Sevgili 3. sınıf öğrencileri,

Bu ders notu, tartma konusuyla ilgili bilgilerinizi pekiştirmek ve sınavlara daha iyi hazırlanmak için hazırlandı. Günlük hayatta sıkça karşılaştığımız tartma birimlerini, bu birimlerle yapılan işlemleri ve problem çözme yöntemlerini bu notta bulacaksınız. Hazırsanız, tartma dünyasına bir göz atalım!

1. Tartma Birimleri: Kilogram (kg) ve Gram (g)

• Nesnelerin ağırlığını ölçmek için tartma birimleri kullanırız.
• Büyük ve ağır nesneleri (insan, patates çuvalı, karpuz gibi) ölçerken kilogram (kg) birimini kullanırız.
• Küçük ve hafif nesneleri (yumurta, fıstık, baharat gibi) ölçerken gram (g) birimini kullanırız.
• 1 kilogram (kg) tam 1000 grama (g) eşittir. Bu dönüşümü unutma!
• ⚠️ Dikkat: Sıvı maddeleri (süt, su, meyve suyu gibi) kilogram ile değil, litre (L) ile ölçeriz. Kilogram katı maddeler için kullanılır.

2. Tartma Araçları ve Kullanım Alanları

• Ağırlık ölçmek için terazi veya tartı kullanırız.
• Teraziler, manavda meyve ve sebze tartmak için, kuyumcuda altın gibi değerli eşyaları tartmak için kullanılır.
• Günlük hayatta marketlerde, eczanelerde ve hatta evlerimizde farklı türde tartılar görebiliriz.
• 💡 İpucu: Bazı mesleklerde (örneğin terzilikte) doğrudan tartma işlemi yapılmaz. Hangi mesleklerin tartı kullandığını düşünmek, doğru birim ve araç seçiminde yardımcı olur.

3. Tartma ile İlgili Dört İşlem Problemleri

Tartma problemlerini çözerken toplama, çıkarma, çarpma ve bölme işlemlerini kullanırız.

• Toplama İşlemi: Birden fazla nesnenin veya kişinin toplam ağırlığını bulmak için kullanırız.
• Çıkarma İşlemi: Bir ağırlıktan bir kısmının eksildiğini veya iki ağırlık arasındaki farkı bulmak için kullanırız. Özellikle kapasite problemlerinde (asansör gibi) kalan boşluğu bulmak için önemlidir.
• Çarpma İşlemi: Aynı ağırlıktaki birden fazla nesnenin toplam ağırlığını hızlıca bulmak için kullanırız. Örneğin, 15 yumurtanın her biri 58 g ise, toplam ağırlığı bulmak için çarparız.
• Bölme İşlemi: Bir ağırlığı eşit parçalara ayırmak veya birim ağırlığı/fiyatı bulmak için kullanırız. Örneğin, 80 g fıstığı 4 çocuğa eşit paylaştırmak.

4. Kesirler ve Tartma Problemleri

• Bazen bir bütünün (örneğin bir miktar patatesin) belirli bir kesri kadarını hesaplamamız gerekebilir.
• Bir sayının kesrini bulmak için, sayıyı kesrin paydasına böler, sonra payı ile çarparız.
• Örneğin, 80 kg patatesin 1/4'ü demek, 80'i 4'e bölmek demektir.
• ⚠️ Dikkat: "Kalanın kesri" ifadesine çok dikkat etmelisin. İlk kesir satıldıktan sonra kalan miktarı bulup, o miktarın kesrini hesaplamalısın.

5. Kapasite ve Sınır Problemleri

• Asansörler, araçlar veya bazı kaplar belirli bir ağırlık kapasitesine sahiptir. Bu kapasiteyi aşmamak çok önemlidir.
• Verilen kapasiteyi aşmamak için, toplam ağırlığı sürekli kontrol etmelisin.
• 💡 İpucu: Bir asansöre binebilecek en son kişinin "en az" kaç kg olduğunu bulmak için, asansörün kapasitesinden mevcut ağırlığı çıkarıp, kalan miktarı bulmalısın. Eğer asansör uyarı veriyorsa, binen son kişi kapasiteyi aşan miktarda olmalıdır.

6. Kasa Ağırlığı ve Net Ağırlık Hesaplamaları

• Marketlerde veya depolarda ürünler genellikle kasalar içinde taşınır.
• Bir kasanın içindeki ürünün net ağırlığını bulmak için, dolu kasanın toplam ağırlığından boş kasanın ağırlığını çıkarmalısın.
• Örneğin, dolu kasa 6 kg, boş kasa 1 kg ise, içindeki domates 6 - 1 = 5 kg'dır.
• Toplam ürün ağırlığını bulmak için net ağırlığı kasa sayısıyla çarpmalısın.

7. Fiyat Hesaplamaları ve Birim Fiyat

• Tartılan ürünlerin fiyatları genellikle kilogram veya gram üzerinden belirlenir.
• Toplam fiyatı bulmak için: Ağırlık x Birim Fiyat
• Birim fiyatı bulmak için: Toplam Fiyat / Ağırlık
• 💡 İpucu: Farklı ağırlıklardaki ürünlerin birim fiyatlarını karşılaştırırken veya karıştırıp satarken, her birinin 1 kg (veya 1 g) fiyatını hesaplamak en doğru yöntemdir.

Unutma, bol bol pratik yaparak ve bu notları tekrar ederek tartma konusunda çok başarılı olabilirsin! Başarılar dilerim!