🎓 7. Sınıf Birey ve Toplum (İletişim ve İnsan İlişkileri) Ünite Değerlendirme Test 2 - Ders Notu ve İpuçları

Bu ders notu, "Birey ve Toplum" ünitesinin "İletişim ve İnsan İlişkileri" bölümünü kapsayan konuları özetlemektedir. Testte çıkan sorular ışığında, etkili iletişim becerileri, iletişim türleri, kitle iletişim araçlarının özellikleri ve basın-yayın ilkeleri gibi önemli başlıkları tekrar etmen için hazırlandı. Sınav öncesi son tekrarını yaparken bu notlardan faydalanabilirsin. İyi çalışmalar! 💪

İletişimin Temel Kavramları ve Önemi 🗣️

• İletişim Nedir? Duygu, düşünce veya bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla bir kişiden diğerine aktarılmasıdır. İnsanlar arasında köprü kurar.
• İletişimin İlk Adımı: Kendimizi ve çevremizdeki insanları tanımak, anlamaya çalışmak iletişimi başlatmanın ve kolaylaştırmanın en temel şartıdır. Başkalarını anlamak için önce kendimizi anlamalıyız.

İletişim Türleri 💬

İletişim, farklı yollarla gerçekleşebilir. Temelde iki ana başlık altında inceleyebiliriz:

• Kişisel İletişim: Genellikle bir veya birkaç kişi arasında, yüz yüze veya belirli bir araçla gerçekleşen iletişimdir.
  • Örnek: Mektup yazmak, telefonla konuşmak, arkadaşınla sohbet etmek.
• Kitle İletişimi: Bir mesajın, radyo, televizyon, gazete, internet gibi araçlarla aynı anda çok sayıda kişiye ulaştırılmasıdır.
  • Örnek: Televizyondaki bir haber bülteni, bir gazete haberi, internetteki bir makale.
• Sözlü İletişim: Konuşarak veya sesli ifadelerle kurulan iletişimdir.
  • Örnek: "Anne!" diye seslenmek, bir sunum yapmak, şarkı söylemek.
• Sözsüz İletişim: Kelimeler kullanılmadan, beden hareketleri, jestler, mimikler, göz teması, duruş, kıyafetler ve semboller aracılığıyla kurulan iletişimdir.
  • Örnek: Gülümsemek 😊, başını öne eğmek 😔, el sallamak 👋, trafik ışıkları 🚦, birinin parmağını dudağına götürerek sus işareti yapması 🤫.
  • 💡 İpucu: Bir e-posta veya mesaj yazmak, sözlü iletişim olmasa da sözsüz iletişim değildir; yazılı iletişimdir. Çünkü kelimeler kullanılır.
  • ⚠️ Dikkat: Konuşma tarzı (vurgulama, duraklama, ses tonu) da sözsüz iletişim unsurları arasında yer alır ve iç dünyamız hakkında ipuçları verebilir.

Etkili İletişim Becerileri ✨

İnsanlarla daha iyi anlaşmak, sorunları çözmek ve güçlü ilişkiler kurmak için bazı becerilere sahip olmak önemlidir:

• Empati Kurmak: Kendini karşındaki kişinin yerine koyarak onun duygularını ve düşüncelerini anlamaya çalışmaktır. "Ben olsam ne hissederdim?" diye düşünmek gibi.
• Etkin Dinlemek: Karşımızdaki kişiyi sadece duymak değil, aynı zamanda anlamaya çalışarak dinlemektir. Bu, soru sorarak ("Ya sonra?"), onaylayıcı ifadeler kullanarak ("Haklısınız.", "Gerçekten mi?") veya göz teması kurarak gösterilir.
• Eleştirilere Açık Olmak: Yapıcı eleştirileri kişisel algılamadan, gelişim için bir fırsat olarak görmek.
• "Ben Dili" Kullanmak: Duygu ve düşüncelerimizi "sen" yerine "ben" merkezli ifade etmektir. Örneğin, "Beni dinlemiyorsun!" yerine "Konuşurken dinlenmediğimi hissettiğimde üzülüyorum." demek. Bu, karşı tarafı suçlamadan kendi duygularımızı ifade etmemizi sağlar.
• ⚠️ Dikkat: Kendi fikirlerini başkalarına kabul ettirmeye çalışmak veya sürekli haklı çıkmaya çalışmak etkili iletişimi engeller. İletişim bir tartışma değil, anlaşma çabasıdır.

