Merhaba Sevgili 8. Sınıf Öğrencileri,

LGS yolculuğunuzda en önemli duraklardan biri olan Milli Mücadele Dönemi'ni anlamak, başarıya giden yolda size büyük avantaj sağlayacaktır. Bu ders notu, "8. Sınıf Lgs Milli Mücadele Dönemi'nde Doğu ve Güney Cepheleri Test 1" sorularını temel alarak, bu cephelerin kritik noktalarını ve genel Milli Mücadele ruhunu kavramanıza yardımcı olmak amacıyla hazırlandı.

🎓 8. Sınıf Lgs Milli Mücadele Dönemi'nde Doğu ve Güney Cepheleri Test 1 - Ders Notu ve İpuçları

Bu ders notu, Milli Mücadele Dönemi'nde açılan Doğu ve Güney Cepheleri'nin oluşumunu, bu cephelerdeki önemli olayları, imzalanan antlaşmaları ve kazanımlarını kapsamaktadır. Ayrıca, Kuva-yi Milliye'nin ortaya çıkışı, amaçları ve Milli Mücadele'deki rolü gibi temel konulara da değinilmektedir. Amaç, bu cephelerin sadece askeri değil, aynı zamanda siyasi, psikolojik ve toplumsal boyutlarını da anlamanızı sağlamaktır.

Milli Mücadele Cepheleri Genel Bakış

• Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası Anadolu toprakları işgal edilmeye başlanmıştır. Bu işgallere karşı Türk milleti, önce bölgesel direniş örgütleri (Kuva-yi Milliye) kurarak, daha sonra ise Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) önderliğinde düzenli ordularla mücadele etmiştir.
• Milli Mücadele Dönemi'nde başlıca üç cephe açılmıştır: Doğu Cephesi, Güney Cephesi ve Batı Cephesi. Bu notta Doğu ve Güney Cepheleri detaylı olarak incelenecektir.

Doğu Cephesi

Doğu Cephesi, Milli Mücadele'nin ilk kapanan cephesi olması ve TBMM'nin ilk siyasi başarısı olması açısından büyük önem taşır.

• Komutan ve Savaşan Taraflar: Doğu Cephesi'nde, Osmanlı Devleti'nden kalan düzenli ordunun başında Kazım Karabekir Paşa bulunuyordu. Bu cephede Ermeni güçleriyle mücadele edilmiştir.
• Mondros'a Rağmen Ordu: Kazım Karabekir Paşa, Mondros Ateşkes Antlaşması'nın "Osmanlı ordusu terhis edilecektir" maddesine uymayarak emrindeki orduyu dağıtmamış ve Milli Mücadele'ye hazır tutmuştur. Bu durum, Milli Mücadele ruhunun ve bağımsızlık inancının önemli bir göstergesidir.
• Gümrü Antlaşması (2-3 Aralık 1920):
  • Kazım Karabekir komutasındaki ordumuzun Ermenilere karşı kazandığı zafer sonrası imzalanmıştır.
  • Önemi: TBMM Hükümeti'nin uluslararası alanda imzaladığı ilk antlaşmadır. Doğu Cephesi'ndeki savaş durumunu sona erdirmiştir.
  • Maddeleri ve Kazanımları:
    • Sarıkamış, Kars, Kağızman, Oltu ve Iğdır gibi bölgeler Türk hükümetine bırakılmıştır. Bu, önemli bir toprak ve askeri başarıdır.
    • Ermeniler, Sevr Antlaşması'nın geçersiz olduğunu kabul etmişlerdir. Bu madde, Sevr Antlaşması'nı tanımayan TBMM'nin uluslararası alanda ilk kez bu antlaşmayı reddettirmesi açısından siyasi bir zaferdir.
    • Ermenistan ile Türkiye arasındaki sınır Aras Nehri ve Çıldır Gölü hattı olarak belirlenmiştir.
    • Ermenilerden Türklere karşı silah kullanmamış olanların Türkiye'ye geri dönebilecekleri kabul edilmiştir. Bu, Türkiye'nin barışçıl ve hoşgörülü politikasının bir göstergesidir.
  • Sonuçları:
    • Askerî: Doğu Cephesi'ndeki birliklerin bir kısmı Batı Cephesi'ne kaydırılarak buradaki düzenli ordunun güçlenmesi sağlanmıştır.
    • Siyasi: TBMM'nin uluslararası alandaki ilk siyasi başarısıdır. Sevr Antlaşması'nın geçersizliği ilk kez kabul ettirilmiştir.
    • Psikolojik: Milli Mücadele'ye olan inancı artırmış, halka büyük bir moral ve motivasyon sağlamıştır. Bu zafer, "nefes alacak bir korunağa" duyulan ihtiyacı karşılamıştır.

⚠️ Dikkat: Gümrü Antlaşması ile Doğu sınırımız kesinleşmiş olsa da, bu sınırın nihai şeklini Kars Antlaşması ile aldığını unutmayın.

Güney Cephesi

Güney Cephesi, halkın kendi imkanlarıyla, Kuva-yi Milliye ruhuyla direniş gösterdiği önemli bir cephedir.

