📌 İç Salgı Bezleri Nedir?

İç salgı bezleri (endokrin bezler), vücudumuzda hormon adı verilen özel kimyasal maddeleri salgılayan bezlerdir.

• Hormonlar, vücudun düzenini sağlayan ve kan yoluyla taşınan mesajcı moleküllerdir.

• Sinir sistemi hızlı çalışırken, iç salgı bezleri yavaş ama uzun süreli etki gösterir.

📌 İç Salgı Bezlerinin Görevleri

İç salgı bezleri vücutta çok önemli görevler üstlenir:

1. Büyüme ve Gelişmeyi Kontrol Eder.

   • Boy uzaması, kemiklerin gelişmesi ve ergenlik dönemi hormonlarla gerçekleşir.

2. Vücut İç Dengesini Sağlar.

   • Kan şekeri, su dengesi, vücut ısısı gibi durumları hormonlar düzenler.

3. Üreme ve Ergenlik Dönemini Düzenler.

   • Erkeklerde ve kızlarda ergenlik hormonlarla başlar.

4. Metabolizmayı Kontrol Eder.

   • Hormonlar enerji üretimi ve kullanımını düzenler.

5. Uzun Süreli Etkiler Gösterir.

   • Sinir sistemi hızlı tepki verirken hormonların etkisi yavaş ama kalıcıdır.

📌 Başlıca İç Salgı Bezleri ve Görevleri

6. sınıf düzeyinde bilinmesi gereken temel iç salgı bezleri şunlardır:

• Hipofiz Bezi:

  • Vücudun “baş bezi”dir.

  • Büyüme hormonunu salgılar.

  • Diğer bezleri kontrol eder.

• Tiroit Bezi:

  • Boynun ön kısmında bulunur.

  • Metabolizmayı ve enerji üretimini kontrol eder.

• Böbrek Üstü Bezleri:

  • Böbreklerin üstünde yer alır.

  • Adrenalin hormonu salgılar → heyecan, korku, stres anında kalp atışı ve solunumu hızlandırır.

• Pankreas:

  • İnsülin ve glukagon hormonlarını salgılar.

  • Kan şekerini dengeler.

• Eşey Bezleri (Erkeklerde testis, kadınlarda yumurtalık):

  • Üreme hücreleri ve cinsiyet hormonlarını üretir.

  • Ergenlik döneminde vücudun gelişimini sağlar.

📘 Ders Notları (Özet)

• İç salgı bezleri → hormon üretir.

• Hormonlar → kan yoluyla taşınır, yavaş ama uzun süreli etki eder.

• Görevleri → büyüme, gelişme, metabolizma, üreme, iç dengeyi sağlamak.

• Örnek bezler: Hipofiz, tiroit, böbrek üstü, pankreas, eşey bezleri.

✍️ Çözümlü Test Soruları

Soru 1

Vücudun büyümesini ve gelişmesini kontrol eden hormon hangi bezden salgılanır?

A) Tiroit bezi
B) Hipofiz bezi
C) Böbrek üstü bezi
D) Pankreas

✅ Çözüm: Büyüme hormonu hipofiz bezinden salgılanır.
Doğru cevap: B

Soru 2

Kan şekerini dengeleyen hormonları hangi iç salgı bezi salgılar?

A) Böbrek üstü bezi
B) Pankreas
C) Hipofiz bezi
D) Tiroit bezi

✅ Çözüm: Pankreas insülin ve glukagon hormonlarını salgılar.
Doğru cevap: B

Soru 3

Heyecanlandığımızda kalp atışımızın hızlanmasına sebep olan hormon hangisidir?

A) İnsülin
B) Adrenalin
C) Tiroksin
D) Büyüme hormonu

✅ Çözüm: Adrenalin hormonu böbrek üstü bezlerinden salgılanır ve kalp atışını hızlandırır.
Doğru cevap: B

Soru 4

Aşağıdakilerden hangisi iç salgı bezlerinin görevlerinden biri değildir?

A) Hormon salgılamak
B) Vücudun gelişimini düzenlemek
C) Kan şekerini dengelemek
D) Besinlerin sindirilmesini sağlamak

✅ Çözüm: Besinlerin sindirilmesi sindirim sisteminin görevidir.
Doğru cevap: D

Soru 5

Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

A) Hipofiz → Büyüme hormonu
B) Pankreas → Kan şekeri dengesi
C) Böbrek üstü → Adrenalin
D) Tiroit → Sindirim enzimleri

✅ Çözüm: Tiroit bezi sindirim enzimi üretmez, metabolizmayı düzenler.
Doğru cevap: D