🎓 7. Sınıf Atatürk ve Demokrasi Test 2 - Ders Notu ve İpuçları

Bu ders notu, Atatürk ve Demokrasi ünitesindeki temel kavramları, Atatürk'ün demokratikleşme yolundaki adımlarını ve Cumhuriyet dönemi demokrasi uygulamalarını kapsamaktadır. Özellikle milli egemenlik, halkın yönetime katılımı, kadın hakları ve çok partili siyasi hayat gibi önemli konulara odaklanılmıştır. Bu notlar sayesinde sınav öncesi konuları hızlıca tekrar edebilir, önemli noktaları hatırlayabilirsin. İyi çalışmalar! 🚀

Atatürk ve Demokrasiye İlk Adımlar 👣

• Vatan ve Hürriyet Cemiyeti: Mustafa Kemal'in Şam'da kurduğu bu cemiyet, onun daha genç yaşlarda bile ülkenin sorunlarına duyarlı olduğunu ve özgürlük, vatan sevgisi gibi demokratik değerlere ne kadar önem verdiğini gösterir. Bu cemiyet, onun ileride atacağı demokratik adımların ilk işaretlerinden biridir.
• Milli Mücadele Dönemi'nde Demokratik Adımlar: Amasya Genelgesi, Erzurum ve Sivas Kongreleri gibi olaylar, milli iradenin her şeyin üstünde olduğunu vurgulamıştır. Bu dönemdeki toplantılar, halkın temsilcileri aracılığıyla kararlar alınmasına zemin hazırlayarak, gelecekteki demokratik yönetimin temellerini atmıştır.
• Basının Rolü: Milli Mücadele döneminde çıkarılan İrade-i Milliye ve Hâkimiyet-i Milliye gibi gazeteler, halkı bilinçlendirme, milli birlik ve beraberliği sağlama, kamuoyu oluşturma açısından büyük önem taşımıştır. Bu gazetelerin isimleri bile (Milli İrade, Milli Egemenlik) demokrasiye verilen değeri açıkça ortaya koyar. 💡 İpucu: Bu gazeteler, halkın düşüncelerini yaymak ve milli mücadeleye destek toplamak için önemli birer araç olmuştur. Günümüzde sosyal medyanın haber yaymadaki rolü gibi düşünebilirsin.

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM): Milli İradenin Kalbi ❤️

• TBMM'nin Açılışı ve Önemi: 23 Nisan 1920'de Ankara'da açılan TBMM, egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğunu tüm dünyaya ilan etmiştir. Bu, halkın kendi kendini yönetme ilkesinin somut bir göstergesidir.
• İlk TBMM'nin Yapısı ve Özellikleri: İlk meclis, farklı meslek gruplarından (asker, öğretmen, çiftçi, din adamı, mühendis vb.) ve farklı düşüncelerden insanları bir araya getirerek "Milli Meclis" niteliği taşımıştır. Bu durum, meclisin çok sesli olduğunu, farklı görüşleri temsil ettiğini ve ulus iradesini yansıttığını gösterir. Ayrıca, olağanüstü koşullar nedeniyle hızlı karar alabilmek için "güçler birliği" ilkesini benimsemiştir. ⚠️ Dikkat: "Güçler birliği" ilkesi normalde demokrasinin "güçler ayrılığı" ilkesine aykırı gibi görünse de, Milli Mücadele'nin zorlu şartlarında bu, hızlı ve etkili kararlar almak için geçici bir zorunluluktu.