• İşgal Güçleri: Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası Antep, Urfa ve Maraş gibi bölgeler başlangıçta İngilizler tarafından işgal edilmiştir. Ancak İngilizler, Musul üzerindeki emelleri nedeniyle bu bölgeleri daha sonra Fransızlara bırakmıştır. Fransızlar, bölgeye geldiklerinde Ermenileri de yanlarına alarak Türklere karşı saldırgan ve onur kırıcı davranışlarda bulunmuşlardır.
• Kuva-yi Milliye'nin Rolü:
  • Güney Cephesi'nde TBMM tarafından doğrudan düzenli ordu gönderilmemiştir. Mücadele, bölge halkı tarafından kurulan ve desteklenen Kuva-yi Milliye birlikleri tarafından yürütülmüştür.
  • Halk, işgallere karşı canı pahasına direnerek vatanseverlik, bağımsızlık inancı ve mücadelecilik ruhunu sergilemiştir.
• Direnişin Nedenleri:
  • Fransızların bölge halkına yönelik zulüm ve baskıları, Ermenilerle işbirliği yaparak halka kötü muamele etmeleri, direnişin temel sebebi olmuştur. İngiliz işgali sırasında halkın daha az tepki göstermesi, Fransızların tutumunun ne denli farklı ve tahrik edici olduğunu ortaya koyar.
  • Türk milleti, işgallere ve haksızlığa karşı her zaman tepkili olmuş, bağımsızlığını ve onurunu koruma mücadelesi vermiştir.
• Önemli Şehirler ve Unvanları:
  • Antep: Fransızlara karşı gösterdiği kahramanca direnişten dolayı 1921'de "Gazi" unvanını almıştır.
  • Maraş: Fransızlara karşı direnişiyle 1973'te "Kahraman" unvanını almıştır.
  • Urfa: Fransızlara karşı direnişiyle 1984'te "Şanlı" unvanını almıştır. Urfa Mutasarrıfı Nusret Bey'in işgalci komutana verdiği cevap, Türk milletinin haksız işgallere karşı duruşunu ve misafirperverliğini net bir şekilde ortaya koyar.

💡 İpucu: Güney Cephesi'ndeki direnişin yerel halk tarafından Kuva-yi Milliye ile yürütülmesi, halkın bağımsızlık ve vatanseverlik duygularının ne kadar güçlü olduğunu gösterir. Bu durum, TBMM'nin gücünü henüz tam olarak kuramadığı bir dönemde halkın kendi kaderini tayin etme iradesini yansıtır.

Kuva-yi Milliye

Milli Mücadele'nin ilk dönemlerinde ortaya çıkan Kuva-yi Milliye, Türk milletinin işgallere karşı spontane direnişinin sembolüdür.

• Ortaya Çıkış Nedenleri:
  • Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası Osmanlı ordusunun terhis edilmesi.
  • Osmanlı Hükümeti'nin işgallere karşı sessiz kalması ve etkisizliği.
  • İşgalci güçlerin Anadolu'daki zulümleri ve haksız uygulamaları.
  • Halkın bağımsızlık ve vatanseverlik duygularıyla kendi topraklarını savunma isteği.
• Amaçları:
  • İşgallere karşı birlik olmak ve işgale uğrayan yerleri işgal güçlerinden kurtarmak.
  • Bölgesel direniş göstererek düşmanın ilerleyişini yavaşlatmak ve halkın can ve mal güvenliğini sağlamak.
• Özellikleri ve Değerleri:
  • Düzensiz birliklerdir, askeri disiplinleri ve merkezi komuta sistemleri yoktur.
  • Halk tarafından desteklenir ve ihtiyaçları halk tarafından karşılanır.
  • Bağımsızlık, milliyetçilik ve vatanseverlik gibi değerlere sıkı sıkıya bağlıdırlar. Esaret altında yaşamaktansa ölümü tercih eden bir ruh halindedirler.
  • Düşmanı tamamen yurttan atacak güce sahip olmasalar da, düzenli ordunun kurulması için zaman kazandırmışlardır.

Mondros Ateşkes Antlaşması'nın Etkileri

• Mondros Ateşkes Antlaşması'nın özellikle 7. ve 24. maddeleri, İtilaf Devletleri'ne Anadolu'yu işgal etme konusunda yasal bir zemin oluşturmuştur.
• Bu antlaşma, Türk milletini birçok cephede düşmanla mücadele etmek zorunda bırakmıştır.
• Ancak, Kazım Karabekir Paşa gibi Milli Mücadele yanlıları, Mondros Ateşkes Antlaşması'nın hükümlerine karşı çıkarak ve ordularını terhis etmeyerek bağımsızlık mücadelesini sürdürmüşlerdir. Bu durum, İstanbul Hükümeti'nin tutumundan farklı bir duruş sergilediklerini ve Milli Mücadele'nin kazanılmasına büyük katkı sağladıklarını gösterir.

Değerli öğrenciler, bu notlar Milli Mücadele Dönemi'nin Doğu ve Güney Cepheleri'ni anlamanız için temel bilgileri sunmaktadır. Konuları bütüncül bir şekilde ele alarak, olaylar arasındaki neden-sonuç ilişkilerini kurmaya çalışın. Başarılar dilerim!