Kitle İletişim Araçları ve Toplumsal Rolleri 🌍

Radyo, televizyon, gazete, dergi ve internet gibi kitle iletişim araçları, toplum üzerinde büyük etkilere sahiptir:

• Bilgi Yayma Hızı ve Güncellik:
  • İnternet: En güncel haberleri anında iletebilir.
  • Radyo ve Televizyon: Haberleri hızlı bir şekilde yayar.
  • Gazete: Günlük haberleri sunar.
  • Dergi: Haftalık, aylık veya daha uzun aralıklarla çıkar, bu nedenle haberleri diğerlerine göre daha az güncel olabilir.
• Toplumsal Katkıları:
  • Kamuoyu Oluşturma: Toplumun belirli konularda genel bir fikir edinmesini sağlar.
  • Toplumsal Dayanışmayı Artırma: Afetler veya önemli olaylar karşısında insanları bir araya getirerek yardım kampanyaları düzenlenmesine katkı sağlar.
  • Bilgilendirme ve Eğitme: İnsanlara dünyada olup bitenler hakkında bilgi verir, yeni şeyler öğretir.
• ⚠️ Dikkat: Kitle iletişim araçları, doğal afetlere karşı yasal tedbir alma gibi doğrudan kanun yapma veya uygulama yetkisine sahip değildir. Onlar sadece bilgilendirme ve farkındalık oluşturma görevi görürler.

Basın ve Yayın İlkeleri / Gazetecilik Etik Kuralları ⚖️

Haber ulaştırmayı meslek edinmiş kişilerin (gazetecilerin) ve basın-yayın kuruluşlarının uyması gereken önemli ilkeler vardır:

• Tarafsızlık ve Objektiflik: Haberleri kişisel görüşlerini katmadan, olduğu gibi ve doğru bir şekilde aktarmak.
• Özel Hayatın Gizliliğine Saygı: Bireylerin özel yaşam alanlarına müdahale etmemek, izinsiz görüntü veya bilgi yayımlamamak. Basın hürriyeti, özel hayatın gizliliğini ihlal etme hakkı vermez.
• Araştırmacı ve Sorgulayıcı Olmak: Haberleri derinlemesine araştırmak, farklı kaynaklardan teyit etmek.
• Ahlaki Değerlere Bağlılık: Toplumun genel ahlak kurallarına uygun yayın yapmak.
• Ayrımcılık Yapmamak: Irk, cinsiyet, din, dil gibi konularda ayrımcılık içeren yayınlardan kaçınmak.
• Doğru Haber Verme Sorumluluğu: Yanlış veya yanıltıcı bilgi yayımlamamaya özen göstermek.
• Hukuk Kurallarına Uymak: Basın ve yayın faaliyetlerini yasalara ve uluslararası anlaşmalara uygun şekilde yürütmek. Türkiye'de Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) gibi kurumlar bu denetimi yapar.
• 💡 İpucu: Gazeteciler, devlet yöneticilerinin isteği doğrultusunda haber yapmazlar. Onlar, halkı bilgilendirme ve kamu yararını gözetme sorumluluğuna sahiptirler.

Basın ve Yayın Hukuku: Tekzip Hakkı 📜

• Tekzip (Cevap ve Düzeltme) Hakkı: Basın yayın organlarında hakkımızda gerçeğe aykırı veya yanlış bir haber yayımlandığında, bu yayının düzeltilmesini isteme hakkımız vardır. Bu hak, genellikle mahkeme yoluyla kullanılır ve yayımlanan düzeltme yazısına "tekzip" denir.

Genel Ağ (İnternet) ve İletişimdeki Değişimler 🌐

• İnternet kullanımının yaygınlaşması, dilimizi de etkilemektedir. "Okey", "bye" gibi yabancı kelimelerin ve emojiler, simgelerin sıkça kullanılması, dilin doğru ve zengin kullanımını olumsuz etkileyebilir.
• İnternet, bilgiye erişimi hızlandırsa da, yanlış bilginin de hızla yayılmasına neden olabilir. Bu yüzden internetteki bilgilere karşı eleştirel yaklaşmak önemlidir.

Bu ders notları, ünitenin temel konularını anlamana ve sınavda başarılı olmana yardımcı olacaktır. Konuları tekrar ederken günlük hayattan örnekler düşünmek, bilgileri pekiştirmeni sağlar. Başarılar dilerim! 🌟