Tümleç Eksikliği (Anlatım Bozuklukları) 11. Sınıf Edebiyat


Kategoriler: 11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı, Türk Dili ve Edebiyatı
Cepokul

Tümleç Eksikliği

Sıralı ya da bağlı cümlelerde ikinci yükleme, gerektiği halde dolaylı tümleç, zarf tümleci ya da edat tümleci getirilmezse birinci cümlenin nesnesi ya da başka bir ögesi bu cümleler için geçerli olur ve anlatım bozukluğu ortaya çıkar.

Birleşik cümlelerde yan cümleciğin nesnesi temel yüklem için ortak olmadığı halde ortak olarak kullanılırsa tümleç
eksikliğine yol açabilir.

Tümleç eksikliği, kendi içinde üçe ayrılır:

  • a) Dolaylı Tümleç Eksikliği

Dolaylı tümleç yer bildiren bir ögedir.

Sonunda “-e, -de, -den” eki olan sorular sorularak dolaylı tümleç bulunur.

Soruları: kime, kimde, kimden, neye, nede, neden, nereye, nerede, nereden.

  • b) Zarf Tümleci Eksikliği

Zaman, durum, miktar belirten bir ögedir.

Nasıl, ne zaman, niçin, ne kadar sorularıyla bulunur.

  • c) Edat Tümleci Eksikliği

Amaç, araç anlamı katan bir ögedir.

Sonunda “ile, için” olan sorular sorularak bulunur: ne ile, kim ile, ne için, kim için.

Uyarı: “Herkes”, “hepsi”, “tümü” gibi belgisiz zamirler sadece olumlu cümlelerde; ”hiç kimse”, “kimse”, “hiçbiri” gibi belgisiz zamirler sadece olumsuz cümlelerde tümleç olur.

Aşağıda verilen cümlelerde eksik olan tümleç yan tarafına yazılmıştır.

CümlelerTümleç Türü
Yaşama dört elle sarılıp zevk almayı bilmeliyiz.Dolaylı Tümleç
Okula giriş ve çıkış saatleri değiştirildi.Dolaylı Tümleç
Türkçenin doğru kullanılması bir yana, değer verilmiyor bile.Dolaylı Tümleç
Sana her konuda güveniyor ve yardım bekliyoruz.Dolaylı Tümleç
Apartmandaki insanlar komşularını tanımıyor, konuşmuyor bile.Edat Tümleci
Akşamları kitapçıya uğrar, saatlerce sohbet ederdi.Edat Tümleci
Hep senin yanındayım, seni yalnız bırakmam.Zarf Tümleci
Beni hiçbir zaman unutmadı, bana mektup yazdı.Zarf Tümleci
Yüzünü yıkadı, kuruladı ve krem sürdü.Dolaylı Tümleç
Korkuya yenilme, baş etmeyi öğren.Edat Tümleci
İstanbul’a gelen, bir daha ayrılmak istemiyor.Dolaylı Tümleç
Söylediklerinizi biliyorum, candan inanıyorum.Dolaylı Tümleç
Depremi bilmek değil, hazırlıklı olmak gerekir.Dolaylı Tümleç
Bazıları kartala saygı duyar, bazıları nefret eder.Dolaylı Tümleç


Liselere Giriş Sınavı (LGS)
5 Haziran 2022 Pazar

Temel Yeterlilik Sınavı (TYT)
18 Haziran 2022 Cumartesi

Alan Yeterlilik Sınavı (AYT)
19 Haziran 2022 Pazar