Cumhuriyet ve Milli Egemenlik 🇹🇷

• Cumhuriyetin Tanımı ve İlanı: Cumhuriyet, halkın doğrudan veya seçtiği temsilciler aracılığıyla egemenliği elinde tuttuğu yönetim şeklidir. Atatürk'ün cumhuriyeti ilan etmesinin temel sebepleri arasında ulus iradesinin hâkim kılınması ve yönetim biçiminin adının konulması yer alır. Kişi egemenliğinin reddi ve ulusal egemenliğin pekiştirilmesi cumhuriyetin temelidir.
• "Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir" İlkesi: Bu söz, demokrasinin en temel ilkesidir. Yönetme yetkisinin hiçbir koşula bağlı olmaksızın sadece millete ait olduğunu ifade eder. Bu ilke, kişisel egemenliği (padişahlık gibi) reddeder ve ulusal egemenliği benimser. ⚠️ Dikkat: Bu ilke, teokratik (dine dayalı) yönetim anlayışıyla tamamen zıttır, çünkü teokratik yönetimde egemenlik Tanrı'ya veya dini liderlere atfedilir.
• Saltanatın Kaldırılması: Saltanatın kaldırılması (1922), milli egemenlik ilkesinin önündeki en büyük engellerden birini ortadan kaldırmıştır. Artık yönetimde tek bir ailenin veya kişinin değil, milletin söz sahibi olduğu resmen kabul edilmiştir.

Demokrasinin Gelişiminde Kadın Hakları 👩‍⚖️

• Medeni Kanun ve Toplumsal Eşitlik: 1926'da kabul edilen Medeni Kanun ile evlilik, boşanma, miras gibi konularda kadın-erkek eşitliği sağlanmıştır. Bu, toplumsal alanda önemli bir demokratikleşme adımıdır.
• Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakları: Türk kadınına verilen siyasi haklar, demokrasinin gelişiminde çok önemli bir dönüm noktasıdır.
  • 1930: Belediye seçimlerine katılma hakkı.
  • 1933: Muhtarlık seçimlerine katılma hakkı.
  • 1934: Milletvekili seçimlerine katılma hakkı.
  Bu haklar, kadınların siyasi hayata aktif olarak katılımını sağlamış ve demokrasinin eşitlik ve katılım ilkelerini güçlendirmiştir. 💡 İpucu: Günümüzde bir okul temsilcisi seçiminde kız ve erkek öğrencilerin eşit oy kullanması veya aday olabilmesi gibi düşünebilirsin. Bu, demokrasinin temelidir.

Çok Partili Hayat Denemeleri: Farklı Fikirlere Saygı 🗣️

• Neden Çok Partili Hayat? Atatürk, demokrasinin tam olarak işleyebilmesi için farklı fikirlerin mecliste temsil edilmesi gerektiğine inanıyordu. Çok partili hayata geçişin temel amaçları şunlardır:
  • Hükümetin denetlenmesini sağlamak.
  • Farklı fikirleri meclise yansıtmak.
  • Demokrasi kavramını benimsetmek ve geliştirmek.
  • Halkın farklı görüşlerinin yönetimde temsil edilmesini sağlamak.
  ⚠️ Dikkat: Çok partili hayatın amacı, muhalif fikirlerin oluşmasını engellemek DEĞİLDİR; tam tersine, farklı fikirlerin özgürce ifade edilmesini sağlamaktır.
• Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası: Cumhuriyet Dönemi'nde kurulan ilk muhalefet partisidir (1924). Demokrasinin işleyişi için muhalefetin önemini göstermiştir.
• Serbest Cumhuriyet Fırkası: 1930'da Fethi (Okyar) Bey tarafından Atatürk'ün isteğiyle kurulan bu parti, çok partili hayata geçişin ikinci önemli denemesidir. Atatürk, "Ben fani bir insanım. Ölmeden evvel isterim ki milletim hürriyete alışsın." diyerek demokrasiyi pekiştirme arzusunu net bir şekilde ifade etmiştir. 💡 İpucu: Bir sınıfta tek bir kişinin değil, farklı fikirleri olan birkaç öğrencinin sözcü olarak seçilmesi ve onların görüşlerini dile getirmesi gibi düşünebilirsin. Bu, daha zengin ve kapsayıcı kararlar alınmasını sağlar.

Bu ders notu, 7. sınıf düzeyindeki Atatürk ve Demokrasi konularını kapsamlı bir şekilde özetlemektedir. Sınavlarında başarılar dilerim! 🎉