Coğrafyanın en temel konularından biri olan **Beşerî Sistemler ve Süreçler**, insan faaliyetlerinin doğal çevreyle olan ilişkisini ve etkileşimini inceler. Bu konu, Dünya üzerindeki insan nüfusunun dağılışını, nedenlerini ve sonuçlarını ele alır. Nüfus artışı, göç hareketleri (iç ve dış göç), nüfusun yaş ve cinsiyet yapısı gibi demografik özellikler, beşerî coğrafyanın temel inceleme alanlarındandır. Ayrıca, insanlar tarafından oluşturulan yaşam alanları olan **yerleşmeler** (kır ve kent yerleşmeleri) ve bu yerleşmelerin dağılışında etkili olan faktörler de bu sistemin bir parçasıdır. Ekonomik faaliyetler (tarım, sanayi, hizmetler) de insanlığın doğal kaynakları kullanma biçimlerini ve yeryüzü üzerindeki etkilerini gösteren önemli süreçlerdir. Bu sistemler, doğal koşullardan (iklim, yer şekilleri, su kaynakları) etkilenirken, aynı zamanda doğal çevreyi de dönüştürür. Örneğin, verimli ovalar yerleşme ve tarım için uygunken, engebeli araziler ekonomik faaliyetleri kısıtlar. Bu test, beşerî sistemlerin temel prensiplerini, süreçlerini ve bunların doğal çevreyle olan karmaşık ilişkilerini anlamanıza yardımcı olacaktır.

---

Çözümlü Örnek Test Soruları

---

Soru 1:

Aşağıdakilerden hangisi, bir bölgede nüfusun yoğunlaşmasına neden olan beşerî faktörlerden biridir?

A) Ilıman iklim koşulları
B) Verimli tarım alanlarının bulunması
C) Sanayi ve ticaretin gelişmiş olması
D) Yeterli su kaynaklarına sahip olması
E) Yüksek ve engebeli arazilerin olmaması

Çözüm:
Verilen seçeneklerden A, B, D ve E doğal faktörlerdir. **Sanayi ve ticaretin gelişmiş olması** ise iş imkanları yaratarak nüfusu çeken önemli bir beşerî (insan kaynaklı) faktördür.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 2:

“Bir bölgedeki insanların, yaşadıkları yeri terk ederek başka bir yere kalıcı veya geçici olarak yerleşmesi” bu tanım aşağıdaki kavramlardan hangisine aittir?

A) Nüfus artışı
B) Doğum oranı
C) Göç
D) Nüfus patlaması
E) Yerleşme

Çözüm:
Tanımı verilen olay, nüfusun yer değiştirmesi anlamına gelen **göç** kavramıdır. Göçler, iç (ülke içi) ve dış (ülkeler arası) olarak ikiye ayrılır.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 3:

Bir ülkenin nüfus piramidi tabanı geniş, üst kısımları ise dar ise, bu ülke ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi doğrudur?

A) Nüfus artış hızı düşüktür.
B) Gelişmiş bir ülkedir.
C) Yaşlı nüfus oranı fazladır.
D) Genç ve çocuk nüfus oranı fazladır.
E) Ortalama yaşam süresi uzundur.

Çözüm:
Nüfus piramidinin tabanının geniş olması, **doğum oranlarının yüksek olduğunu** ve dolayısıyla genç ve çocuk nüfusun fazla olduğunu gösterir. Bu durum, genellikle az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde görülür.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 4:

Aşağıdakilerden hangisi, kırsal yerleşmeleri kent yerleşmelerinden ayıran en temel özelliktir?

A) Nüfusun az olması
B) Toplam alanının küçük olması
C) Ekonomik faaliyetlerin çeşitliliği
D) Altyapı olanaklarının gelişmiş olması
E) Yerleşme dokusunun dağınık olması

Çözüm:
Kırsal ve kentsel yerleşmeleri birbirinden ayıran en önemli özellik, yapılan ekonomik faaliyetlerdir. Kırsal yerleşmelerde ekonomik faaliyetler daha çok **tarım, hayvancılık, ormancılık** gibi birincil (ilkel) faaliyetlere dayanır.
Doğru cevap E şıkkıdır.

---

Soru 5:

Birincil ekonomik faaliyetler (tarım, balıkçılık, ormancılık) aşağıdaki ülke gruplarından hangisinde daha yaygındır?

A) Sanayi devrimini tamamlamış ülkeler
B) Hizmet sektörünün gelişmiş olduğu ülkeler
C) Sanayileşmemiş, az gelişmiş ülkeler
D) Yüksek teknolojiye yatırım yapan ülkeler
E) Gelişmiş ve refah seviyesi yüksek ülkeler

Çözüm:
**Birincil ekonomik faaliyetler**, ham maddenin doğrudan doğadan elde edildiği işlerdir. Bu tür faaliyetler, sanayinin gelişmediği ve ekonominin büyük oranda tarıma dayandığı az gelişmiş ülkelerde yaygındır.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 6:

Aşağıdakilerden hangisi, kentleşme oranının artmasının bir sonucu **değildir**?

A) Altyapı sorunlarının artması
B) Sanayi ve hizmet sektörünün gelişmesi
C) Çevre kirliliğinin artması
D) Nitelikli iş gücüne olan talebin azalması
E) Tarımsal arazilerin azalması

Çözüm:
Kentleşme, sanayi ve hizmet sektörlerinin büyümesini tetikler. Bu durum, nitelikli (eğitimli) iş gücüne olan talebi artırır, azaltmaz. Bu nedenle D şıkkı yanlıştır.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 7:

Yüksek ve engebeli arazilerde, yerleşmelerin toplu değil de dağınık olmasının en önemli nedeni nedir?

