DÜNYA NÜFUSU
Bugün dünya nüfusuna saniyede 2—3 kişi, dakikada 150 kişi, günde 200 bin kişi, ayda 6 milyon kişi, yılda 70 milyon kişi katılmaktadır. Dünyadaki tarihsel süreç ele alındığında her geçen yıl nüfus sürekli artış göstermiştir. 2005 verilerine göre Dünyada yaklaşık 6,5 milyar insan yaşamaktadır.
NÜFUS POLİTİKALARI
- Nüfus politikaları nüfusun niteliğini, niceliğini ve dağılımını etkileyen bilinçli uygulamalardır.
- Ülkeler nüfus özelliklerine göre çeşitli politikalar uygulamaktadır.
- Nüfus politikaları genellikle ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre değişmektedir.
- Nüfus politikalarının uygulanmasının temel nedeni; ülkelerin kalkınma düzeyleri ile nüfus miktarları ve nüfuslarının niteliği arasında dengeyi kurmaktır.
Nüfus artış hızını azaltmaya yönelik uygulanan politikalar
- Nüfus ve nüfus artış hızı yüksek olan ülkelerin uyguladığı politikalardır. (gelişmemiş ülkeler)
- Çocuk sayısının sınırlandırılması
- Doğum kontrol yöntemlerinin teşvik edilmesi ve ücretsiz dağıtılması
- Kısırlaştırmayı kabul edenlerin maddi olarak desteklenmesi
- Evlenme yaşının sınırlandırılması
- Çocuk sahibi olmayan yaşlıların bakımının devlet tarafından üstlenmesi
- Yabancı göçlerin engellenmesi
Nüfus artış hızının düşmesinin olumlu sonuçları:
- Kişi başına düşen milli gelir artar.
- Sağlık ve eğitim hizmetlerinin kalitesi artar.
- Yaşam düzeyi yükselir
- Anne ve bebek ölüm oranları azalır.
Nüfus artış hızının düşmesinin olumsuz sonuçları:
- Nüfus azalır
- Uzun vadede nüfus dinamizmini kaybeder
- Yaşlı nüfus artar
Nüfus artış hızını arttırmaya yönelik uygulanan politikalar
Nüfus ve nüfus artış hızı düşük olan ülkelerde uygulanan politikalardır. (Gelişmiş ülkeler)
Çocuklu ailelere ekonomik yardımda bulunulması
Çocukların masraflarının devlet tarafından karşılanması
Gebeliği önleyen ilaç ve araç satışının yasaklanması
Evlenme yaşının küçültülmesi
Ülkeye gerçekleşecek olan göçlerin kolaylaştırılması
Örneğin; Avrupa ülkeleri, Japonya
Nüfus artış hızının yükselmesinin olumlu sonuçları
Mal ve hizmetlere talep artar, üretim artar, vergi gelirleri artar, iş gücü maliyeti azalır (işveren için olumlu), yeni sanayi kolları gelişir
Nüfus artış hızının yükselmesinin olumsuz sonuçları
- Kişi başına düşen milli gelir (GSMH) azalır.
- İşsizlik oranı artar.
- Eğitim ve sağlık hizmetleri yetersiz kalır.
- Tasarruf azalır.
- Şehirlerde çarpık kentleşme artar.
- Suç oranları artar
- Demografik yatırımlar artar.
- Çevre sorunları artar.
- Tüketim artar.
- Dışarıya bağımlılık artar.
- Altyapı yetersiz kalır.
- Ulaşım aksar.
- Sosyal-kültürel sorunlar artar.
- Kırdan kente göç artar.
Nüfusun nitelik ve niceliğini geliştirmeye yönelik politikalar
Gelişmekte olan ülkelerde uygulanır. Nüfusun sayısını eğitim ve sağlık (yaşam) seviyesini, dağılışını düzenlemek.
Az Gelişmiş Ülkelerin özellikleri
- Nüfus artış hızı yüksektir.
- Doğum oranı fazladır.
- Genç nüfus oranı fazla yaşlı nüfus oranı azdır.
- Çalışan nüfusun yaş ortalaması düşüktür.
- Ortalama yaşam süresi kısadır.
- İş gücü fazlası vardır.
- Çalışan nüfusun büyük bir bölümü tarım sektöründe çalışır.
- Kır nüfusu fazla, kent nüfusu azdır.
- Göç verme oranı yüksektir.
- Nüfus dağılışı doğal koşullardan etkilenir.
- Nüfus piramitlerinin tabanı geniştir.
Gelişmiş ülkelerin özellikleri
- Nüfus artış hızı düşüktür.
- Doğum oranı azdır.
- Genç nüfus oranı az, yaşlı nüfus oranı fazladır.
- Çalışan nüfusun yaş ortalaması yüksektir.
- Ortalama yaşam süresi uzundur.
- İş gücü açığı yardır.
- Çalışan nüfusun büyük bir bölümü sanayi ve hizmet sektöründe çalışır.
- Kır nüfusu az, kent nüfusu fazladır.
- Göç alma oranı yüksektir.
- Nüfus dağılışı doğal koşullardan etkilenmez.
- Nüfus piramitlerinin tabanı dardır.
