Sabit süratli hareket, bir cismin birim zamanda eşit yollar alması durumudur. Bu durumda cismin hızı büyüklük olarak değişmez, ancak yönü değişebilir. Örnek olarak, dairesel bir pistte sürekli aynı hızla koşan bir atletin hareketi verilebilir. Atletin sürati sabittir, ancak yönü sürekli değiştiği için hızı sabit değildir.

Sabit hızlı hareket ise bir cismin birim zamanda eşit yer değiştirmeler yapmasıdır. Bu, hem süratinin hem de yönünün sabit olduğu anlamına gelir. Cismin hızının vektörel büyüklüğü (sürati) ve yönü değişmez. Bu tür hareket, sadece düz bir yolda ve yön değiştirmeden ilerleyen bir arabanın hareketi gibi doğrusal hareketlerde gözlenir. Sabit hızlı hareket yapan bir cisim aynı zamanda sabit süratli hareket de yapar; ancak sabit süratli hareket yapan bir cisim, her zaman sabit hızlı hareket yapmaz.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. Sabit süratli hareket yapan bir cisim için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur?

A) Hız vektörü sabittir. B) Yönü sabittir. C) Hızının büyüklüğü sabittir. D) Sürati sıfırdır.

Çözüm: Sabit süratli harekette, cismin birim zamanda aldığı yol sabittir, bu da hızının büyüklüğünün (süratinin) sabit olduğu anlamına gelir. Yönü değişebileceği için hız vektörü sabit değildir. Doğru Cevap: C

2. Bir cismin sabit hızlı hareket yapabilmesi için hangi koşul sağlanmalıdır?

A) Sadece hızının büyüklüğü sabit olmalıdır. B) Sadece yönü sabit olmalıdır. C) Hızının hem büyüklüğü hem de yönü sabit olmalıdır. D) Cismin ivmesi sıfırdan farklı olmalıdır.

Çözüm: Sabit hızlı hareket, hızın hem büyüklüğünün (süratinin) hem de yönünün değişmediği harekettir. Bu yüzden cismin ivmesi sıfırdır. Doğru Cevap: C

3. Bir cisim dairesel bir pistte sabit süratle hareket ediyor. Bu cisim için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Sürati sabittir. B) Hızı sabittir. C) Yönü sürekli değişmektedir. D) Konumu sürekli değişmektedir.

Çözüm: Dairesel harekette cismin sürati sabit olsa da, yönü sürekli değiştiği için hız vektörü de sürekli değişir. Dolayısıyla hızı sabit değildir. Doğru Cevap: B

4. Düz bir yolda 50 km/s hızla ilerleyen bir otobüsün hareketi için ne söylenebilir?

A) Sabit süratli harekettir. B) Sabit hızlı harekettir. C) Hem sabit süratli hem de sabit hızlı harekettir. D) Yavaşlayan harekettir.

Çözüm: Otobüs düz bir yolda ilerlediği için yönü sabittir. Hızının büyüklüğü (sürati) de 50 km/s olarak sabit kaldığı için hem sabit süratli hem de sabit hızlı harekettir. Doğru Cevap: C

5. Sabit hızlı hareket yapan bir cismin yer değiştirme – zaman grafiği nasıldır?

A) Parabolik bir eğri. B) Zaman eksenine paralel bir doğru. C) Eğimli bir doğru. D) Eğimi azalan bir eğri.

