Doğal afetler, önlenmesi mümkün olmayan olaylar olsalar da, yol açtıkları can ve mal kayıplarını en aza indirmek mümkündür. **Afetlerden korunma**, afet öncesinde, afet anında ve afet sonrasında yapılan bilinçli ve planlı eylemleri kapsar. Bu süreç, sadece bireysel önlemlerle sınırlı kalmayıp, aynı zamanda devletin ve sivil toplum kuruluşlarının iş birliğini gerektiren kapsamlı bir yönetim modelidir. Korunma stratejileri, **risk azaltma**, **hazırlık**, **müdahale** ve **iyileştirme** olmak üzere dört ana aşamada ele alınır. Risk azaltma aşamasında, tehlikeli bölgelerin imara açılmaması, binaların sağlamlaştırılması ve erken uyarı sistemlerinin kurulması gibi yapısal önlemler alınır. Hazırlık aşamasında, afet bilincinin artırılması, acil durum çantası hazırlanması ve tahliye planlarının yapılması gibi faaliyetler öne çıkar. Müdahale aşaması, afet anında can kurtarma ve ilk yardım gibi acil eylemleri içerirken, iyileştirme aşaması, afet sonrası yaşamın normale dönmesi için yapılan uzun vadeli çalışmaları (konut inşası, ekonomik destek) kapsar. Unutulmamalıdır ki, afetlere karşı en büyük savunma, bilgi ve hazırlıktır. Bu test, afetlerden korunmanın temel ilkelerini ve uygulanabilir yöntemlerini anlamanıza yardımcı olacaktır.

---

Çözümlü Örnek Test Soruları

---

Soru 1:

Aşağıdakilerden hangisi, bir deprem öncesinde yapılması gereken bir **risk azaltma** faaliyetidir?

A) Deprem anında “çök-kapan-tutun” hareketini yapmak.
B) Deprem sonrasında hasar tespit çalışmaları yapmak.
C) Riskli binaların yıkılarak depreme dayanıklı binalar inşa etmek.
D) Afetzedeler için geçici barınma alanları kurmak.
E) Afet sonrasında psikolojik destek sağlamak.

Çözüm:
Riskli binaların önceden belirlenerek yıkılması ve yerine daha sağlamlarının yapılması, olası bir afetin (deprem) etkilerini en baştan azaltmaya yönelik bir **risk azaltma** eylemidir.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 2:

Bir sel afetinden korunmak için alınacak önlemlerden hangisi, insan kaynaklı (beşerî) bir önlem **değildir**?

A) Dere yataklarına set çekmek.
B) Dere yataklarına ev ve fabrika yapımını yasaklamak.
C) Akarsu kenarlarını ağaçlandırmak.
D) Hava durumunu izleyerek erken uyarı sistemini aktif etmek.
E) Aşırı ve beklenmedik bir yağışın başlaması.

Çözüm:
Dere yataklarına set çekmek, yapılaşmayı yasaklamak, ağaçlandırma yapmak ve erken uyarı sistemleri kurmak insan faaliyetleridir. **Aşırı yağışın başlaması** ise doğal bir olaydır ve selin oluşumunda etkili olan doğal bir faktördür.
Doğru cevap E şıkkıdır.

---

Soru 3:

Aşağıdakilerden hangisi, afet anında yapılması gereken bir **müdahale** faaliyetidir?

A) Tahliye ve sığınak planları hazırlamak.
B) Afet sonrası ekonomik destek sağlamak.
C) Enkaz altındaki yaralıları kurtarmak.
D) Afet sigortası yaptırmak.
E) Afet risk haritaları oluşturmak.

Çözüm:
Enkaz altındaki yaralıları kurtarma, afet anında acil olarak yapılan ve can kaybını önlemeye yönelik bir **müdahale** faaliyetidir.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 4:

Bir bölgede, heyelan riskini azaltmak için alınacak en etkili önlem aşağıdakilerden hangisidir?

