Basit Elektrik Devreleri Test Çöz 10. Sınıf Fizik

10. Sınıf Fizik Testleri 10. Sınıf Testleri Testler

14.09.2025

Basit elektrik devreleri, bir enerji kaynağından (pil), bir veya birden fazla dirençten ve bunları birbirine bağlayan iletken tellerden oluşur. Bir devredeki en temel üç fiziksel nicelik akım (I), gerilim (V) ve direnç (R)‘dir. Akım, birim zamanda geçen elektrik yükü miktarıdır ve birimi Amper (A)’dir. Gerilim, elektrik akımını hareket ettiren potansiyel farkıdır ve birimi Volt (V)’dur. Direnç ise, akımın akışına karşı gösterilen zorluktur ve birimi Ohm ($\Omega$)’dur. Bu üç nicelik arasındaki ilişkiyi Ohm Kanunu ($V = I \cdot R$) açıklar.

Dirençler devrede iki temel şekilde bağlanabilir: seri ve paralel. Seri devrelerde, tüm dirençler aynı hat üzerinde sıralanır ve akım sabittir. Toplam direnç, dirençlerin aritmetik toplamına eşittir ($R_{eş} = R_1 + R_2 + …$). Paralel devrelerde, dirençler yan yana bağlanır ve gerilim sabittir. Toplam direncin tersi, dirençlerin terslerinin toplamına eşittir ($\frac{1}{R_{eş}} = \frac{1}{R_1} + \frac{1}{R_2} + …$). Bu test, bu temel kavramları ve devre analizini içerir.

Çözümlü Örnek Test Soruları

Soru 1:

Bir elektrik devresinde gerilim (V), akım (I) ve direnç (R) arasındaki ilişkiyi veren temel yasa aşağıdakilerden hangisidir?

A) Newton Kanunları
B) Ohm Kanunu
C) Enerjinin Korunumu Yasası
D) Termodinamiğin İlk Yasası
E) Kütle Çekim Kanunu

Çözüm:
Gerilim, akım ve direnç arasındaki $V = I \cdot R$ ilişkisi, Ohm Kanunu olarak bilinir.
Doğru cevap B şıkkıdır.

Soru 2:

40 V’luk bir pile bağlı olan bir devrede, akım 2 A ise devrenin toplam direnci kaç Ohm ($\Omega$)’dur?

A) 10
B) 20
C) 40
D) 60
E) 80

Çözüm:
Ohm Kanunu’na göre, $V = I \cdot R$. Direnci bulmak için formül $R = V / I$ olarak yeniden düzenlenir.
$R = 40 \text{ V} / 2 \text{ A} = 20 \Omega$.
Doğru cevap B şıkkıdır.

Soru 3:

Bir devrede 10 $\Omega$ ve 20 $\Omega$’luk iki direnç seri olarak bağlanmıştır. Devrenin toplam eşdeğer direnci kaç $\Omega$’dur?

A) 5
B) 10
C) 20
D) 30
E) 40

Çözüm:
Seri bağlı dirençlerde eşdeğer direnç, dirençlerin toplamına eşittir: $R_{eş} = R_1 + R_2$.
$R_{eş} = 10 \Omega + 20 \Omega = 30 \Omega$.
Doğru cevap D şıkkıdır.

Soru 4:

Bir devrede 12 $\Omega$ ve 6 $\Omega$’luk iki direnç paralel olarak bağlanmıştır. Devrenin toplam eşdeğer direnci kaç $\Omega$’dur?

A) 4
B) 6
C) 8
D) 12
E) 18

Çözüm:
Paralel bağlı dirençlerde eşdeğer direnç formülü: $\frac{1}{R_{eş}} = \frac{1}{R_1} + \frac{1}{R_2}$.
$\frac{1}{R_{eş}} = \frac{1}{12} + \frac{1}{6} = \frac{1}{12} + \frac{2}{12} = \frac{3}{12} = \frac{1}{4}$.
$R_{eş} = 4 \Omega$.
Doğru cevap A şıkkıdır.

Soru 5:

Seri bağlı bir devrede, ana koldan geçen akım 3 A’dır. Devreye 10 $\Omega$ ve 5 $\Omega$ dirençler bağlıysa, 5 $\Omega$’luk direncin uçları arasındaki gerilim kaç Volt’tur?

A) 5
B) 10
C) 15
D) 20
E) 30

Çözüm:
Seri devrede akım her direnç üzerinden aynı geçer. Bu nedenle 5 $\Omega$’luk direncin üzerinden geçen akım da 3 A’dır. Ohm Kanunu’na göre, $V = I \cdot R$.
$V_5 = 3 \text{ A} \cdot 5 \Omega = 15$ V.
Doğru cevap C şıkkıdır.

Soru 6:

Paralel bağlı bir devrede, ana kol gerilimi 12 V’tur. Devreye 4 $\Omega$ ve 6 $\Omega$ dirençler bağlıysa, 4 $\Omega$’luk dirençten geçen akım kaç Amper’dir?