A) Su kaynaklarının az olması
B) Tarım arazilerinin parçalı ve dağınık olması
C) Yolların az olması
D) Sanayi faaliyetlerinin olmaması
E) Ormanlık alanların fazla olması

Çözüm:
Engebeli arazilerde tarım alanları, genellikle dağınık ve birbirinden uzakta küçük parçalar halindedir. Bu durum, insanların tarlalarına yakın evler yapmasına ve dağınık yerleşmelerin ortaya çıkmasına neden olur.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 8:

Aşağıdaki ülkelerden hangisinde, genç nüfus (0-14 yaş) oranı en düşüktür?

A) Nijerya
B) Bangladeş
C) Almanya
D) Hindistan
E) Pakistan

Çözüm:
Gelişmiş ülkelerde doğum oranları düşüktür. Bu durum, genç nüfus oranının azalmasına ve yaşlı nüfusun artmasına neden olur. Verilen ülkeler arasında en gelişmiş ülke olan **Almanya**, en düşük genç nüfus oranına sahiptir.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 9:

Bir bölgenin turizm, bankacılık ve eğitim gibi faaliyetlerle ekonomisini geliştirmesi, aşağıdaki ekonomik sektörlerden hangisine aittir?

A) Birincil faaliyetler
B) İkincil faaliyetler
C) Üçüncül (hizmet) faaliyetler
D) Dördüncül faaliyetler
E) Birincil ve ikincil faaliyetler

Çözüm:
Turizm, bankacılık ve eğitim gibi hizmet sektörü faaliyetleri, **üçüncül ekonomik faaliyetler** grubunda yer alır. Bu sektörler, genellikle gelişmiş ülkelerde ekonominin büyük bir kısmını oluşturur.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 10:

Bir ülkenin, beyin göçü vermesinin en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nüfusunun çok olması.
B) Kırsal nüfusun fazla olması.
C) Gelişmiş ülkelerin göçmenlere kapılarını kapatması.
D) Eğitimli ve nitelikli insanlara yetersiz iş ve yaşam koşulları sunması.
E) Doğum oranlarının düşük olması.

Çözüm:
**Beyin göçü**, iyi eğitimli ve nitelikli kişilerin, daha iyi iş, kariyer ve yaşam koşulları arayışıyla başka ülkelere göç etmesidir. Bu durum, genellikle göç veren ülkenin bu kişilere yeterli olanakları sunamamasıyla ilişkilidir.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 11:

Aşağıdaki beşerî faaliyetlerden hangisi, doğal çevreye olan olumsuz etkileri bakımından en azdır?

A) Kentsel alanların genişlemesi
B) Sanayi tesislerinin kurulması
C) Baraj yapımı
D) Ekolojik tarım yapılması
E) Ormanların yok edilmesi

Çözüm:
**Ekolojik tarım**, doğal dengeyi koruyan, kimyasal gübre ve ilaç kullanmayan bir tarım yöntemidir. Bu nedenle doğal çevreye olumsuz etkisi diğer seçeneklere göre en azdır.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 12:

Aşağıdaki kıtalardan hangisi, nüfus artış hızının en yüksek olduğu kıtadır?

A) Avrupa
B) Kuzey Amerika
C) Afrika
D) Güney Amerika
E) Okyanusya

Çözüm:
Afrika, doğum oranlarının çok yüksek olması ve modern sağlık hizmetlerinin yetersizliğine rağmen ölüm oranlarının düşmesi nedeniyle, nüfus artış hızının en yüksek olduğu kıtadır.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 13:

Bir bölgede “kır yerleşmeleri”nin yaygın olduğu söyleniyorsa, bu bölge ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi **yanlıştır**?

A) Ekonomik faaliyetler tarım ve hayvancılığa dayanır.
B) Konut sayısı ve nüfus azdır.
C) Kentleşme oranı yüksektir.
D) Yerleşim birimleri dağınık olabilir.
E) Köy, mezra gibi yerleşim türleri görülür.

Çözüm:
Kır yerleşmelerinin yaygın olduğu bir bölgede, nüfusun büyük çoğunluğu kırsal kesimde yaşar ve bu nedenle **kentleşme oranı düşüktür**.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 14:

Bir bölgenin ulaşım ağlarının gelişmiş olması, o bölgenin aşağıdaki özelliklerinden hangisini artırır?

A) Tarımsal üretim
B) Nüfus yoğunluğu
C) Yeraltı su kaynakları
D) Doğal güzellikler
E) Eğitim seviyesi

Çözüm:
Ulaşım, ticaretin ve sanayinin gelişmesini sağlayarak iş imkanlarını artırır. Bu durum, göçü teşvik eder ve bölgedeki **nüfus yoğunluğunu** doğrudan artırır.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 15:

Aşağıdakilerden hangisi, insanların yerleşmek için bir bölgeyi seçmesinde etkili olan doğal faktörlerden biri **değildir**?

A) İklim koşulları
B) Su kaynaklarının varlığı
C) Toprak verimliliği
D) Ulaşım olanakları
E) Yer şekillerinin uygunluğu

Çözüm:
İklim, su kaynakları, toprak verimliliği ve yer şekilleri doğal faktörlerdir. **Ulaşım olanakları** ise insanların kendi ihtiyaçları için oluşturduğu bir beşerî (insan kaynaklı) faktördür.
Doğru cevap D şıkkıdır.