6. Sınıf Fen Bilimleri: Sabit Süratli ve Sabit Hızlı Hareket Testleri (Maarif Modeli)

• 6. Sınıf Sabit Süratli ve Sabit Hızlı Hareket Test 1 Çöz

• 6. Sınıf Sabit Süratli ve Sabit Hızlı Hareket Test 2 Çöz

• 6. Sınıf Sabit Süratli ve Sabit Hızlı Hareket Test 3 Çöz

• 6. Sınıf Sabit Süratli ve Sabit Hızlı Hareket Test 4 Çöz

• 6. Sınıf Sabit Süratli ve Sabit Hızlı Hareket Test 5 Çöz

• 6. Sınıf Sabit Süratli ve Sabit Hızlı Hareket Test 6 Çöz

• 6. Sınıf Sabit Süratli ve Sabit Hızlı Hareket Test 7 Çöz

1. Sabit Süratli Hareket Nedir?

• Bir cismin birim zamanda aldığı yolun (mesafenin) değişmediği harekettir.
• Yani, cisim her saniye veya her dakika aynı mesafeyi kat eder.
• Önemli olan sadece ne kadar yol aldığıdır, hangi yöne gittiği önemli değildir.
• Örnek: Bir arabanın düz bir yolda veya virajlı bir yolda sürekli 60 km/sa hızla gitmesi (yön değişse bile sürat sabittir).

2. Sabit Hızlı Hareket Nedir?

• Bir cismin birim zamanda yaptığı yer değiştirmenin (konum değişikliğinin) hem büyüklüğünün hem de yönünün değişmediği harekettir.
• Sabit hızlı hareket için cismin hem süratinin sabit olması hem de aynı yönde hareket etmesi gerekir.
• Eğer cismin yönü değişirse, sürati sabit kalsa bile hızı değişmiş olur.
• Örnek: Düz bir yolda sürekli aynı yöne ve 60 km/sa süratle giden bir araba.

3. Sabit Sürat ve Sabit Hız Arasındaki Temel Fark

• Sürat: Cismin birim zamanda aldığı yoldur. Yön önemli değildir. Sadece büyüklüğü vardır (skaler büyüklük).
• Hız: Cismin birim zamanda yaptığı yer değiştirmedir. Hem büyüklüğü hem de yönü önemlidir (vektörel büyüklük).

Unutmayın:

• Sabit hızlı hareket eden bir cismin sürati de sabittir.
• Ancak, sabit süratle hareket eden bir cismin hızı sabit olmayabilir (eğer yönü değişiyorsa). Örneğin, dairesel bir yolda sabit süratle giden bir arabanın yönü sürekli değiştiği için hızı sabit değildir.

Sabit Süratli ve Sabit Hızlı Hareket Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Ali, doğum gününde aldığı uzaktan kumandalı arabasını evlerinin bahçesindeki yuvarlak koşu pistinde denemeye karar verdi. Arabayı çalıştırdı ve kumandadan hızını ayarlayarak arabanın pist üzerinde hep aynı gösterge değerinde hareket etmesini sağladı. Araba, pist üzerinde belirlenen çizgide hiç sapmadan, sürekli aynı ‘sürat’ ile dönmeye başladı. Ancak Ali, arabanın her virajda yön değiştirdiğini fark etti.
Bu gözlemle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Arabanın hem sürati hem de hızı sabittir.
B) Arabanın sürati sabit, hızı ise değişkendir.
C) Arabanın sürati değişken, hızı ise sabittir.
D) Arabanın hem sürati hem de hızı değişkendir.
Çözüm: Sürat, birim zamanda alınan yol miktarıdır ve yönü önemli değildir. Hız ise birim zamanda yapılan yer değiştirme miktarıdır ve yönü önemlidir. Soruda arabanın sürekli aynı ‘sürat’ ile döndüğü belirtilmiştir, bu yüzden sürati sabittir. Ancak araba dairesel bir pistte hareket ettiği için sürekli yön değiştirmektedir. Yön değiştiği için hızı da değişmektedir.
Doğru cevap B’dir.

2. soru: Elif, her sabah evinden okuluna yürüyerek gitmektedir. Okul ile ev arasındaki kuş uçuşu mesafe (en kısa yol) 500 metredir. Elif, bazen düz bir yoldan 500 metre yürüyerek 10 dakikada okula ulaşır. Bazen de arkadaşıyla buluşmak için daha uzun, dolambaçlı bir yoldan 700 metre yürüyerek yine 10 dakikada okula ulaşır. Her iki durumda da Elif’in evden okula varış süresi aynıdır.
Yukarıdaki bilgilere göre Elif’in hareketleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Her iki durumda da Elif’in sürati ve hızı aynıdır.
B) İlk durumda Elif’in sürati ve hızı aynı, ikinci durumda ise farklıdır.
C) Her iki durumda da Elif’in yer değiştirmesi aynıdır, ancak sürati farklıdır.
D) İkinci durumda Elif’in yer değiştirmesi daha fazladır, bu yüzden hızı da daha fazladır.
Çözüm: Yer değiştirme, başlangıç noktası ile bitiş noktası arasındaki en kısa mesafedir ve yönü vardır. Elif’in evi ile okulu arasındaki en kısa mesafe (yer değiştirme) her zaman 500 metredir. Dolayısıyla her iki durumda da yer değiştirmesi aynıdır. Sürat ise alınan yolun zamana oranıdır. İlk durumda 500 metre yolu 10 dakikada, ikinci durumda 700 metre yolu 10 dakikada almıştır. Alınan yol farklı olduğu için Elif’in sürati ikinci durumda daha fazladır. Hız ise yer değiştirmenin zamana oranıdır. Yer değiştirme ve süre aynı olduğu için her iki durumda da Elif’in hızı aynıdır.
Doğru cevap C’dir.

