Ahlak Felsefesi (Etik), ahlaki değerlerin doğasını, insan eylemlerinin iyi ve kötü, doğru ve yanlış olarak değerlendirilmesini inceleyen felsefe dalıdır. Ahlak, toplumun veya bireyin belirli davranış kurallarını ifade ederken; etik, bu kuralların nedenlerini, geçerliliğini ve felsefi temellerini sorgular. Ahlak felsefesinin temel kavramları arasında iyi, kötü, erdem, vicdan, özgürlük ve sorumluluk yer alır. Ahlaki bir eylemden bahsedebilmek için, eylemin kişinin kendi özgür iradesiyle yapılmış olması ve sonuçlarından sorumlu tutulabilmesi gerekir. Felsefe tarihinde, iyi ve doğru eylemin ne olduğu konusunda farklı görüşler ortaya çıkmıştır. Örneğin, haz ve mutluluğu en üst değer olarak gören Hedonizm ve Utilitarizm; bir eylemin ahlaki değerini kişisel çıkarına göre belirleyen Egoizm; ve eylemin sonucuna bakmaksızın, ödeve uygunluğunu esas alan Immanuel Kant’ın Ödev Ahlakı (Deontoloji) en önemli yaklaşımlardır. Etik, sadece kuralları öğrenmek değil, aynı zamanda ahlaki karar verme sürecimizi anlamak için vazgeçilmez bir alandır.

---

Çözümlü Örnek Test Soruları

---

Soru 1:

Aşağıdakilerden hangisi ahlak felsefesinin temel konusu değildir?

A) İyi ve kötünün anlamı.
B) Ahlaki eylemin amacı.
C) Vicdanın yapısı.
D) Varlığın özü.
E) Ahlaki yargıların kaynağı.

Çözüm:
Varlığın özü, varlık felsefesinin (ontoloji) temel konusudur. Diğer şıklar ise doğrudan ahlak felsefesiyle ilgilidir.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 2:

Bir eylemin ahlaki bir eylem olarak değerlendirilebilmesi için temel koşul nedir?

A) Eylemin sonuçlarının herkese fayda sağlaması.
B) Eylemin alışkanlık haline gelmesi.
C) Eylemin özgür iradeyle yapılmış olması.
D) Eylemin bir yasa tarafından emredilmesi.
E) Eylemin bir başkası tarafından onaylanması.

Çözüm:
Özgür irade ve sorumluluk, ahlak felsefesinin temelini oluşturur. Bir kişi, ancak kendi özgür iradesiyle yaptığı eylemden ahlaken sorumlu tutulabilir.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 3:

Ahlak felsefesinde, bir kişinin doğru ve yanlış eylemlerini ayırt etmesini sağlayan içsel yetiye ne ad verilir?

A) Erdem
B) Sorumluluk
C) Vicdan
D) Ahlaki Yargı
E) Özgürlük

Çözüm:
Vicdan, ahlaki bir eylemden önce ve sonra bireyin kendisini değerlendirmesini, doğru veya yanlış olanı ayırt etmesini sağlayan içsel ses veya yetidir.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 4:

Bir eylemin ahlaki değerini, o eylemin en fazla sayıda insana en yüksek düzeyde mutluluk getirmesiyle ölçen görüş aşağıdakilerden hangisidir?

A) Egoizm
B) Hedonizm
C) Utilitarizm
D) Ödev Ahlakı
E) Sezgicilik

Çözüm:
Utilitarizm (Faydacılık), bir eylemin ahlaki doğruluğunu, o eylemin genel mutluluğu veya faydayı en üst düzeye çıkarmasına bağlar.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 5:

İnsan eylemlerinin amacının, sadece kişisel çıkarı ve hazzı maksimize etmek olduğunu savunan görüş aşağıdakilerden hangisidir?

A) Egoizm
B) Utilitarizm
C) Hedonizm
D) Ödev Ahlakı
E) Egzistansiyalizm

Çözüm:
Egoizm, ahlaki kararların ve eylemlerin temelinde sadece bireyin kendi çıkarlarının yer alması gerektiğini savunur. Hedonizm ise hazzın kendisini tek iyi olarak görür.
Doğru cevap A şıkkıdır.

---

Soru 6:

Kant’ın “ödev ahlakı” görüşüne göre, bir eylemin ahlaki değeri neye bağlıdır?

A) Eylemin sonuçlarına.
B) Eylemi yapan kişinin kişisel mutluluğuna.
C) Eylemin, ahlak yasasına ve ödeve uygun olmasına.
D) Eylemin topluma fayda getirmesine.
E) Eylemin bir din tarafından onaylanmasına.

Çözüm:
Kant’ın ahlakı, bir eylemin sonucuna bakmaksızın, sadece ahlak yasasına ve ödeve uygun bir niyetle yapılması durumunda ahlaki bir değer taşıdığını savunur. Bu, ödev ahlakının temelidir.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 7:

Ahlak felsefesinde, iyi, doğru ve adil olanı ayırt etme yetisine ne ad verilir?

