İnsanda Üremeyi Sağlayan Yapı ve Organlar

Canlıların nesillerini devam ettirmek için kendi benzerlerini oluşturmasına üreme denir. İnsanlarda üreme, dişi ve erkek olmak üzere iki farklı üreme sisteminin iş birliğiyle gerçekleşir.

Erkek Üreme Sistemi

Erkek üreme sistemi, sperm adı verilen erkek üreme hücresini üretmekle görevlidir. Temel organları şunlardır:

• Testisler: Erkek üreme sisteminin en önemli organlarıdır. Görevi, sperm adı verilen erkek üreme hücrelerini üretmektir. Spermler, çok küçük, hareketli ve kuyruklu hücrelerdir. Ayrıca erkeklik hormonu olan testosteronu da salgılarlar.
• Salgı Bezleri: Testislerde üretilen spermlerin canlılığını korumak ve hareketini kolaylaştırmak için gerekli olan sıvıyı üretirler. Spermler ve bu salgı sıvısı birleşerek meni adı verilen sıvıyı oluşturur.
• Penis: Spermlerin ve meninin vücut dışına atılmasını sağlayan organdır.

Dişi Üreme Sistemi

Dişi üreme sistemi, yumurta adı verilen dişi üreme hücresini üretmek, döllenmeyi gerçekleştirmek ve embriyonun gelişimini tamamlamasını sağlamakla görevlidir. Temel organları şunlardır:

• Yumurtalıklar (Overler): Dişi üreme sisteminin en önemli organlarıdır. Görevi, yumurta adı verilen dişi üreme hücrelerini üretmektir. Yumurtalar, spermden daha büyük ve hareketsizdirler. Ayrıca dişilik hormonları olan östrojen ve progesteronu da salgılarlar.
• Yumurta Kanalı (Fallop Tüpü): Yumurtalıklardan atılan yumurtanın geçtiği kanaldır. Döllenme olayı, yani sperm ve yumurtanın birleşmesi genellikle bu kanalda gerçekleşir.
• Döl Yatağı (Rahim): Döllenmiş yumurtanın (zigotun) yerleştiği ve doğum anına kadar gelişimini sürdürdüğü kaslı organdır.
• Vajina: Döl yatağının dışarıya açılan kısmıdır. Doğum sırasında bebek buradan çıkar ve erkek spermleri buraya bırakılır.

Döllenme ve Gelişim Süreci

1. Döllenme: Yumurtalıkta olgunlaşan yumurta, yumurta kanalına gelir. Bu sırada dişi vücuduna giren spermlerden biri, yumurta kanalında yumurtaya ulaşarak onunla birleşir. Bu olaya döllenme denir.
2. Zigot Oluşumu: Döllenme sonucunda oluşan ilk hücreye zigot denir. Zigot, döllenmiş yumurtadır.
3. Embriyo ve Fetüs: Zigot, hızla bölünerek çoğalmaya başlar ve döl yatağına doğru ilerler. Döl yatağına yerleşen bu yapıya embriyo adı verilir. Embriyo, gelişimini sürdürerek belli bir şekil aldıktan sonra fetüs adını alır.
4. Doğum: Yaklaşık 9 ay süren bu gelişim sürecinin sonunda bebek, döl yatağından çıkarak dünyaya gelir.

Çözümlü Sorular

Soru 1:

Aşağıdaki organlardan hangisi hem dişi hem de erkek üreme sisteminde ortak olarak bulunur?

A) Testis B) Vajina C) Yumurtalık D) Hiçbiri

Çözüm:

Dişi ve erkek üreme sistemleri farklı yapı ve organlardan oluşur. Testisler ve penis erkek üreme sistemine, yumurtalık, döl yatağı ve vajina ise dişi üreme sistemine aittir. Dolayısıyla, bu seçeneklerde verilen organlardan hiçbiri ortak değildir. Doğru cevap: D

---

Soru 2:

Aşağıda verilen olaylardan hangisi, dişi üreme sistemindeki yumurta kanalında gerçekleşir?

A) Sperm üretimi B) Yumurta üretimi C) Döllenme D) Bebeğin gelişimi

Çözüm:

Sperm üretimi testislerde, yumurta üretimi yumurtalıklarda ve bebeğin gelişimi döl yatağında gerçekleşir. Yumurta kanalının asıl görevi, yumurtayı yumurtalıktan döl yatağına taşımaktır. Aynı zamanda döllenme olayı bu kanalda gerçekleşir. Doğru cevap: C

---

Soru 3:

Dişi üreme sistemi organlarını, yumurtanın vücuttan dışarı atılma sırasına göre sıralayınız.

I. Yumurta Kanalı II. Döl Yatağı III. Yumurtalık IV. Vajina

A) III-I-II-IV B) III-II-I-IV C) IV-III-I-II D) II-III-I-IV

Çözüm:

Yumurta ilk olarak yumurtalıklarda üretilir (III). Ardından yumurta kanalına geçer (I). Döllenme gerçekleşirse döl yatağına yerleşir (II). Doğumla birlikte bebek vajinadan çıkar (IV). Bu sıralama döllenme ve gelişim sürecini gösterdiği için doğru sıralama III-I-II-IV’tür. Doğru cevap: A

---

Soru 4:

Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Spermler testislerde üretilir. B) Yumurtalar yumurtalıklarda üretilir. C) Döllenmiş yumurtaya embriyo denir. D) Döllenme döl yatağında gerçekleşir.

Çözüm:

A ve B şıkları doğrudur. Döllenmiş yumurtaya zigot denir. Embriyo, zigotun hücre bölünmesi geçirerek döl yatağına yerleşmesiyle oluşan yapıdır. Döllenme ise genellikle yumurta kanalında gerçekleşir. Dolayısıyla C ve D şıkları yanlıştır, ancak soruda tek bir yanlış ifade istendiği için en temel yanlış olan döllenme yerinin yanlış belirtilmesi daha önceliklidir. D seçeneği, döllenme yeri bilgisini doğrudan yanlış vermektedir. Doğru cevap: D

---

Soru 5:

Erkek üreme sistemindeki hangi organ, spermlerin hareketini kolaylaştıran sıvıyı salgılar?

A) Testis B) Penis C) Salgı Bezleri D) Yumurta Kanalı

Çözüm:

Spermler testislerde üretilir, ancak salgı bezleri tarafından üretilen sıvı ile birlikte meni haline gelerek hareketleri kolaylaşır. Penis ise bu sıvının dışarı atılmasını sağlayan organdır. Yumurta kanalı ise dişi üreme sisteminin bir parçasıdır. Doğru cevap: C