İstatistiksel bir araştırma, bir soruya yanıt bulmak için verilerin toplanması, analiz edilmesi ve yorumlanması sürecidir. Bu sürecin en önemli ve ilk adımı ise planlamadır. İyi bir planlama, araştırmanın sağlam bir temel üzerine inşa edilmesini sağlar ve olası hataları en aza indirir. Planlama aşamasında, araştırma sorusunun net bir şekilde belirlenmesi, çalışmanın hedeflerinin tanımlanması, veri toplanacak evren ve örneklemin belirlenmesi, hangi veri toplama yönteminin (anket, gözlem vb.) kullanılacağına karar verilmesi ve araştırmanın aşamalarının bir zaman çizelgesiyle planlanması gibi kritik kararlar verilir. Başarılı bir araştırma için bu adımların titizlikle uygulanması şarttır. Bu test, istatistiksel araştırma planlaması sürecindeki temel kavramları ve adımları anlama becerinizi ölçmek için hazırlandı.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. Soru: İstatistiksel bir araştırma sürecinin ilk ve en kritik adımı nedir?

(A) Verileri analiz etme

(B) Araştırma problemini tanımlama

(C) Rapor yazma

(D) Örneklem seçme

Doğru Cevap: (B) Araştırma problemini tanımlama.

Çözüm: Bir araştırmaya başlamadan önce, neyi araştıracağımızı net bir şekilde belirlemeliyiz. Bu, tüm sürecin temelini oluşturur.

2. Soru: Bir araştırmacının “Türkiye’deki lise öğrencilerinin internet kullanım alışkanlıklarını incelemek” istemesi durumunda, bu öğrencilerin tamamı neyi ifade eder?

(A) Örneklem

(B) Evren

(C) Değişken

(D) Hipotez

Doğru Cevap: (B) Evren.

Çözüm: Evren, hakkında genelleme yapılmak istenen tüm bireylerin veya nesnelerin oluşturduğu bütündür. Bu durumda evren, Türkiye’deki tüm lise öğrencileridir.

3. Soru: Evrenden seçilen ve evreni temsil ettiği varsayılan daha küçük gruba ne ad verilir?

(A) Kitle

(B) Örneklem

(C) Amac

(D) Veri

Doğru Cevap: (B) Örneklem.

Çözüm: Bir araştırmanın uygulanabilmesi için evrenden seçilen, evrenin özelliklerini yansıtan ve üzerinde çalışma yapılan küçük gruba örneklem denir.

4. Soru: Aşağıdakilerden hangisi bir araştırma sorusu oluşturulduktan sonra yapılacak ilk adımdır?

(A) Veri toplama aracını belirleme

(B) Bulguları yorumlama

(C) Hipotezleri test etme

(D) Örneklem seçme

Doğru Cevap: (A) Veri toplama aracını belirleme.

Çözüm: Araştırma sorusu belirlendikten sonra, bu soruya cevap bulmak için hangi yöntemle veri toplanacağına (anket, mülakat, vb.) karar verilir.

5. Soru: Bir araştırmada, “Anket” hangi aşamada planlanır?

(A) Veri toplama yöntemini seçme

(B) Veri analizi

(C) Araştırma problemini tanımlama

(D) Rapor yazma

Doğru Cevap: (A) Veri toplama yöntemini seçme.

Çözüm: Anket, veri toplama yöntemlerinden biridir ve planlama aşamasında hangi yöntemin kullanılacağına karar verilir.

6. Soru: Bir araştırmanın planlanmasında, araştırma sorularının yanı sıra, yanıtları kanıtlarla desteklenmesi gereken önermelere ne ad verilir?

(A) Teorem

(B) Aksiyom

(C) Hipotez

(D) Varsayım

Doğru Cevap: (C) Hipotez.

Çözüm: Hipotez, araştırmanın başında ortaya atılan ve verilerle test edilmesi amaçlanan iddialardır.

7. Soru: Aşağıdaki adımlardan hangisi bir araştırma sürecinin planlama aşamasında yer almaz?

(A) Araştırmanın bütçesini belirleme

(B) Verileri kodlama ve girme

(C) Gerekli izinleri alma

(D) Zaman çizelgesi oluşturma

Doğru Cevap: (B) Verileri kodlama ve girme.

Çözüm: Verileri kodlama ve girme, veri toplama sonrasındaki analiz aşamasına ait bir adımdır, planlama aşamasında yer almaz.

