🎓 7. sınıf İnsanlar, Yerler ve Çevreler Karma Test 4 - Ders Notu ve İpuçları

Merhaba sevgili 7. sınıf öğrencileri! Bu ders notu, "İnsanlar, Yerler ve Çevreler" ünitesindeki temel konuları pekiştirmeniz ve sınava daha iyi hazırlanmanız için özenle hazırlandı. Özellikle Nüfus ve Nüfusun Dağılışı, Göçler ve Sosyal Devlet Anlayışı gibi önemli başlıkları kapsayan bu notlar, bilgilerinizi taze tutmanıza ve sınavda başarılı olmanıza yardımcı olacak. Haydi başlayalım!

🌍 Nüfus ve Nüfusun Dağılışını Etkileyen Faktörler

• Nüfus Nedir? Belirli bir alanda, belirli bir zamanda yaşayan insan sayısıdır.
• Nüfus Artışı: Nüfusun zamanla çoğalmasıdır. Hızlı nüfus artışı, bir yandan iş gücü artışı gibi olumlu etkiler yaratırken, diğer yandan kaynakların yetersiz kalması, işsizlik, çevre sorunları gibi olumsuz sonuçlar da doğurabilir. Bir ülkenin gücü sadece nüfus sayısına değil, aynı zamanda nüfusun niteliğine (eğitimli, sağlıklı) ve ekonomik gücüne de bağlıdır.
• Nüfus Artışını Olumlu Etkileyen Faktörler: Doğum oranlarının artması, sağlık hizmetlerinin gelişmesi, bebek ölüm oranlarının düşmesi.
• Nüfus Artışını Olumsuz Etkileyen Faktörler (Bazı Durumlarda): Kaynakların yetersiz kalması, işsizlik, çevre sorunları.
• Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler: İnsanların yeryüzüne eşit dağılmamasının nedenleri iki ana başlıkta incelenir:
• Doğal Faktörler:
  • İklim: Ilıman iklime sahip yerler daha çok tercih edilir. Aşırı soğuk veya sıcak iklimler (Örn: Hakkari'de kışların sert geçmesi) nüfusu azaltır.
  • Yer Şekilleri: Düz ve alçak alanlar (ovalık, platoluk) daha yoğun nüfusludur. Yüksek ve engebeli alanlar (Örn: Kars'ın yüksekliği, Çankırı Orta ilçesinin engebeli yeryüzü şekilleri) nüfusu seyreltir.
  • Su Kaynakları: Su kaynaklarının bol olduğu yerler yerleşim için daha elverişlidir.
  • Bitki Örtüsü: Gür ormanlık alanlar veya çöl bölgeleri gibi bitki örtüsünün yoğun veya çok seyrek olduğu yerler nüfusun az olmasına neden olabilir.
• Beşerî ve Ekonomik Faktörler:
  • Sanayi ve Ticaret: Sanayileşmiş ve ticaretin geliştiği bölgeler (Örn: İstanbul, Bursa, İzmir) iş imkanları nedeniyle yoğun nüfusludur.
  • Tarım: Verimli tarım alanları (Örn: Adana ve çevresi) nüfusun yoğunlaşmasına neden olur.
  • Ulaşım Olanakları: Ulaşım ağlarının geliştiği yerler daha çok tercih edilir.
  • Eğitim ve Sağlık Hizmetleri: Bu hizmetlerin gelişmiş olduğu yerler nüfusu çeker.
  • Turizm Faaliyetleri: Turizmin geliştiği yerler (Örn: İzmir) nüfusun artmasına katkıda bulunabilir.
• Nüfus Sayımları: Bir ülkedeki nüfusun toplam miktarını, yaş gruplarına göre dağılışını, cinsiyetini, eğitim durumunu, ekonomik faaliyet kollarına göre dağılışını (tarım, sanayi, hizmet) belirlemek için yapılır. Bireylerin psikolojik durumu gibi kişisel bilgiler nüfus sayımlarıyla elde edilmez.
• Nüfusun Ekonomik Faaliyet Kollarına Göre Dağılımı ve Gelişmişlik:
  • Bir ülkede çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına (tarım, sanayi, hizmet) göre dağılımı, o ülkenin gelişmişlik düzeyi hakkında önemli bilgiler verir.
  • Gelişmemiş Ülkeler: Tarım sektöründe çalışan nüfus oranı yüksektir.
  • Gelişmekte Olan Ülkeler: Sanayi ve hizmet sektörlerinde artış gözlenirken, tarım hala önemli bir yer tutar.
  • Gelişmiş Ülkeler: Hizmet ve sanayi sektörlerinde çalışan nüfus oranı çok yüksekken, tarım sektöründe çalışan oranı düşüktür.

