Felsefi Soruların Temel Özellikleri Test Çöz 10. Sınıf
Felsefi sorular, bilimsel veya günlük sorulardan farklı olarak, temel, evrensel ve eleştirel niteliklere sahiptir. Felsefenin varoluş, bilgi, ahlak ve güzellik gibi konulara yönelik soruları, genellikle tek bir doğru cevaba sahip değildir ve deneysel yöntemlerle doğrudan yanıtlanamaz. Felsefi sorular, “Ne nedir?” kalıbıyla temel kavramların anlamını sorgular; örneğin, “Adalet nedir?”. Bu sorular, akla ve mantığa dayanır ve kişisel inançların veya dogmaların ötesine geçerek eleştirel bir düşünceyi teşvik eder. Ayrıca, felsefi sorular bütünsellik içerir; bir felsefi soruya verilen cevap, genellikle başka bir felsefi alanla (örneğin, varlık felsefesiyle bilgi felsefesi) ilişkilidir. Bu soruların sürekli olarak yeniden sorulması ve cevaplanmaya çalışılması, felsefenin dinamik ve bitmeyen doğasını gösterir.
Çözümlü Örnek Test Soruları
Soru 1:
Aşağıdakilerden hangisi felsefi bir sorunun en temel özelliğidir?
A) Deneysel verilerle kesin bir şekilde cevaplanabilmesi.
B) Tek ve mutlak bir doğru cevabının olması.
C) Yalnızca kişisel görüşleri yansıtması.
D) Temel kavramların anlamını sorgulaması ve evrensel olması.
E) Günlük sorunları çözmeyi amaçlaması.
Çözüm:
Felsefi sorular, genellikle tüm insanlığı ilgilendiren evrensel konuları ele alır ve temel kavramların (doğruluk, adalet, güzellik vb.) ne anlama geldiğini sorgular. Kesin ve tek bir cevabı yoktur.
Doğru cevap D şıkkıdır.
Soru 2:
Aşağıdaki sorulardan hangisi diğerlerinden farklı olarak felsefi bir soru değildir?
A) Hayatın anlamı nedir?
B) Bilgiye nasıl ulaşırız?
C) Evren nasıl oluşmuştur?
D) İnsan doğası gereği iyi midir?
E) Mars’ta su var mıdır?
Çözüm:
“Mars’ta su var mıdır?” sorusu, bilimsel araştırmalar ve gözlemlerle cevaplanabilecek somut bir sorudur. Diğer sorular ise temel varlık, bilgi ve ahlak sorunlarıyla ilgili felsefi sorulardır.
Doğru cevap E şıkkıdır.
Soru 3:
Felsefi soruların “akla dayalı” olması ne anlama gelir?
A) Sadece zeki insanlar tarafından sorulabilmesi.
B) Cevapların, mantık kuralları ve akıl yürütmeyle bulunmaya çalışılması.
C) Sadece bilimsel bulgulara dayanması.
D) Bireyin kişisel duygularına göre cevaplanması.
E) Hiçbir zaman cevaba ulaşılamaması.
Çözüm:
Felsefenin rasyonel (akla dayalı) olması, onun mantıksal argümanlar ve akıl yürütme yoluyla cevap araması demektir. Duygulardan veya dogmalardan bağımsızdır.
Doğru cevap B şıkkıdır.
Soru 4:
Bir felsefi sorunun temelinde, genellikle hangi duygu veya düşünce bulunur?
A) Hayret ve şüphe.
B) Kesinlik ve mutlak doğru.
C) Bilimsel gerçeklik.
D) Önyargı.
E) Dogmatik inanç.
Çözüm:
Felsefenin başlangıcı, insan aklının, dünya ve yaşam hakkında şaşırması (hayret) ve yerleşik bilgileri sorgulaması (şüphe) ile ilişkilendirilir.
Doğru cevap A şıkkıdır.
Soru 5:
“Felsefi sorular, bütünsellik içerir.” ifadesi neyi anlatır?
A) Her felsefi sorunun aynı cevaba sahip olması.
B) Felsefi soruların sadece tek bir konuyu ele alması.
C) Bir felsefi sorunun cevabının, diğer felsefi konularla bağlantılı olması.
D) Felsefi soruların sadece bilimsel alanları içermesi.
E) Felsefi soruların çözülememesi.
Çözüm:
Felsefi sorular, farklı felsefe alanları arasında bir bütünlük ve ilişki kurar. Örneğin, bilgi felsefesiyle ilgili bir soru, varlık felsefesiyle de bağlantılı olabilir.
Doğru cevap C şıkkıdır.
Soru 6:
Aşağıdaki sorulardan hangisi, felsefenin “kavram analizine” odaklanan özelliğini yansıtır?
A) Deprem nasıl oluşur?
B) İnsanlık ne zaman var oldu?
C) Mutluluk kavramı ne anlama gelir?
D) Suyun kimyasal formülü nedir?
E) Sanat eserleri ne kadar pahalıdır?
Çözüm:
Felsefi sorular, “Mutluluk”, “adalet”, “iyi” gibi soyut kavramların anlamlarını ve özünü analiz etmeye odaklanır.
Doğru cevap C şıkkıdır.
Soru 7:
Felsefi soruların “kendine yönelimli” olması ne demektir?
A) Filozofun sadece kendi hayatını sorgulaması.
B) Felsefi düşüncenin kendisini, yani felsefe yapma eylemini de sorgulaması.
C) Felsefenin yalnızca bireysel konularla ilgilenmesi.
D) Felsefenin diğer bilimlere karşı durması.
E) Felsefenin sadece mantıksal kurallarla sınırlı kalması.
