Merhaba sevgili 6. sınıf öğrencileri!

Bu ders notu, "6. Sınıf Araştırma Süreci: Soru Oluşturma, Ölçütler, Planlama ve Anket Hazırlama Test 4" testindeki soruları temel alarak hazırlandı. Amacımız, araştırma yapmanın temel adımlarını, iyi bir araştırma sorusu hazırlamanın inceliklerini ve farklı veri türlerini anlamanıza yardımcı olmak. Bu notlar sayesinde, araştırma projelerinizde daha bilinçli adımlar atacak ve testlerde karşına çıkabilecek benzer soruları kolayca çözeceksin!

Araştırma Süreci ve Bilimsel Yaklaşım

• Araştırma Nedir?

  Araştırma, merak ettiğimiz bir konu hakkında bilgi toplamak, bu bilgileri düzenlemek, analiz etmek ve sonunda bir sonuca ulaşmak için yaptığımız sistemli çalışmalardır. Tıpkı bir dedektif gibi, sorular sorar, ipuçları toplar ve gerçeği ortaya çıkarırız.

• Araştırma Yaparken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
  • Hipotez Oluşturma: Araştırmaya başlamadan önce, araştırmamızın sonucunda ne bulabileceğimizi tahmin eden bir cümle kurarız. Buna "hipotez" denir. Bu bir varsayımdır ve araştırma sonucunda doğru ya da yanlış olduğu ortaya çıkabilir.
  • Gözlem ve Veri Kaydetme: Araştırma yaparken dikkatli gözlemler yapar ve topladığımız tüm bilgileri (verileri) düzenli bir şekilde kaydederiz.
  • Tarafsız Olma: Araştırma yaparken en önemli kurallardan biri tarafsız olmaktır. İstediğimiz sonuca ulaşmak için verileri değiştirmek veya sadece işimize yarayanları seçmek kesinlikle yanlıştır! Bilimsel araştırma dürüstlük gerektirir.
  • Değerlendirme Yapma: Topladığımız verileri inceleyerek, hipotezimizin doğru olup olmadığını değerlendiririz ve bir sonuca ulaşırız.

İyi Bir Araştırma Sorusu Nasıl Olur?

Araştırmanın ilk ve en önemli adımı, doğru bir araştırma sorusu sormaktır. İyi bir araştırma sorusu, araştırmanın yol haritasını belirler.

• İyi Bir Araştırma Sorusu'nun Özellikleri:
  • Açık ve Anlaşılır Olmalı: Herkes tarafından aynı şekilde anlaşılmalı, yoruma açık olmamalıdır.
  • Ölçülebilir Olmalı: Cevabına ulaşmak için veri toplanabilmeli, sayılabilir veya gözlemlenebilir olmalıdır.
  • Araştırılabilir Olmalı: Mevcut kaynaklar veya yöntemlerle cevabına ulaşılabilir olmalıdır. Çok kişisel veya ulaşılamaz bilgilerle ilgili olmamalıdır.
  • Kısa ve Net Olmalı: Karmaşık cümlelerden kaçınılmalı, doğrudan konuya odaklanmalıdır.
  • Merak Uyandırmalı: Hem araştırmacıyı hem de okuyucuyu konuya çeken, ilgi çekici bir yapısı olmalıdır.
  • Veriyle Desteklenebilir Olmalı: Cevabı kişisel görüşlere değil, somut verilere dayanmalıdır.
• Araştırma Sorusu Ölçütleri:
  • Amaç: Araştırma sorusu, neyi öğrenmek istediğimizi açıkça belirtmelidir.
  • Veri Toplanarak Cevaplanabilir Olması: Sorunun cevabına ulaşmak için hangi verilerin nasıl toplanacağı belli olmalıdır.
  • Değişkenlerin Belirlenebilir Olması: Araştırılan konudaki farklı durumlar veya özellikler (değişkenler) açıkça tanımlanabilmelidir.
  • Değişebilirlik: Araştırılan konuda farklı sonuçların ortaya çıkma ihtimali olmalıdır. Eğer her zaman aynı sonuç çıkacaksa, araştırılacak bir durum kalmaz.

⚠️ Dikkat: Bir araştırma sorusu belirsiz ve yoruma açık olmamalı, kişisel yorum içermemeli ve araştırılamaz olmamalıdır. Örneğin, "Öğretmenimiz en çok hangi tür kitap okumayı seviyor?" gibi kişisel bir bilgi, genellikle bir araştırma sorusu olamaz çünkü bu bilgiye genel bir yöntemle ulaşılamaz ve bilimsel bir merakı temsil etmez.

Veri Türleri: Bilgileri Tanıyalım!

Araştırma yaparken topladığımız bilgilere "veri" denir. Veriler farklı türlerde olabilir:

• Kategorik Veri (Nitel Veri):
  • Sayılarla ifade edilemeyen, özelliklere veya gruplara ayrılan verilerdir.
  • Örnekler: En sevilen film türü (komedi, dram), tercih edilen ulaşım aracı (otobüs, araba), göz rengi (mavi, kahverengi), meslek (öğretmen, doktor), en sevilen tarihi kahraman.
• Nicel Veri (Sayısal Veri):
  • Sayılarla ifade edilebilen, ölçülebilen veya sayılabilen verilerdir.
  • Nicel veriler kendi içinde ikiye ayrılır:
  • Kesikli Veri: Sayılabilir, tam sayılarla ifade edilen verilerdir. Genellikle "kaç tane" sorusuna cevap verir.
  • Örnekler: Sınıftaki öğrenci sayısı, bir evdeki kişi sayısı, doğan bebek sayısı, kardeş sayısı.
  • Sürekli Veri: Ölçülebilir, ondalıklı sayılarla da ifade edilebilen verilerdir. Genellikle "ne kadar" sorusuna cevap verir.
  • Örnekler: Boy uzunluğu, ağırlık, yaş, sıcaklık.

💡 İpucu: Bir verinin türünü anlamak için kendine şunu sor: "Bu bilgi sayılabilir mi, ölçülebilir mi, yoksa bir kategoriye mi giriyor?"

Araştırma Sorularını Sınıflandırma

Araştırma soruları, sordukları şeye göre farklılık gösterebilir:

• Tek Durumu İnceleyen Sorular:
  • Sadece bir grup veya bir durumu anlamaya yönelik sorulardır.
  • Örnek: "6/B sınıfındaki öğrencilerin kardeş sayısı kaçtır?" (Sadece 6/B sınıfını inceler.)
• Karşılaştırma Gerektiren Sorular:
  • İki veya daha fazla grup, durum ya da zaman dilimi arasındaki farkları veya benzerlikleri ortaya koymayı amaçlayan sorulardır.
  • Örnek: "Denizli ve Aydın illerinde ocak ayında doğan bebek sayıları kaç farklılık gösterir?" (İki ili karşılaştırır.)
  • Örnek: "6/A ve 6/B sınıflarının en sevdiği tarihi kahraman kimdir?" (İki sınıfı karşılaştırır.)

Umarız bu ders notu, araştırma süreciyle ilgili bilgilerini pekiştirmen ve sınavlara daha iyi hazırlanman için sana yardımcı olur. Unutma, araştırmak bir keşif yolculuğudur ve bu yolculukta doğru soruları sormak, doğru verilere ulaşmak çok önemlidir!

Başarılar dileriz!