A) Sorumluluk
B) Ahlaki Yargı
C) Erdem
D) Özgürlük
E) Vicdan

Çözüm:
Ahlaki yargı, bir kişinin veya eylemin ahlaki olarak iyi veya kötü, doğru veya yanlış olduğunu değerlendirme ve buna ilişkin bir sonuca varma eylemidir.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 8:

Aristoteles’in “altın orta” (orta yol) ilkesine göre erdem, hangi durumlar arasında bir denge bulmaktır?

A) İyi ve kötü.
B) Özgürlük ve sorumluluk.
C) Aşırılık ve eksiklik.
D) Vicdan ve akıl.
E) Haz ve acı.

Çözüm:
Aristoteles’e göre erdem, korkaklık ve cüretkarlık gibi iki aşırı uç arasında yer alan cesaret gibi dengeli bir orta yoldur.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 9:

Aşağıdaki kavramlardan hangisi, bir kişinin ahlaki eylemde bulunması için gerekli olan temel bir koşul değildir?

A) Akıllı ve bilinçli olma.
B) Özgür iradeye sahip olma.
C) Kendi eylemlerinin sonuçlarından sorumlu olma.
D) Eylemi yaparken haz duyması.
E) İyi ve kötüyü ayırt edebilme.

Çözüm:
Bir eylemin ahlaki olması için kişiye haz vermesi gerekmez. Bir eylem doğru olsa da acı verici olabilir (örneğin, bir yakınının ölüm haberini vermek).
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 10:

Ahlaki değerlerin toplumdan topluma veya bireyden bireye değiştiğini ve bu nedenle evrensel ahlak yasalarının olmadığını savunan görüşe ne ad verilir?

A) Evrensel Ahlak
B) Ahlaki Determinizm
C) Ahlaki Görecelik (Relativizm)
D) Ahlaki Nihilizm
E) Ahlaki Realizm

Çözüm:
Ahlaki görecelik (relativizm), ahlaki doğruların ve değerlerin mutlak olmadığını, kültürel veya bireysel yargılara göre değiştiğini iddia eder.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 11:

Ahlak felsefesinde, iyi ve kötü kavramlarını açıklarken en çok karşılaşılan sorun nedir?

A) Özgürlüğün doğası.
B) Evrensel bir tanımının yapılamaması.
C) Sadece dine dayanması.
D) Sadece sonuçlara bağlı olması.
E) Mutlaka bir otorite tarafından belirlenmesi.

Çözüm:
Ahlak felsefesinin en büyük problemlerinden biri, iyi ve kötü kavramları için herkesin üzerinde anlaşabileceği, evrensel ve mutlak bir tanım bulunamamasıdır.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 12:

Sokrates’in ahlak felsefesinde “Bilgi, erdemdir.” görüşü ne anlama gelir?

A) Erdemli olmak için çok şey bilmek gerekir.
B) Bilgisiz bir insan erdemli olamaz.
C) İnsan, bilerek kötülük yapmaz.
D) Bilgi ve erdem birbirinden farklı şeylerdir.
E) Sadece akıllı insanlar ahlaklı olabilir.

Çözüm:
Sokrates’e göre, insan eylemlerinin yanlış olmasının tek nedeni, iyinin ne olduğu hakkındaki bilgisizliktir. Eğer bir kişi iyinin ne olduğunu bilirse, mutlaka iyi olanı yapar.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 13:

“Ahlak” ve “etik” arasındaki temel fark aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ahlak evrensel, etik görecelidir.
B) Ahlak pratik kurallar, etik bu kuralların felsefi sorgulamasıdır.
C) Ahlak bireysel, etik toplumsaldır.
D) Ahlak vicdan, etik akıldır.
E) Ahlak sadece iyi, etik sadece doğru ile ilgilenir.

Çözüm:
Ahlak, bir toplumda ya da bireyin hayatında uygulanan somut kurallar ve değerler bütünüdür. Etik ise, bu kuralların nedenlerini, geçerliliğini ve mantıksal zeminini felsefi olarak sorgular.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 14:

Bir eylemin sonucuna göre iyi veya kötü olduğunu değerlendiren ahlak anlayışı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Niyet Ahlakı
B) Sonuç Ahlakı
C) Ödev Ahlakı
D) Akıl Ahlakı
E) Erdem Ahlakı

Çözüm:
Sonuç ahlakı (Teleolojik Etik), bir eylemin ahlaki değerini, o eylemin neden olduğu sonuçların iyi veya kötü olmasına göre belirler. Utilitarizm bu gruba girer.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 15:

Ahlak felsefesinde “sorumluluk” kavramı için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Sadece yasalara uymakla sınırlıdır.
B) Özgürlüğün bir sonucu olarak ortaya çıkar.
C) İnsanların vicdanı olmadan da var olabilir.
D) Sadece ahlaksız davranışlardan kaynaklanır.
E) Sadece toplumsal baskıyla oluşur.

Çözüm:
Sorumluluk, özgürce yapılmış bir eylemin sonuçlarını üstlenmektir. Ahlak felsefesinde özgürlük ve sorumluluk birbirini tamamlayan iki temel kavramdır.
Doğru cevap B şıkkıdır.