Çözüm:
Felsefenin bir diğer önemli özelliği, kendi üzerine dönük, yani “felsefe nedir?”, “felsefenin amacı nedir?” gibi soruları da sormasıdır. Bu, felsefenin kendine yönelimli bir düşünme biçimi olduğunu gösterir.
Doğru cevap B şıkkıdır.
Soru 8:
Bir felsefi sorunun kesin ve tek bir cevabının olmamasının en önemli nedeni nedir?
A) Bu soruların bilimsel olmaması.
B) Bu soruların her zaman yanlış olması.
C) Felsefenin öznel bir etkinlik olması.
D) Felsefi soruların cevabının sürekli değişen koşullara bağlı olması.
E) Felsefi soruların eleştirel düşünceyi teşvik etmesi.
Çözüm:
Felsefi soruların cevabı, tarihsel süreç içinde değişebilir, yeni yorumlar kazanabilir ve farklı düşünce sistemlerinde farklı şekillerde açıklanabilir. Bu, dogmatik olmamasını sağlar.
Doğru cevap E şıkkıdır.
Soru 9:
Aşağıdakilerden hangisi felsefi bir soruya verilebilecek olası bir yanıta örnek verilebilir?
A) “Ay’ın yüzeyi tozla kaplıdır.”
B) “Demir, manyetik bir maddedir.”
C) “Bilgi, duyular ve akıl yoluyla elde edilen bir şeydir.”
D) “Dünya’nın şekli yuvarlaktır.”
E) “Su, 100°C’de kaynar.”
Çözüm:
C şıkkındaki cevap, “Bilgi nedir?” gibi felsefi bir soruya verilebilecek ve üzerinde tartışmaya açık bir cevaptır. Diğer şıklar ise bilimsel gerçeklerdir.
Doğru cevap C şıkkıdır.
Soru 10:
Felsefi soruların “evrensel” olma özelliği, aşağıdaki hangi soru kalıbıyla daha az ilişkilidir?
A) … nedir?
B) … olmalı mıdır?
C) … mümkün müdür?
D) … ne zaman oldu?
E) … ne amaçla?
Çözüm:
“Ne zaman oldu?” sorusu, daha çok bir olayın zamanını belirlemeye yöneliktir ve bu, tarihsel bir soru olup evrensel bir felsefi sorgulama niteliği taşımaz.
Doğru cevap D şıkkıdır.
Soru 11:
Felsefi soruların cevapları neden “kişisel” olmaktan öteye geçer?
A) Çünkü felsefe sadece bilimsel verilere dayanır.
B) Çünkü felsefe akla ve mantığa dayandığı için herkes tarafından doğrulanabilir.
C) Çünkü felsefe yalnızca tek bir doğruyu kabul eder.
D) Çünkü filozoflar, kendi düşüncelerini her zaman gizli tutar.
E) Çünkü felsefe, dinsel dogmaları temel alır.
Çözüm:
Bir felsefi soruya verilen cevap, kişisel bir görüş olsa da, akla ve mantığa dayanması nedeniyle herkesin tartışmasına ve doğrulamasına açıktır. Bu, onu sadece kişisel bir fikirden ayırır.
Doğru cevap B şıkkıdır.
Soru 12:
Aşağıdakilerden hangisi felsefi bir sorunun “eleştirel” özelliğini vurgular?
A) İnsan aklının sınırları var mıdır?
B) Dünya kaç yaşındadır?
C) Yaşamak için ne kadar para gerekir?
D) En hızlı araba hangisidir?
E) Güneş’e en yakın gezegen hangisidir?
Çözüm:
“İnsan aklının sınırları var mıdır?” sorusu, bilginin ve aklın doğasını, dolayısıyla kendisini eleştirel bir şekilde sorgulamaya yöneliktir.
Doğru cevap A şıkkıdır.
Soru 13:
Aşağıdaki ifadelerden hangisi, felsefi bir soruya verilecek cevabın niteliğini en iyi açıklar?
A) Cevap, herkes tarafından kabul edilen bir gerçektir.
B) Cevap, yeni sorulara ve tartışmalara yol açabilir.
C) Cevap, bir laboratuvar deneyiyle kanıtlanabilir.
D) Cevap, bir ansiklopedide bulunabilir.
E) Cevap, sadece bir cümleyle ifade edilebilir.
Çözüm:
Felsefi bir sorunun cevabı, genellikle yeni sorgulamalara ve farklı bakış açılarına kapı aralar, bu da felsefenin dinamik yapısını gösterir.
Doğru cevap B şıkkıdır.
Soru 14:
Felsefi bir soru sormak, aşağıdaki eylemlerden hangisiyle en çok benzerlik gösterir?
A) Bir makineyi tamir etmek.
B) Bir kitabı ezberlemek.
C) Bir resim yapmak.
D) Bir harita okumak.
E) Bir problemin temel varsayımlarını ve öncüllerini sorgulamak.
Çözüm:
Felsefi soru sormak, var olan bilgiyi kabul etmek yerine, onun temelindeki varsayımları, nedenleri ve öncülleri sorgulama eylemidir.
Doğru cevap E şıkkıdır.
Soru 15:
Aşağıdakilerden hangisi, felsefi soruların neden-sonuç ilişkisi dışında, temel kavramların özüne odaklandığını gösterir?
A) “Ay’ın neden uydumuz olduğu?”
B) “Adaletin ne olduğu?”
C) “Depremin neden olduğu?”
D) “İnsan vücudunun neden hastalandığı?”
E) “Suyun neden donduğu?”
Çözüm:
“Adaletin ne olduğu?” sorusu, bir kavramın özüne ve anlamına odaklanır. Diğer sorular ise bilimsel yöntemlerle açıklanabilecek neden-sonuç ilişkilerini sorgular.
Doğru cevap B şıkkıdır.