Merhaba sevgili 8. sınıf öğrencileri!

LGS yolculuğunuzda en önemli duraklardan biri olan İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde, toplumsal alanda yapılan inkılaplar konusu, hem bilgi birikiminizi hem de yorumlama yeteneğinizi ölçen kritik bir alandır. Bu ders notu, "8. Sınıf Lgs Toplumsal Alanda Yapılan İnkılaplar Test 5" kapsamında karşınıza çıkabilecek temel konuları ve bu konularla ilgili önemli detayları bir araya getirerek, sınava hazırlık sürecinizde size rehberlik etmek amacıyla hazırlandı.

🎓 8. Sınıf Lgs Toplumsal Alanda Yapılan İnkılaplar Test 5 - Ders Notu ve İpuçları

Bu test, Cumhuriyet Dönemi'nde toplumsal yapıyı çağdaşlaştırmak, eşitliği sağlamak, ayrıcalıkları kaldırmak ve laik bir düzen kurmak amacıyla yapılan önemli inkılapları kapsamaktadır. Özellikle kadın hakları, takvim-saat-ölçü birimlerinde değişiklikler, soyadı kanunu, unvanların kaldırılması ve tekke-zaviyelerin kapatılması gibi konulara odaklanılmıştır. Bu notlar, konuları bütüncül bir bakış açısıyla anlamanıza ve LGS'de başarılı olmanıza yardımcı olacaktır.

I. Toplumsal Hayatta Çağdaşlaşma ve Batılılaşma Adımları

• Takvim, Saat, Ölçü ve Tartı Birimlerinde Değişiklikler:
  • Miladi Takvimin Kabulü (1926): Uluslararası ilişkileri kolaylaştırmak, ekonomik ve ticari alanda Avrupa ülkeleriyle uyum sağlamak amacıyla Hicri ve Rumi takvimler yerine Miladi Takvim kabul edildi.
  • Uluslararası Saat Sisteminin Kabulü (1925): Avrupa ile olan ticari ve sosyal ilişkilerde yaşanan karışıklıkları gidermek için alaturka saat sistemi yerine uluslararası saat sistemi benimsendi.
  • Metrik Sistemin Kabulü (1931): Metre, kilogram, litre gibi uluslararası ölçü ve tartı birimlerinin kabul edilmesiyle, ticari ilişkilerde standartlaşma ve kolaylık hedeflendi. Okka, arşın gibi eski birimler kaldırıldı.
  • Hafta Sonu Tatilinin Pazar Gününe Alınması (1935): Cuma günü olan hafta sonu tatili, Avrupa ülkeleriyle uyum sağlamak amacıyla Pazar gününe alındı.
  • Amaç: Bu değişikliklerin temel amacı, Türkiye'yi çağdaş dünyayla bütünleştirmek, ekonomik ve sosyal alanda Batılı standartlara ulaşmaktır.
• Kılık Kıyafet İnkılabı (1925):
  • Fes, sarık gibi geleneksel kıyafetler yerine şapka ve çağdaş giysilerin benimsenmesi teşvik edildi.
  • Amaç: Toplumda çağdaş bir görünüm sağlamak, toplumsal ayrılıkları ortadan kaldırmak ve Batılılaşma yolunda önemli bir adım atmaktır.

⚠️ Dikkat: Takvim, saat, ölçü ve tartı birimlerindeki değişiklikler genellikle "İnkılapçılık" ve "Halkçılık" ilkeleriyle ilişkilendirilir. Çağdaşlaşma ve uluslararası uyum vurgusu önemlidir.

II. Toplumsal Eşitliğin Sağlanması ve Ayrıcalıkların Kaldırılması

• Türk Medeni Kanunu'nun Kabulü (1926):
  • İsviçre Medeni Kanunu örnek alınarak hazırlandı.
  • Kadınlara sosyal, hukuki ve ekonomik alanlarda erkeklerle eşit haklar tanıdı. Miras, boşanma, şahitlik gibi konularda kadın-erkek eşitliği sağlandı.
  • Resmi nikah zorunluluğu getirildi, tek eşlilik esası benimsendi.
  • Amaç: Kadın-erkek eşitliğini sağlamak, aile yapısını çağdaşlaştırmak ve laik hukuk kurallarını yerleştirmektir.
• Kadınlara Siyasi Hakların Verilmesi:
  • 1930: Belediye seçimlerinde seçme hakkı.
  • 1933: Muhtarlık seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı.
  • 1934: Milletvekili seçme ve seçilme hakkı.
  • Önem: Türk kadını, birçok gelişmiş Avrupa ülkesinden (Fransa, İtalya, Japonya, İsviçre gibi) daha önce siyasi haklara kavuşmuştur. Bu durum, Türkiye Cumhuriyeti'nin demokrasi ve eşitliğe verdiği önemi gösterir.
  • Amaç: Milli egemenliği güçlendirmek, demokrasiyi geliştirmek, kadın-erkek eşitliğini siyasal alana taşımak ve kadınların devlet yönetiminde söz sahibi olmasını sağlamaktır.
• Soyadı Kanunu'nun Kabulü (1934):
  • Her Türk vatandaşının bir soyadı taşıması zorunlu hale getirildi.
  • Soyadları Türkçe olacak, gülünç, ahlaka aykırı olmayacak.
  • Rütbe, memuriyet, yabancı ırk ve millet adları soyadı olarak alınamayacaktı. (Örnek: Paşazade, Beyoğlu gibi unvanlar yasaklandı.)
  • Amaç: Toplumda ayrıcalık belirten unvan ve lakapları ortadan kaldırarak eşitliği sağlamak, resmi işlerde karışıklığı önlemek ve milli kimliği pekiştirmektir. Mustafa Kemal'e "Atatürk" soyadı TBMM tarafından verilmiştir.
• Lakap ve Unvanların Kaldırılması (1934):
  • Ağa, Bey, Paşa, Efendi, Hacı, Hafız, Molla gibi toplumsal ayrıcalık belirten unvanlar kaldırıldı.
  • Amaç: Toplumda sınıf, zümre ve ayrıcalık belirtilerini ortadan kaldırarak herkesin kanun önünde eşit olduğunu vurgulamak ve Halkçılık ilkesini pekiştirmektir.