A) 2
B) 3
C) 4
D) 6
E) 8

Çözüm:
Paralel devrede her bir direncin uçları arasındaki gerilim, ana kol gerilimine eşittir. Bu nedenle 4 $\Omega$’luk direncin uçları arasındaki gerilim de 12 V’tur. Ohm Kanunu’na göre, $I = V / R$.
$I_4 = 12 \text{ V} / 4 \Omega = 3$ A.
Doğru cevap B şıkkıdır.

Soru 7:

Direnç nedir ve birimi nedir?

A) Elektrik akımını hareket ettiren güç, Volt
B) Birim zamanda geçen elektrik yükü, Amper
C) Elektrik akımına karşı gösterilen zorluk, Ohm
D) Bir devrede harcanan enerji, Watt
E) Devrenin potansiyel farkı, Ohm

Çözüm:
Direnç, elektrik akımının akışına karşı koyma derecesidir ve birimi Ohm’dur ($\Omega$).
Doğru cevap C şıkkıdır.

Soru 8:

Bir evde kullanılan lambalar genellikle hangi bağlantı türüne sahiptir?

A) Seri
B) Paralel
C) Hem seri hem paralel
D) Ne seri ne paralel
E) Alternatif akım

Çözüm:
Evlerdeki tüm elektrikli aletler ve lambalar paralel bağlıdır. Bu sayede bir lamba bozulduğunda diğerleri çalışmaya devam eder ve her biri sabit şebeke gerilimini (Türkiye’de 220 V) alır.
Doğru cevap B şıkkıdır.

Soru 9:

Bir seri devrede dirençlerden biri çıkarılırsa, devrenin ana kol akımı nasıl değişir?

A) Azalır.
B) Artar.
C) Değişmez.
D) Önce artar sonra azalır.
E) Sıfır olur.

Çözüm:
Seri devrede dirençlerden biri çıkarıldığında, devrenin toplam direnci azalır. Ohm Kanunu’na göre ($I = V/R$), gerilim sabitken toplam direnç azaldığı için ana kol akımı artar.
Doğru cevap B şıkkıdır.

Soru 10:

Bir paralel devrede dirençlerden biri çıkarılırsa, devrenin ana kol akımı nasıl değişir?

A) Azalır.
B) Artar.
C) Değişmez.
D) Önce artar sonra azalır.
E) Sıfır olur.

Çözüm:
Paralel devrede dirençlerden biri çıkarıldığında, devrenin toplam eşdeğer direnci artar. Ohm Kanunu’na göre ($I = V/R$), gerilim sabitken toplam direnç arttığı için ana kol akımı azalır.
Doğru cevap A şıkkıdır.

Soru 11:

Bir devrede 2 $\Omega$, 3 $\Omega$ ve 6 $\Omega$ dirençler seri bağlanmıştır. Bu devrenin eşdeğer direnci kaç $\Omega$’dur?

A) 1
B) 2
C) 5
D) 11
E) 12

Çözüm:
Seri bağlı dirençlerde eşdeğer direnç, dirençlerin toplamına eşittir: $R_{eş} = 2 + 3 + 6 = 11 \Omega$.
Doğru cevap D şıkkıdır.

Soru 12:

Bir devrede 2 $\Omega$, 3 $\Omega$ ve 6 $\Omega$ dirençler paralel bağlanmıştır. Bu devrenin eşdeğer direnci kaç $\Omega$’dur?

A) 1
B) 2
C) 5
D) 11
E) 12

Çözüm:
Paralel bağlı dirençlerde eşdeğer direnç: $\frac{1}{R_{eş}} = \frac{1}{R_1} + \frac{1}{R_2} + \frac{1}{R_3} = \frac{1}{2} + \frac{1}{3} + \frac{1}{6} = \frac{3}{6} + \frac{2}{6} + \frac{1}{6} = \frac{6}{6} = 1$.
$R_{eş} = 1 \Omega$.
Doğru cevap A şıkkıdır.

Soru 13:

Bir seri devrede tüm dirençlerin üzerinden geçen akım için ne söylenebilir?

A) Farklıdır.
B) Eşittir.
C) Direnç değerine göre değişir.
D) Gerilime göre değişir.
E) Sıfırdır.

Çözüm:
Seri bağlı bir devrede akım için tek bir yol vardır. Bu nedenle devredeki her noktadan ve her direnç üzerinden geçen akım sabittir ve birbirine eşittir.
Doğru cevap B şıkkıdır.

Soru 14:

Bir paralel devrede tüm dirençlerin uçları arasındaki gerilim için ne söylenebilir?

A) Farklıdır.
B) Eşittir.
C) Akım değerine göre değişir.
D) Direnç değerine göre değişir.
E) Sıfırdır.

Çözüm:
Paralel bağlı bir devrede tüm dirençler aynı iki noktaya bağlıdır. Bu nedenle her bir direncin uçları arasındaki gerilim, pilin gerilimine eşit ve sabittir.
Doğru cevap B şıkkıdır.