Çözüm: Sabit hızlı harekette cisim eşit zaman aralıklarında eşit yer değiştirmeler yapar. Bu durum yer değiştirme-zaman grafiğinde eğimi sabit olan, orijinden veya başka bir noktadan geçen düz bir doğru olarak gösterilir. Doğru Cevap: C

6. Hızın büyüklüğüne ne ad verilir?

A) İvme B) Sürat C) Yer değiştirme D) Yol

Çözüm: Hızın skaler büyüklüğüne sürat denir. Sürat, yönü olmayan bir niceliktir. Doğru Cevap: B

7. Aşağıdaki hareketlerden hangisi sabit hızlı harekete bir örnektir?

A) Pistten kalkan bir uçağın hızlanması B) Dairesel bir pistte sabit süratle koşan bir atlet C) Düz bir rayda ilerleyen hızlı tren D) Yokuş aşağı bisikletle inmek

Çözüm: Düz bir rayda ilerleyen hızlı tren, hem süratini hem de yönünü değiştirmediği için sabit hızlı hareket yapar. Doğru Cevap: C

8. Bir cismin hareketinde sürat sabit kalırken, hızının değişmesi ne anlama gelir?

A) Cismin yavaşladığı B) Cismin yön değiştirdiği C) Cismin durduğu D) Cismin hızlandığı

Çözüm: Sürat, hızın büyüklüğüdür. Sürat sabit kalırken hız değişiyorsa, bu, hızın vektörel bir büyüklük olması nedeniyle yönünün değiştiği anlamına gelir. Doğru Cevap: B

9. Sabit hızlı hareket yapan bir cismin ivmesi nedir?

A) Pozitif B) Negatif C) Sıfır D) Sabit ve sıfırdan farklı

Çözüm: İvme, hızdaki değişimdir. Sabit hızlı harekette hız değişmediği için ivme sıfırdır. Doğru Cevap: C

10. Sabit süratli bir hareketlinin yol – zaman grafiği nasıldır?

A) Parabolik B) Zaman eksenine paralel C) Eğimi sabit ve pozitif bir doğru D) Eğimi negatif bir doğru

Çözüm: Sabit süratli harekette cisim birim zamanda eşit yollar alır. Bu durum yol-zaman grafiğinde eğimi sabit ve pozitif olan düz bir doğru olarak gösterilir. Doğru Cevap: C

11. Aşağıdaki kavramlardan hangisi vektörel bir büyüklüktür?

A) Sürat B) Yol C) Hız D) Zaman

Çözüm: Hız, hem büyüklüğü hem de yönü olan vektörel bir niceliktir. Sürat, yol ve zaman ise skalerdir. Doğru Cevap: C

12. Bir otomobilin 10 km/s süratle kuzey yönünde ilerlemesi, hangi kavramla ifade edilir?

A) İvme B) Sürat C) Konum D) Hız

Çözüm: 10 km/s ifadesi sürati (büyüklüğü), kuzey yönü ifadesi ise yönü belirtir. Hem büyüklük hem de yön bilgisi verilmesi, hız kavramını tanımlar. Doğru Cevap: D

13. Sabit hızlı hareketin gerçekleştiği bir durumda, hangi grafik orijinden geçer?

A) Hız-zaman grafiği B) İvme-zaman grafiği C) Konum-zaman grafiği (eğer başlangıç noktası referans noktası ise) D) Sürat-zaman grafiği

Çözüm: Sabit hızlı harekette cisim referans noktasından harekete başladıysa, konum-zaman grafiği orijinden geçen bir doğru olur. Doğru Cevap: C

14. Bir cismin hız-zaman grafiği zaman eksenine paralel bir doğru ise, bu cismin hareketi için ne söylenebilir?

A) Yavaşlayan hareket B) Hızlanan hareket C) Sabit hızlı hareket D) Durmakta olan cisim

Çözüm: Hız-zaman grafiğinde, zaman eksenine paralel bir doğru, hızın zamanla değişmediği anlamına gelir. Bu da sabit hızlı harekettir. Doğru Cevap: C

15. Hangisi sabit hızlı hareketin özelliklerinden biri değildir?

A) Cismin aldığı yol ile yer değiştirmesinin büyüklüğü eşittir. B) Cismin sürati sabittir. C) Cismin yönü sabittir. D) Cismin ortalama hızı, anlık hızından farklıdır.

Çözüm: Sabit hızlı harekette anlık hız ve ortalama hız her zaman birbirine eşittir, çünkü hız hiç değişmez. Doğru Cevap: D