💡 İpucu: Medeni Kanun, Kadınlara Siyasi Haklar, Soyadı Kanunu ve Lakap/Unvanların Kaldırılması doğrudan "Halkçılık" ilkesiyle ilişkilidir. Çünkü bu inkılaplar, toplumda eşitliği, ayrıcalıksız bir yapıyı ve halkın refahını hedefler.

III. Laikleşme ve Toplumsal Düzen

• Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması (1925):
  • Osmanlı'nın son dönemlerinde bazı tekke ve zaviyeler, dini inançları sömürerek ekonomik çıkar sağlamaya başlamış, çağdaşlaşma karşıtı faaliyetlerin merkezi haline gelmişti.
  • Amaç: Din kurumlarının sömürü aracı olmasını engellemek, laik devlet anlayışını pekiştirmek, toplumsal düzeni sağlamak ve çağdaşlaşma yolunda ilerlemektir.

⚠️ Dikkat: Tekke ve zaviyelerin kapatılması, doğrudan "Laiklik" ilkesiyle ilgilidir. Aynı zamanda toplumsal düzeni sağlama ve çağdaşlaşma hedefleriyle de "İnkılapçılık" ve "Halkçılık" ilkeleriyle bağlantılıdır.

IV. Kültürel Gelişmeler ve Sanata Verilen Önem

• Cumhuriyet Dönemi'nde sanatın ve kültürün gelişmesine büyük önem verilmiştir. Resim, müzik, tiyatro gibi sanat dalları desteklenmiş, sanatçılar teşvik edilmiştir.
• Örnek: Cumhuriyet'in Onuncu Yılı kutlamaları kapsamında düzenlenen "İnkılap Sergisi" gibi etkinlikler, Milli Mücadele ve inkılap ruhunu sanat yoluyla topluma aktarmayı amaçlamıştır. Atatürk'ün bu tür sergilere bizzat katılması ve destek vermesi, sanata verdiği önemi açıkça göstermektedir.
• Amaç: Milli kültürün gelişmesini sağlamak, sanatı toplumun bir parçası haline getirmek ve çağdaş medeniyet seviyesine ulaşmada sanattan yararlanmaktır.

Atatürk İlkeleri ile İlişkilendirme İpuçları

• Halkçılık: Eşitlik, ayrıcalıksız toplum, sosyal adalet, kadın hakları, lakap ve unvanların kaldırılması, soyadı kanunu.
• Laiklik: Din ve devlet işlerinin ayrılması, akıl ve bilimin ön planda olması, tekke ve zaviyelerin kapatılması.
• İnkılapçılık: Çağdaşlaşma, yenilik, eski kurumların kaldırılıp yerine yenilerinin getirilmesi (takvim, saat, ölçü birimleri, kılık kıyafet).
• Cumhuriyetçilik: Milli egemenlik, demokrasi, seçme ve seçilme hakları (özellikle kadınlara verilen siyasi haklar).
• Milliyetçilik: Milli kimlik, Türkçe soyadı kullanma zorunluluğu, milli kültürü geliştirme.

💡 İpucu: Bir inkılabın birden fazla ilkeyle ilişkili olabileceğini unutmayın. Sorularda genellikle "öncelikle" veya "en çok" gibi ifadelerle en baskın ilke sorulur. Bu durumda inkılabın temel amacını düşünerek doğru ilkeyi bulmaya çalışın.

Sevgili öğrenciler, bu ders notu, toplumsal alanda yapılan inkılapların temel noktalarını özetlemektedir. Konuları iyi anlamak, inkılapların neden yapıldığını ve hangi sonuçları doğurduğunu kavramak, LGS'de başarılı olmanız için kritik öneme sahiptir. Bol bol soru çözerek ve bu notları tekrar ederek bilgilerinizi pekiştirin. Başarılar dilerim!