Biyoçeşitliliği Tehdit Eden Faktörler

Biyoçeşitlilik, bir bölgedeki canlı türlerinin, genlerinin ve ekosistemlerinin zenginliğidir. Dünyamızın doğal dengesi ve sürdürülebilirliği için biyoçeşitlilik çok önemlidir. Ancak günümüzde bu zenginlik, insan faaliyetleri ve doğal olaylar nedeniyle ciddi tehdit altındadır.

1. Habitat Tahribatı (Yaşam Alanlarının Yok Edilmesi)

• Biyoçeşitliliği tehdit eden en önemli faktördür.
• Ormanların kesilmesi, sulak alanların kurutulması, tarım alanlarının genişletilmesi ve plansız kentleşme gibi nedenlerle canlıların doğal yaşam alanları yok edilir.
• Yaşam alanları yok olan canlılar, barınma, beslenme ve üreme imkanlarını kaybederek nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalır.

2. Aşırı Avlanma ve Kaçak Avcılık

• İnsanların ekonomik kazanç sağlamak veya hobi amacıyla hayvanları aşırı derecede avlaması, bazı türlerin sayısının hızla azalmasına neden olur.
• Özellikle nesli tehlike altında olan hayvanların avlanması, bu türlerin yok olmasına yol açabilir.

3. Kirlilik

• Toprak, hava ve su kirliliği biyoçeşitliliği doğrudan etkiler.
• Fabrika atıkları, tarım ilaçları, evsel çöpler ve sanayi atıkları toprağa, sulara ve havaya karışarak canlıların yaşamını zehirler.
• Örneğin, denizlere karışan plastik atıklar deniz canlılarının ölümüne neden olabilirken, zehirli gazlar bitkilere ve hayvanlara zarar verir.

4. Küresel İklim Değişikliği

• İnsanların fosil yakıtları (petrol, kömür vb.) aşırı kullanması, atmosferdeki karbondioksit miktarını artırır. Bu durum, küresel ısınmaya ve iklim değişikliklerine yol açar.
• İklim değişikliği, canlıların yaşam döngülerini ve göç yollarını etkiler, bazı türlerin yeni ortamlara uyum sağlayamamasına ve yok olmasına neden olur.
• Örneğin, kutup ayılarının yaşam alanı olan buzulların erimesi, onların neslinin tehlikeye girmesine yol açar.

5. Doğal Afetler ve Salgın Hastalıklar

• Orman yangınları, seller, depremler gibi doğal afetler, büyük ekosistemlerin tahrip olmasına ve çok sayıda canlının yok olmasına neden olabilir.
• Ayrıca, bilinçsiz ve kontrolsüz yayılan salgın hastalıklar, biyoçeşitliliği ciddi anlamda tehdit eder.

Ders Notu Olarak Önemli Bilgiler

• Biyoçeşitlilik: Canlıların çeşitliliği.
• Habitat Tahribatı: En büyük tehdit.
• Kirlilik Çeşitleri: Hava, su, toprak kirliliği.
• İklim Değişikliği: Fosil yakıt kullanımıyla bağlantılı.
• Koruma: Biyoçeşitliliği korumak için doğal kaynakları doğru kullanmalı ve çevre kirliliğini önlemeliyiz.

Çözümlü Sorular

Soru 1:

Aşağıdakilerden hangisi biyoçeşitliliği tehdit eden insan kaynaklı faktörlerden değildir?

A) Küresel iklim değişikliği B) Aşırı avlanma C) Orman yangınları D) Kirlilik

Çözüm: Orman yangınları, hem doğal (yıldırım düşmesi gibi) hem de insan kaynaklı olabilir. Ancak küresel iklim değişikliği, aşırı avlanma ve kirlilik tamamen insan faaliyetlerinden kaynaklanan faktörlerdir. Doğru cevap: C

---

Soru 2:

“Bir sulak alanın kurutularak yerleşim yerine dönüştürülmesi”, biyoçeşitliliği tehdit eden hangi faktöre örnektir?

A) Aşırı avlanma B) Kirlilik C) Habitat tahribatı D) Küresel iklim değişikliği

Çözüm: Bu olay, canlıların doğal yaşam alanının (habitatının) yok edilmesi anlamına gelir. Bu nedenle en uygun cevap habitat tahribatıdır. Doğru cevap: C

---

Soru 3:

Biyoçeşitliliğin korunması için alınacak önlemlerden biri aşağıdakilerden hangisi olamaz?

A) Milli parklar oluşturmak B) Geri dönüşüm projelerini desteklemek C) Ormanları yerleşime açmak D) Nesli tükenmekte olan hayvanları koruma altına almak

Çözüm: Ormanları yerleşime açmak, yaşam alanlarını yok ederek biyoçeşitliliğe zarar verir. Bu, bir önlem değil, tehdit eden bir faktördür. Doğru cevap: C

---

Soru 4:

Aşağıdaki canlı-tehdit eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Balıklar – Su kirliliği B) Kutup ayıları – Küresel iklim değişikliği C) Deniz kaplumbağaları – Plastik atıklar D) Yaban keçileri – Hava kirliliği

Çözüm: Deniz kaplumbağaları, denizlerdeki plastik atıkları yiyecek sanıp yutarak ölebilirler. Kutup ayılarının buzulları eridiği için yaşam alanları yok olur. Balıklar su kirliliğinden etkilenir. Ancak yaban keçileri daha çok aşırı avlanma ve habitat tahribatından etkilenir, hava kirliliği onlar için öncelikli bir tehdit değildir. Doğru cevap: D

---

Soru 5:

Biyoçeşitliliğin korunması neden bu kadar önemlidir?

A) Sadece hayvanların yaşamını devam ettirmek için B) Ekosistemlerin dengesini korumak için C) Bitkilerin daha hızlı büyümesini sağlamak için D) Sadece doğa turizmini geliştirmek için

Çözüm: Biyoçeşitlilik, dünyadaki tüm ekosistemlerin hassas bir denge içinde çalışmasını sağlar. Bu dengenin bozulması, tüm canlıların yaşamını olumsuz etkiler. Doğru cevap: B