3. soru: Bir lunaparkta, iki farklı hareketli oyuncak bulunmaktadır. Birinci oyuncak, düz bir ray üzerinde sabit bir süratle ileri geri hareket eden bir trendir. Tren, her 5 saniyede 10 metre yol almaktadır ve hep aynı yönde ilerlemektedir. İkinci oyuncak ise, bir atlıkarıncadır. Atlıkarıncadaki atlar, dairesel bir yörüngede sürekli aynı süratle dönmektedirler. Her at, 5 saniyede 10 metre yol almaktadır.
Bu iki oyuncakla ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi doğrudur?
A) Trenin sürati sabittir, ancak hızı değişkendir.
B) Atlıkarıncadaki atların hızı sabittir, ancak sürati değişkendir.
C) Trenin hem sürati hem de hızı sabittir.
D) Her iki oyuncağın da hem sürati hem de hızı değişkendir.
Çözüm: Tren düz bir rayda sabit süratle ve hep aynı yönde ilerlediği için hem sürati sabittir hem de yönü değişmediği için hızı sabittir. Atlıkarıncadaki atlar sabit süratle hareket etse de dairesel bir yörüngede döndükleri için sürekli yön değiştirmektedirler. Yön değiştiği için atların hızı değişken olurken, sürati sabit kalır.
Doğru cevap C’dir.

4. soru: Fen Bilimleri dersinde öğretmen, öğrencilerine ‘sabit süratli hareket’ ve ‘sabit hızlı hareket’ kavramlarını anlatmaktadır. Öğretmen, bu iki hareket türü arasındaki temel farkın ‘yön’ olduğunu vurgulamıştır. Ardından, öğrencilerden bu hareket türlerini tanımlayan cümleler kurmalarını istemiştir.
Aşağıdaki öğrencilerden hangisinin yaptığı tanım, öğretmenin verdiği bilgiler ışığında doğrudur?
A) Ayşe: Sabit süratli harekette cismin birim zamanda aldığı yol değişmez, sabit hızlı harekette ise cismin hem birim zamanda aldığı yol hem de yönü değişmez.
B) Burak: Sabit süratli harekette cismin yönü değişebilirken, sabit hızlı harekette cismin yönü kesinlikle değişmez.
C) Cem: Sabit hızlı hareket eden bir cismin sürati kesinlikle sabittir, ancak sabit süratli hareket eden bir cismin hızı değişken olabilir.
D) Deniz: Sabit hızlı hareket, sadece düz bir yolda gerçekleşebilirken, sabit süratli hareket hem düz hem de eğri yollarda gerçekleşebilir.
Çözüm: Öğretmen, sabit süratli ve sabit hızlı hareket arasındaki temel farkın ‘yön’ olduğunu vurgulamıştır. Bu bağlamda en doğru tanım, yönün bu hareketlerde nasıl davrandığını açıklayan ifadedir.
A) Ayşe’nin tanımında “birim zamanda aldığı yol” ifadesi sürati anlatır. Sabit hızlı harekette sürat sabit olsa da, hızın tanımında yer değiştirme ve yön esastır. Bu ifade tam doğru ve eksiksiz değildir.
B) Burak’ın tanımı, sabit süratli harekette yönün değişebileceğini (örneğin dairesel hareket) ve sabit hızlı harekette ise yönün kesinlikle değişmeyeceğini (doğrusal hareket) belirterek, öğretmenin vurguladığı ‘yön’ farkını en net şekilde ortaya koyar.
C) Cem’in tanımı, bu hareketler arasındaki doğru bir ilişkiyi ifade eder ancak doğrudan bir tanım değildir.
D) Deniz’in tanımı, bu hareketlerin gerçekleşebileceği yol türlerini belirtir ancak temel fark olan ‘yön’ü doğrudan tanımlamaz.
Doğru cevap B’dir.

5. soru: Bir drone pilotu, yeni aldığı drone’uyla deneme uçuşları yapmaktadır. Drone’u, yerden belirli bir yükseklikte, tam bir daire çizecek şekilde uçurur. Pilot, drone’un kumandasından hız sabitleyiciyi açtığı için drone, bu dairesel yörünge üzerinde her an aynı ‘sürat’ ile hareket etmektedir. Ancak pilot, drone’un ekranındaki yön göstergesinin sürekli değiştiğini fark eder.
Drone’un bu hareketiyle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Drone’un sürati sabittir.
B) Drone’un hızı değişkendir.
C) Drone’un yer değiştirmesi sürekli artmaktadır.
D) Drone’un bir turu tamamladığında başlangıç noktasına göre yer değiştirmesi sıfır olur.
Çözüm:
A) Soruda drone’un “her an aynı ‘sürat’ ile hareket ettiği” belirtilmiştir. Bu ifade doğrudur.
B) Drone dairesel bir yörüngede hareket ettiği için sürekli yön değiştirmektedir. Hız, hem sürat hem de yönü içerdiği için, yön değiştiğinde hız da değişir. Bu ifade doğrudur.
C) Drone dairesel bir yörüngede hareket ederken, yer değiştirmesi başlangıç noktası ile o anki konumu arasındaki en kısa mesafedir. Bu mesafe, drone hareket ettikçe önce artar (yarım tura kadar), sonra tekrar azalır (tam tura kadar). Dolayısıyla “sürekli artmaktadır” ifadesi yanlıştır.
D) Drone tam bir turu tamamladığında başlangıç noktasına geri döner. Başlangıç ve bitiş noktası aynı olduğu için yer değiştirmesi sıfır olur. Bu ifade doğrudur.
Doğru cevap C’dir.