A) Arazinin tamamını asfaltlamak.
B) Binaları daha hafif malzemeden yapmak.
C) Bitki örtüsünü tamamen temizlemek.
D) Eğimi azaltmak için teraslama yapmak ve ağaçlandırmak.
E) Geniş caddeler inşa etmek.

Çözüm:
Toprak kaymasını önlemek için **eğimli arazilerde teraslama yapmak ve toprağı tutacak ağaçlandırma çalışmaları** yapmak en etkili yöntemdir.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 5:

Afetlerden korunmada, **afet sonrası iyileştirme** aşamasının en temel amacı nedir?

A) Afetzedelere barınma ve gıda yardımı sağlamak.
B) Toplumu afetlere karşı eğitmek.
C) Yıkılan altyapıyı ve sosyal hayatı yeniden kurmak.
D) Afetin nedenlerini araştırmak.
E) Acil yardım ekiplerini organize etmek.

Çözüm:
Afet sonrası iyileştirme, afetzedelerin hayatını normale döndürmek için yapılan uzun vadeli çalışmaların tümünü kapsar. Bu çalışmaların temel amacı, yıkılan altyapıyı ve sosyal hayatı yeniden kurmaktır.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 6:

Bir şehirde, binaların sağlamlığı ve afetlere karşı dayanıklılığının kontrol edilmesi, aşağıdakilerden hangisinin en önemli bir parçasıdır?

A) Acil durum planı.
B) Afet bilinci.
C) Risk azaltma.
D) Müdahale.
E) İyileştirme.

Çözüm:
Binaların sağlamlığının kontrol edilmesi, olası bir afetin yaratacağı zararı önceden azaltmaya yönelik bir **risk azaltma** faaliyetidir.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 7:

Aşağıdaki afetlerden hangisi için “erken uyarı sistemleri” diğerlerine göre daha etkili ve yaygın bir şekilde kullanılmaktadır?

A) Deprem
B) Heyelan
C) Kuraklık
D) Tsunami
E) Volkanik patlama

Çözüm:
Büyük okyanuslarda meydana gelen depremler sonrasında oluşan tsunami dalgalarını önceden tespit eden ve kıyı bölgelerine uyarı gönderen sistemler, afetlerle mücadelede en etkili erken uyarı sistemlerinden biridir.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 8:

Afetlere karşı korunmada, bireylerin kendi başlarına alabileceği en temel önlemlerden biri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hükümetin afet politikalarını belirlemek.
B) Depremde binanın yıkılmasını beklemek.
C) Afet ve acil durum çantasını hazırlamak.
D) Yüksek binalar inşa etmek.
E) Sanayi üretimini artırmak.

Çözüm:
Afet ve acil durum çantası, bireyin afet anında temel ihtiyaçlarını karşılamasını sağlayacak, kendi kendine alabileceği en önemli hazırlık önlemlerinden biridir.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 9:

Bir bölgede afet riskini artıran ve korunma önlemlerini zorlaştıran en önemli beşerî faktör aşağıdakilerden hangisidir?

A) İklim koşulları.
B) Jeolojik yapı.
C) Yetersiz ve plansız kentleşme.
D) Bitki örtüsünün seyrek olması.
E) Toprak yapısı.

Çözüm:
**Plansız kentleşme**, özellikle dere yatakları ve fay hatları gibi riskli alanlarda yapılaşmaya yol açtığı için afet riskini en çok artıran beşerî faktördür.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 10:

Aşağıdaki önlemlerden hangisi, afet öncesi alınması gereken bir **yapısal** önlemdir?

A) Afetlere yönelik eğitim vermek.
B) Kamuoyunu bilinçlendirmek.
C) Afet ve acil durum planı hazırlamak.
D) Binaların temelinin daha sağlam yapılması.
E) Afet sigortası yaptırmak.

Çözüm:
Yapısal önlemler, somut olarak inşaat ve mühendislik faaliyetlerini içerir. **Binaların temelinin sağlamlaştırılması**, bu gruba giren bir faaliyettir. Diğer seçenekler ise yapısal olmayan önlemlerdir.
Doğru cevap D şıkkıdır.