🎓 7. Sınıf Atatürk ve Demokrasi Test 1 - Ders Notu ve İpuçları
Sevgili 7. sınıf öğrencileri, bu ders notu, "Atatürk ve Demokrasi" ünitesindeki temel kavramları ve önemli olayları pekiştirmeniz için hazırlandı. Bu test, özellikle Atatürk İlkeleri, Türk demokrasisinin gelişim süreci, ulusal egemenlik, kadınlara tanınan haklar ve çok partili hayata geçiş denemeleri gibi konuları kapsamaktadır. Haydi, konuları birlikte tekrar edelim! 🚀
1. Atatürk İlkeleri ve Anlamları 🇹🇷
Atatürk ilkeleri, Türkiye Cumhuriyeti'nin temel taşlarıdır. Her bir ilke, bağımsız, çağdaş ve demokratik bir Türkiye inşa etme amacını taşır.
- Cumhuriyetçilik: Yönetim şeklinin cumhuriyet olmasıdır. Egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olması, halkın kendi temsilcilerini seçerek yönetime katılması demektir. Demokrasinin en temel şartıdır. 🗳️
- Milliyetçilik: Milli birlik ve beraberliği, vatan sevgisini, bağımsızlığı ve milli kültürü ön planda tutmaktır. "Türk milleti bağımsızlıktan uzak yaşamamış, yaşayamaz ve yaşamayacaktır." sözü bu ilkeyi vurgular. 🇹🇷
- Laiklik: Devlet yönetiminde din ve vicdan özgürlüğünü esas almaktır. Devletin tüm inançlara eşit mesafede durması ve herkesin dinini özgürce seçebilmesi anlamına gelir. 🕌⛪✡️
- Halkçılık: Hiçbir zümreye, sınıfa ayrıcalık tanımadan herkesin kanun önünde eşit olmasıdır. Toplumda eşitliği, sosyal adaleti ve dayanışmayı hedefler. Kadın-erkek eşitliği de bu ilkenin önemli bir parçasıdır. 🤝
- Devletçilik: Özellikle ekonomik alanda, özel sektörün yetersiz kaldığı durumlarda devletin ekonomiye müdahale etmesidir. Ülke kalkınmasını hızlandırmak amaçlanır. 🏭
- İnkılapçılık: Çağdaşlaşmayı, yenilikleri ve gelişmeyi esas almaktır. Eski ve çağ dışı kurumların yerine modern kurumların getirilmesidir. 💡
⚠️ Dikkat: Atatürk'ün sözlerini veya yapılan inkılapları hangi ilkeyle eşleştirdiğinizi iyi öğrenin. Örneğin, "egemenlik milletindir" denildiğinde aklınıza hemen Cumhuriyetçilik gelmeli!
2. Ulusal Egemenliğe Giden Yol ve TBMM 🏛️
Türk milleti, kendi kaderini tayin etme ve yönetme hakkını elde etmek için büyük bir mücadele verdi.
- Kongreler Dönemi (Erzurum ve Sivas Kongreleri): Milli Mücadele'nin örgütlendiği önemli toplantılardır. Bu kongrelerde alınan kararlar, "Ulusal güçleri etkin, ulusal iradeyi egemen kılmak esastır." ilkesini vurgulayarak, halkın yönetime katılımının ve bağımsızlığın önemini ortaya koymuştur. Delegelerin halk tarafından seçilmesi, milli iradenin bir göstergesidir. 🗣️
- TBMM'nin Açılması (23 Nisan 1920): "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir." ilkesinin hayata geçtiği en önemli adımdır. Bu, tek kişinin (padişahın) egemenliğine son verilerek, halkın kendi temsilcileri aracılığıyla ülkeyi yönetmesi demektir. TBMM'nin açılması, demokratik bir yönetim oluşturma ve halkın yönetime katılımını artırma amacı taşır. 🇹🇷
- Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922): Padişahlık sisteminin sona erdirilmesiyle ulusal egemenlik ilkesi daha da güçlenmiştir. Bu, yönetimde tek kişinin değil, milletin söz sahibi olduğunun kesinleşmesidir. 👑➡️❌
💡 İpucu: TBMM'nin açılması, Cumhuriyetin ilanı ve Saltanatın kaldırılması gibi adımlar, Mustafa Kemal Atatürk'ün demokrasiye olan inancının ve ulusal egemenliği her şeyin üstünde tuttuğunun en somut kanıtlarıdır.
