzenli uyumalıyız. Sağlıklı beslenmeli, egzersiz yapmalı, stresten ve aşırı kafein tüketiminden uzak durmalıyız. İç salgı bezlerinden az ya da fazla hormon salgılanması bazı hastalıklara neden olur. Cücelik, devlik, diyabet (şeker hastalığı) ve guatr bu hastalıklardan bazılarıdır.
Devlik ve Cücelik: Büyüme döneminde hipofiz bezinden büyüme hormonu az salgılanırsa cücelik, fazla salgılanırsa devlik görülür.
Şeker Hastalığı: Pankreas bezinden insülin hormonu yeterince salgılanmazsa kandaki şeker normal seviyeye inmez ve şeker hastalığı (diyabet) görülür. Sağlıklı bir insanın idrarında şeker (glikoz) bulunmaz. İdrarda şeker tespit edilmişse şeker hastalığından söz edilir. Bir kişinin açlık kan şekeri ölçümü en doğru şekilde 6 – 8 saat açlıktan sonra ölçülür. Açlık kan şekeri 70 – 100 mg/dl olmalıdır. Yemek yedikten iki saat sonra yapılan ölçüm tokluk kan şekerini verir. Tokluk kan şekeri 100 — 140 mg/dl arasında olmalıdır. Diyabet tip 1 olarak adlandırılan diyabet çocuklarda daha sık görülür. Pankreasın görev yapmaması sonucu insülin hormonu salgılanmaz ve hastalar insülini dışarıdan alırlar. Diyabet tip 2 olarak adlandırılan diyabet ise genellikle 40 yaş üstü kişilerde görülür. Pankreas insülin üretir fakat vücut bunu gerektiği gibi kullanamaz. Diyabet tip 2 vücudumuzda pek çok organ ve yapıya zarar verir. Çocuklarda diyabetin sebebi yanlış beslenme ve hareketsiz bir yaşamdır.
Guatr: İnsan vücuduna yeterince iyot alınmazsa tiroit bezinden yeterince tiroksin hormonu salgılanamaz. Bu durumda
tiroit bezi tiroksin üretmek için çok çalışarak büyür. Bunun sonucunda boğazda şişkinlik olur. Bu hastalığa guatr denir.
Destek ve Hareket Sisteminin Sağlığı için Yapılması Gerekenler
- Dengeli ve düzenli beslenmek
- Düzenli spor yapmak
- Oturma biçimine dikkat etmek
- Yük kaldırırken sırt ve belden değil dizlerden destek olarak eğilmek
- Eşya taşırken dengeli paylaştırmak
- Ayak tabanı için uygun, bel sağlığı için doğru ayakkabıyı tercih etmek
Sindirim Sisteminin Sağlığı İçin Yapılması Gerekenler
- Yiyecekleri ağızda yeterince çiğnedikten sonra yutmak
- Çok sıcak ve soğuk yiyecek içecek tüketmemek
- Aşırı baharatlı ve tuzlu sindirimi zor besinler tüketmemek
- Sigara ve alkolden uzak durmak
- Yemek esnasında ve öncesinde su içmemek
Solunum Sisteminin Sağlığı İçin Yapılması Gerekenler
- Dengeli ve düzenli beslenmek
- Stresten uzak yaşamak
- Düzenli spor ve egzersiz yapmak
- Sigara ve alkolden, tütün dumanı oluşturulan alandan uzak durmak
- Yaşanılan ortamın hava kalitesini iyileştirmek
Dolaşım Sisteminin Sağlığı için Yapılması Gerekenler
- Dengeli ve düzenli beslenmek
- Kalori yapacak enerji içeceği gibi besinlerden uzak durmak
- Düzenli spor ve egzersiz yapmak
- Trans yağ içeren sağlıksız gıdalar ile beslenmemek
- Sigaradan uzak durmak ve içilen ortamlarda bulunmamak
Boşaltım Sisteminin Sağlığı için Yapılması Gerekenler
- Dengeli ve düzenli beslenmek
- Lifli, gıdaları daha çok tüketmek
- Tuzlu ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmak
- Bel ve ayakları sıcak tutmaya özen göstermek