8. Soru: Bir araştırmada, veri toplama aracı uygulanmadan önce küçük bir grupla test edilmesine ne denir?

(A) Ana araştırma

(B) Pilot çalışma

(C) Gözlem

(D) Geri bildirim toplama

Doğru Cevap: (B) Pilot çalışma.

Çözüm: Pilot çalışma, bir anket veya testin geçerliliğini ve güvenilirliğini kontrol etmek için yapılan ön uygulamadır. Planlama aşamasının bir parçasıdır.

9. Soru: Bir araştırmanın hangi aşamasında “Anket soruları net mi?”, “Anketin süresi uygun mu?” gibi sorulara cevap aranır?

(A) Veri toplama

(B) Pilot çalışma

(C) Veri analizi

(D) Raporlama

Doğru Cevap: (B) Pilot çalışma.

Çözüm: Bu sorular, veri toplama aracının kusurlarını ve eksikliklerini belirlemek amacıyla pilot çalışmada sorulur.

10. Soru: “Evrenin tamamına ulaşamadığımız durumlarda, ondan rastgele veya belirli kriterlere göre bir alt küme seçilmesine ne denir?”

(A) Örnekleme

(B) İstatistik

(C) Hipotez test etme

(D) Tanımlama

Doğru Cevap: (A) Örnekleme.

Çözüm: Örnekleme, evrenin özelliklerini temsil eden bir örneklem seçme sürecidir.

11. Soru: Bir araştırmacının, araştırma planında “etik kurallara uygunluk” konusunu dahil etmesinin nedeni nedir?

(A) Sadece yasal zorunluluktur.

(B) Araştırmanın maliyetini düşürür.

(C) Katılımcıların haklarını korumak ve güvenilirliği sağlamak içindir.

(D) Sadece akademik prestij içindir.

Doğru Cevap: (C) Katılımcıların haklarını korumak ve güvenilirliği sağlamak içindir.

Çözüm: Etik kurallar, araştırmanın insanlara zarar vermeden, gizliliği koruyarak ve dürüstlükle yapılmasını sağlar.

12. Soru: Araştırma sürecinde, zaman çizelgesi oluşturmanın temel amacı nedir?

(A) Daha az para harcamak

(B) Araştırma sürecini kontrol altında tutmak ve belirlenen sürede tamamlamak

(C) Daha fazla veri toplamak

(D) Sadece raporu düzenlemek

Doğru Cevap: (B) Araştırma sürecini kontrol altında tutmak ve belirlenen sürede tamamlamak.

Çözüm: Zaman çizelgesi, her bir aşamanın ne zaman başlayıp ne zaman biteceğini planlayarak araştırmanın verimli bir şekilde yürütülmesini sağlar.

13. Soru: Aşağıdaki sorulardan hangisi istatistiksel bir araştırmanın planlama aşamasına ait değildir?

(A) Araştırma için kaç kişiye ulaşılacak?

(B) Hangi analiz yöntemleri kullanılacak?

(C) Araştırmadan elde edilen sonuçlar ne anlama geliyor?

(D) Veriler hangi yöntemle toplanacak?

Doğru Cevap: (C) Araştırmadan elde edilen sonuçlar ne anlama geliyor?

Çözüm: Bu soru, veri toplama ve analiz sonrası aşamaya, yani bulguların yorumlanması aşamasına aittir.

14. Soru: Bir araştırmacının tüm evrene ulaşamaması durumunda, temsil edici bir örneklem seçmesi neden önemlidir?

(A) Daha az maliyetli olduğu için

(B) Daha az zaman aldığı için

(C) Örneklemden elde edilen sonuçların evrene genellenebilmesi için

(D) Sadece araştırmayı kolaylaştırdığı için

Doğru Cevap: (C) Örneklemden elde edilen sonuçların evrene genellenebilmesi için.

Çözüm: Temsil edici bir örneklem, evrenin özelliklerini yansıtır ve bu da sonuçların tüm evren için geçerli olmasını sağlar.

15. Soru: Araştırma planında kaynak taraması yapmanın temel amacı nedir?

(A) Kendi fikrimizi doğrulamak için

(B) Başka araştırmacıların ne yaptığını kopyalamak için

(C) Konu hakkında daha önce yapılan çalışmaları öğrenmek ve özgün bir soru belirlemek için

(D) Sadece araştırma problemini belirlemek için

Doğru Cevap: (C) Konu hakkında daha önce yapılan çalışmaları öğrenmek ve özgün bir soru belirlemek için.

Çözüm: Kaynak taraması, mevcut bilgi birikimini anlamamızı, araştırma boşluklarını belirlememizi ve çalışmamızın özgün olmasını sağlamamızı sağlar.