3. Cumhuriyetin İlanı ve Demokrasinin Güçlenmesi 🎉
Cumhuriyetin ilanıyla Türkiye'nin yönetim şekli kesinleşmiş, demokrasi yolunda önemli adımlar atılmıştır.
- Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923): Türk milletinin bağımsız bir devlet olarak kendi kendini yönetme hakkını resmileştiren en büyük adımdır. Bu, halkın egemenliğini temsil eden bir yönetim biçimidir. 🥳
- Çok Partili Hayata Geçiş Denemeleri: Demokrasinin vazgeçilmez unsurlarından biri, farklı siyasi görüşlerin temsil edildiği çok partili sistemdir. Atatürk döneminde bu yönde önemli denemeler yapılmıştır.
- Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (1924): Cumhuriyet Halk Fırkası'ndan ayrılan bazı milletvekilleri tarafından kurulmuştur. İlk muhalefet partisidir.
- Serbest Cumhuriyet Fırkası (1930): Atatürk'ün isteği üzerine Fethi Okyar tarafından kurulmuştur. Ancak kısa sürede inkılap karşıtlarının toplanma yeri haline gelince, Fethi Okyar partiyi feshetmiştir.
- Amaçları: Bu partilerin kurulmasındaki temel amaç, farklı görüşlerin mecliste savunulmasını sağlamak, demokrasiyi ve düşünce özgürlüğünü geliştirmektir. Tek seslilik yerine çok sesliliği hedeflemiştir. 🗣️💬
⚠️ Dikkat: Demokrat Parti, Atatürk döneminde kurulmamıştır. Çok partili hayata geçişin üçüncü ve başarılı denemesi 1946'da başlamıştır.
4. Türk Kadınına Verilen Haklar 👩⚖️
Cumhuriyet dönemi, Türk kadınının toplumsal hayatta hak ettiği yeri alması için devrim niteliğinde adımların atıldığı bir dönemdir.
- Medeni Kanun'un Kabulü (1926): Evlilik, boşanma, miras gibi konularda kadın-erkek eşitliğini sağlamıştır. Bu, kadınların sosyal ve hukuki alanda önemli haklar elde etmesini sağlamıştır. Örneğin, tek eşlilik ve resmi nikah zorunluluğu getirilmiştir. ⚖️
- Siyasi Haklar: Türk kadınına dünya genelindeki birçok ülkeden önce siyasi haklar verilmiştir.
- 1930: Belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı. 🏘️
- 1933: Muhtarlık seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı. 🧑🌾
- 1934: Milletvekili seçme ve seçilme hakkı. 🇹🇷
- Önemi: Bu haklar, kadınların demokratik hayata katılımını sağlamış, kadın-erkek eşitliği açısından çok önemli bir adım olmuştur. Ancak Medeni Kanun ve siyasi haklar doğrudan ekonomik haklar sağlamaz (yani iş kurma, maaş alma gibi konuları doğrudan düzenlemez). 💰❌
💡 İpucu: Kadınlara verilen hakları alanlarına göre ayırmayı unutmayın: Medeni Kanun (sosyal, hukuki), Seçme ve Seçilme Hakları (siyasi).
Genel İpuçları ve Sınav Öncesi Kontrol Listesi ✅
- Kavram Bilgisi: "Ulusal Egemenlik", "Milli İrade", "Demokrasi", "Cumhuriyet" gibi temel kavramların anlamlarını çok iyi bilin.
- Olay-Sonuç İlişkisi: Her olayın (örneğin TBMM'nin açılması) hangi sonuçları doğurduğunu ve hangi ilkeyle ilişkili olduğunu anlamaya çalışın.
- Kronoloji: Önemli olayların (Saltanatın kaldırılması, Cumhuriyetin ilanı, Medeni Kanun, kadınlara siyasi haklar) genel sırasını bilmek faydalıdır.
- "Değildir" veya "Ulaşılamaz" Soruları: Bu tür sorularda tüm seçenekleri dikkatlice okuyun ve verilen bilgiyle çelişen veya doğrudan ilgili olmayan seçeneği bulun.
- Örneklerle Pekiştirin: Her ilke veya gelişme için aklınızda somut bir örnek bulundurun. Örneğin, "Laiklik" deyince aklınıza din ve vicdan özgürlüğü gelmeli.
Bu ders notu, sınavda başarılı olmanız için size rehberlik edecektir. Bol tekrar ve dikkatli okuma ile tüm soruların üstesinden gelebilirsiniz! Başarılar dilerim! 🌟