⚠️ Dikkat: Nüfus dağılışını etkileyen faktörleri doğal ve beşerî/ekonomik olarak ayırmayı unutmayın. Bir yerin nüfusunun az olmasının birden fazla nedeni olabilir.

✈️ Göçler: Nedenleri ve Sonuçları

• Göç Nedir? İnsanların çeşitli nedenlerle bulundukları yeri sürekli veya geçici olarak terk ederek başka bir yere yerleşmesidir.
• Göç Nedenleri:
  • Ekonomik Nedenler: İşsizlik, iş olanaklarının yetersizliği, gelir eşitsizliği, tarım alanlarının daralması (miras yoluyla), tarımda makineleşme (iş gücü ihtiyacını azaltır).
  • Sosyal Nedenler: Eğitim ve sağlık hizmetlerinin yetersizliği, daha iyi yaşam koşulları arayışı.
  • Doğal Nedenler: Doğal afetler (deprem, sel), iklim değişiklikleri, kuraklık.
• Göç Türleri:
  • İç Göç: Ülke sınırları içinde gerçekleşen göçlerdir (Örn: Kırsal alanlardan kentlere göç, bir şehirden başka bir şehre göç).
  • Dış Göç: Ülke sınırları dışına, başka bir ülkeye yapılan göçlerdir (Örn: Türkiye'den Almanya'ya göç).
  • Mevsimlik Göç: Belirli bir süre için, genellikle tarım, turizm veya inşaat gibi işler için yapılan geçici göçlerdir (Örn: Fındık toplamaya gitmek).
  • Beyin Göçü: İyi eğitim görmüş, nitelikli ve alanında yetişmiş bireylerin, kendi ülkelerindeki imkanların yetersizliği nedeniyle daha gelişmiş ülkelere göç etmesidir. Bu durum, ülkenin bilimsel ve ekonomik gelişimini olumsuz etkileyebilir.
  • Sürekli Göç: İnsanların bulundukları yeri sürekli olarak terk etmeleridir.
• Göçün Sonuçları:
  • Göç Alan Yerler İçin (Olumlu): Yeni iş yerlerinin açılması, mal ve hizmetlerde çeşitliliğin artması, iş gücü ihtiyacının karşılanması.
  • Göç Alan Yerler İçin (Olumsuz): Altyapı sorunları, gecekondulaşma, trafik, çevre kirliliği, kültürel uyum sorunları.
  • Göç Veren Yerler İçin (Olumsuz): Nüfusun azalması, genç ve dinamik nüfusun kaybı, tarım alanlarının boş kalması.

💡 İpucu: Göç türlerini ve nedenlerini karıştırmamak için örneklerle birlikte öğrenin. Özellikle beyin göçü ve mevsimlik göç arasındaki farkı iyi kavrayın.

🤝 Sosyal Devlet ve Sosyal Politikalar

• Sosyal Devlet Anlayışı: Devletin, vatandaşlarının sosyal ve ekonomik refahını sağlamak, onlara eşit fırsatlar sunmak ve sosyal adaleti gerçekleştirmekle yükümlü olduğu anlayıştır. Bu anlayışla devlet, vatandaşlarına hastalık, yaşlılık, işsizlik gibi durumlarda güvence sağlar.
• Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK): Devletin, çalışanların sosyal haklarını güvence altına alan, hastalık, yaşlılık, işsizlik gibi durumlarda vatandaşlara güvence sağlayan önemli bir kurumudur. Ancak, SGK tüm vatandaşlara çalışma için uygun ortam yaratma görevini doğrudan üstlenmez; bu daha çok genel ekonomik politikalarla ilgilidir.
• Sivil Toplum Kuruluşları (STK): Toplumun çeşitli sorunlarına çözüm bulmak, farkındalık yaratmak veya belirli bir alanda (ekonomik, sosyal, kültürel vb.) gelişme sağlamak amacıyla gönüllülük esasına dayalı olarak kurulan örgütlerdir. Yoksullukla mücadele, kadınların çalışma hayatına katılımını özendirme gibi sosyal sorumluluk projeleri geliştirebilirler.
• Kadınların Çalışma Hayatına Katılımı: Toplumun ekonomik ve sosyal kalkınması için kadınların iş hayatında aktif rol alması önemlidir. Küçük ölçekli kredi projeleri gibi destekler, kadınların girişimciliğini ve çalışma hayatına katılımını teşvik eder.

⚠️ Dikkat: Sosyal devletin temel amacı, vatandaşların refahını ve sosyal güvenliğini sağlamaktır. "Tüm vatandaşlara çalışma için uygun ortam yaratma" doğrudan bir SGK görevi değil, daha geniş kapsamlı bir devlet politikasıdır.

Umarız bu ders notları, "İnsanlar, Yerler ve Çevreler" ünitesindeki bilgilerinizi pekiştirmenize yardımcı olur. Sınavlarınızda hepinize başarılar dileriz!