🎓 7. Sınıf Türkiye'de ve Dünyada Barış Test 2 - Ders Notu ve İpuçları

Bu ders notu, 7. sınıf Sosyal Bilgiler dersinin "Türkiye'de ve Dünyada Barış" ünitesi kapsamında, uluslararası kuruluşlar, Türkiye'nin dış politikası ve küresel sorunlara karşı işbirliği konularını kapsamaktadır. Sınavda karşılaşabileceğin temel kavramları, önemli kuruluşları ve Türkiye'nin bu alandaki rolünü pekiştirmek için hazırlanmıştır. 🌍

🤝 Uluslararası Kuruluşlar ve Önemi

Uluslararası kuruluşlar, farklı ülkelerin ortak amaçlar doğrultusunda bir araya gelerek oluşturduğu yapılardır. Bu kuruluşlar, dünya barışını, güvenliğini, ekonomik kalkınmayı, insan haklarını ve sosyal refahı sağlamak gibi önemli görevler üstlenirler.

• Genel Amaçları:
  • Ülkeler arası işbirliğini geliştirmek.
  • Küresel sorunlara (açlık, hastalık, savaş vb.) ortak çözümler bulmak.
  • Barış ve güvenliği korumak.
  • Ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasi ilişkileri güçlendirmek.
  • İnsan haklarını ve hukukun üstünlüğünü desteklemek.

🌎 Başlıca Uluslararası Kuruluşlar ve Özellikleri

1. Birleşmiş Milletler (BM) ve Bağlı Kuruluşları

BM, dünya barışını ve güvenliğini korumak, ülkeler arasında dostane ilişkiler geliştirmek ve uluslararası işbirliğini sağlamak amacıyla kurulmuş en büyük uluslararası kuruluştur. Birçok alt kuruluşu bulunur:

• Gıda ve Tarım Örgütü (FAO): Amacı, dünyadaki gıda ve tarımla ilgili çalışmaları organize edip geliştirerek gıda güvenliğini sağlamaktır. 🍎 Örneğin, bir ülkede tarımsal üretim düştüğünde, FAO o ülkeye tohum veya tarım teknikleri konusunda destek sağlayabilir.
• Dünya Gıda Programı (WFP): Doğal afetler, savaşlar veya sivil çatışmalar gibi nedenlerle ani olarak açlığa maruz kalan halk kitlelerine insani amaçlarla yiyecek ve içecek yardımı sağlar. 📦 Deprem veya sel gibi felaketlerde, WFP acil gıda yardımı ulaştıran en önemli kuruluşlardan biridir.
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO): Amacı, tüm insanların mümkün olan en yüksek sağlık düzeyine ulaşmasını sağlamaktır. ⚕️ Salgın hastalıklarla mücadele eder, aşı kampanyaları düzenler ve sağlık standartları belirler.

💡 İpucu: BM'nin bu üç kuruluşu (FAO, WFP, WHO) genellikle insan sağlığı, beslenme ve gıda güvenliği gibi ortak insani amaçlar etrafında işbirliği yapar.

2. Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO)

• 1949 yılında kurulmuş, üye ülkelerin özgürlük ve güvenliklerini korumak ve bir saldırı veya saldırı tehdidine karşı üyelerini savunma amacı ile oluşturulmuş uluslararası askeri bir ittifaktır. 🛡️
• Merkezi Belçika'nın Brüksel şehrindedir.
• Siyasi amacı demokratik değerleri desteklemek, üye ülkelerin savunma ile ilgili sorunlarını istişare etmek ve uzun vadede çatışmaları önlemek için olanaklar sağlamaktır.
• Türkiye, 1952 yılında NATO'ya üye olmuştur.

⚠️ Dikkat: NATO, sadece askeri bir kuruluş değildir; aynı zamanda siyasi ve diplomatik işbirliği de yapar. Üye olmayan ülkelerle de barış ve güvenlik konularında işbirliği yapabilir.

3. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (KEİ)

• 1992 yılında kurulmuştur. Merkezi İstanbul'dadır. 🇹🇷
• Amacı, Karadeniz'e kıyısı olan ülkelerin potansiyellerinden, coğrafi yakınlıklarından, ekonomilerinden üye ülkelerin yararlanmasını sağlamaktır.
• Üye ülkeler arasında ekonomik, teknolojik ve sosyal ilişkileri geliştirmeyi hedefler. Böylelikle Karadeniz Havzası'nın bir barış, istikrar ve refah bölgesi olmasını temin etmektir.

4. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT)

• 1994 yılında kurulmuştur. Türkiye dahil 57 katılımcı ülkesi vardır.
• Amacı, üye ülkelerin siyasi, askerî, ekonomik, çevre ve insani yükümlülüklerinin uygulanma durumlarını izlemektir.
• Katılımcı devletlerin demokratikleşme, hukukun üstünlüğü ve insan haklarına saygı alanlarındaki çabalarını desteklemek ve onlara yardım etmek gibi amaçları da vardır. ⚖️

5. Avrupa Konseyi

• Türkiye'nin üye olduğu uluslararası kuruluşlardan biridir.
• Demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü değerlerini korumak ve geliştirmek amacıyla kurulmuştur.

⚠️ Dikkat: Avrupa Konseyi ile Avrupa Birliği farklı kuruluşlardır. Türkiye, Avrupa Konseyi'ne üyedir ancak Avrupa Birliği'ne üye değildir (aday ülkedir).

6. İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)

• İslam Dünyasının hak ve çıkarlarını korumak, üye devletler arasında işbirliği ve dayanışmayı güçlendirmek amacıyla kurulmuştur. ☪️
• Üye ülkeler genellikle İslam nüfusunun yoğun olduğu ülkelerdir (örneğin Pakistan).

🇹🇷 Türkiye'nin Uluslararası Kuruluşlardaki Yeri ve Amaçları

Türkiye, geçmişten günümüze birçok uluslararası kuruluşa üye olarak veya üyelik sorumluluklarını yerine getirerek destek vermektedir. Bu durum, Türkiye'nin uluslararası alanda etkin bir rol oynadığını gösterir.

• Türkiye'nin Üyelik Amaçları:
  • Ülkeler arasındaki işbirliğini geliştirmek.
  • Bölgesinde ve dünyada söz sahibi olmak. 🗣️
  • Dünya barışına ve huzuruna hizmet etmek.
  • Siyasi ve ekonomik açıdan güçlü bir devlet olmak.
  • Ortak sorunlara karşı uluslararası çözümlerin bir parçası olmak.

💡 İpucu: Türkiye'nin uluslararası kuruluşlara üyeliği, sadece kendi çıkarlarını korumakla kalmaz, aynı zamanda küresel barış ve istikrara da katkıda bulunur.

🤝 Türkiye'nin Komşularıyla İlişkileri ve Dış Politikası

Türkiye, siyasi ve ekonomik açıdan güçlü bir devlet olmak amacıyla öncelikle bölgesindeki komşuları ile ekonomik ve ticari ilişkilerinin gelişmesine önem vermektedir.

• Ekonomik ve Ticari İşbirliğinin Önemi:
  • İthalat ve ihracat yoluyla ülke ekonomisine katkı sağlar. 📈 Örneğin, komşu ülkelerden petrol, tarımsal ürünler ithal edebilir; makine, tekstil ürünleri ihraç edebiliriz.
  • Yeni pazarlara açılmayı kolaylaştırır.
  • Bölgesel istikrarı ve refahı artırır.
• Coğrafi Konumun Etkisi: Türkiye'nin Azerbaycan, İran, Ukrayna gibi komşu ülkelerle hem karasal hem de deniz yoluyla ticari ve kültürel bağları vardır. Komşularla iyi ilişkiler, coğrafi yakınlık sayesinde daha kolay ve verimli işbirlikleri sağlar.

🕊️ Küresel Sorunlar ve Barış İçin İşbirliği

Dünya genelinde açlık, hastalıklar, doğal afetler, savaşlar ve çatışmalar gibi birçok sorun yaşanmaktadır. Bu sorunların çözümü için uluslararası işbirliği hayati önem taşır.

• Ortak Sorunlar ve Uluslararası Çözümler:
  • Tek bir ülkenin tek başına çözemeyeceği karmaşık sorunlar (iklim değişikliği, salgınlar, terör) için uluslararası kuruluşlar ortak platformlar sunar.
  • BM, WHO, WFP gibi kuruluşlar, insani krizlerde ve afetlerde hızlı ve koordineli yardım sağlamak için çalışır.
• Barışın ve Güvenliğin Sağlanması:
  • Uluslararası hukuka saygı, diplomatik çözümler ve işbirliği, çatışmaların önlenmesinde ve barışın sürdürülmesinde temel araçlardır.
  • NATO gibi askeri ittifaklar, caydırıcılık sağlayarak veya barış gücü operasyonlarıyla bölgesel ve küresel güvenliğe katkıda bulunur.

💡 İpucu: Unutma ki, uluslararası kuruluşlar sadece büyük siyasi veya askeri konularla değil, aynı zamanda günlük hayatımızı etkileyen gıda, sağlık ve çevre gibi konularda da önemli roller üstlenirler.

Bu ders notları, "Türkiye'de ve Dünyada Barış" ünitesindeki temel bilgileri özetlemektedir. Konuları tekrar ederken bu notları kullanabilir, anlamadığın yerleri öğretmenine sorabilirsin. Başarılar! ✨