Merhaba sevgili 8. sınıf öğrencileri!

LGS hazırlık sürecinizde karşınıza çıkabilecek önemli konulardan biri olan Sevr Antlaşması'nı detaylı bir şekilde ele alacağız. Bu ders notu, "8. Sınıf Lgs Sevr Antlaşması Test 2" gibi testlerde karşılaşabileceğiniz tüm kritik bilgileri özetleyerek, konuyu tam anlamıyla kavramanıza yardımcı olacak.

🎓 8. Sınıf Lgs Sevr Antlaşması Test 2 - Ders Notu ve İpuçları

Bu ders notu, Birinci Dünya Savaşı sonrası Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan Sevr Antlaşması'nın içeriğini, imzalanma sürecini, hukuki geçerliliğini ve Türk Milleti üzerindeki etkilerini kapsamaktadır. Antlaşmanın neden geçersiz sayıldığı, hangi alanlarda bağımsızlığımızı kısıtladığı ve Mustafa Kemal Atatürk'ün bu antlaşmaya karşı tutumu temel odak noktalarımız olacaktır.

Sevr Antlaşması Nedir ve Neden Önemlidir?

• Birinci Dünya Savaşı'nı kaybeden Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri (İngiltere, Fransa, İtalya vb.) arasında imzalanması öngörülen ancak hiçbir zaman yürürlüğe girmeyen bir barış antlaşması taslağıdır.
• Osmanlı Devleti'nin fiilen sona erdiğini ve topraklarının İtilaf Devletleri arasında paylaşıldığını gösteren bir belgedir.
• Türk Kurtuluş Savaşı'nın haklılığını ve gerekliliğini ortaya koyan en önemli belgelerden biridir.

Sevr Antlaşması'nın İmzalanma Süreci ve Koşulları

• Birinci Dünya Savaşı sonrası diğer devletlerle barış antlaşmaları imzalanırken, Osmanlı Devleti ile antlaşma imzalanması gecikmiştir. Bunun temel nedeni, Anadolu'daki Türk direnişi ve İtilaf Devletleri arasındaki görüş ayrılıklarıdır.
• Antlaşmanın şartları, 1920 yılında İtalya'nın San Remo kentinde düzenlenen konferansta belirlenmiştir.
• Osmanlı Hükümeti, antlaşma şartlarının çok ağır olması nedeniyle başlangıçta imzalamak istememiştir. Ancak İtilaf Devletleri, Yunanlıları Batı Anadolu'da ilerleterek ve İstanbul'u işgal tehdidiyle Osmanlı Hükümeti'ne baskı yapmışlardır.
• Bu baskılar sonucunda, İstanbul'daki Saltanat Şurası toplanmış ve antlaşmanın kabul edilmesine karar verilmiştir.
• Antlaşma, 10 Ağustos 1920 tarihinde Paris yakınlarındaki Sevr kasabasında, Osmanlı Hükümeti temsilcileri tarafından imzalanmıştır.

⚠️ Dikkat: Sevr Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin kendi isteğiyle değil, İtilaf Devletleri'nin yoğun baskısı ve zorlaması sonucunda imzalanmıştır.

Sevr Antlaşması'nın Temel Maddeleri ve Osmanlı'ya Etkileri

1. Toprak Paylaşımı (Ülke Bütünlüğü ve Egemenlik İhlali)

• Doğu Trakya, Batı Anadolu'nun büyük bir kısmı ve Ege Adaları Yunanistan'a bırakılacaktı.
• Doğu Anadolu'da iki yeni devlet (Ermenistan ve Kürdistan) kurulacaktı.
• Güney Anadolu (Adana, Maraş, Urfa, Antep ve Suriye bölgesi) Fransız nüfuzuna girecekti.
• Antalya, Konya ve On İki Ada İtalya'ya bırakılacaktı.
• Irak ve Arabistan İngiliz mandası altına alınacaktı.
• İstanbul, Osmanlı Devleti'nin başkenti olarak kalacak, ancak azınlık hakları gözetilmezse Türklerden alınacaktı.
• Boğazlar, uluslararası bir komisyon tarafından yönetilecek ve tüm devletlerin gemilerine açık olacaktı. (Bu madde, Osmanlı'nın İstanbul ve Boğazlar üzerindeki egemenliğini tamamen ortadan kaldırıyordu.)

💡 İpucu: Haritalı sorularda, hangi bölgenin hangi devlete bırakıldığına veya hangi devletin nüfuz alanına girdiğine dikkat edin. Bu maddeler, Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü ve egemenliğini tamamen yok etmeyi amaçlıyordu.

2. Askeri Maddeler (Askeri Bağımsızlık İhlali)

• Osmanlı ordusu, jandarma gücü dahil 50.700 kişi ile sınırlı olacak, ağır silahları olmayacaktı.
• Zorunlu askerlik kaldırılacaktı.

⚠️ Dikkat: Bu maddeler, Osmanlı Devleti'nin savunma gücünü tamamen ortadan kaldırarak, iç güvenliğini bile sağlayamayacak duruma getirmeyi hedefliyordu.

3. Ekonomik Maddeler (Ekonomik Bağımsızlık İhlali)

• Kapitülasyonlar genişletilerek tüm devletlere verilecek ve sürekli hale getirilecekti.
• Osmanlı Devleti'nin maliyesi (bütçesi), İtilaf Devletleri'nin denetiminde olacak, bir "Maliye Komisyonu" tarafından yönetilecekti.

💡 İpucu: Kapitülasyonların genişletilmesi ve maliyenin denetim altına alınması, Osmanlı'nın ekonomik bağımsızlığını tamamen kaybetmesi anlamına geliyordu. Bu, devleti mali açıdan zor durumda bırakmanın ve sömürmenin bir yoluydu.

4. Hukuki ve Siyasi Maddeler (Siyasi ve Hukuki Bağımsızlık İhlali)

• Azınlıklara genişletilmiş haklar verilecek ve bu hakların korunması İtilaf Devletleri'nin denetiminde olacaktı. (Bu madde, Osmanlı'nın iç işlerine karışma ve azınlıkları bahane ederek müdahale etme aracıydı.)
• Osmanlı Devleti'nin uluslararası alanda bağımsız bir devlet olarak hareket etme yetkisi kısıtlanacaktı.

Sevr Antlaşması Neden Geçersiz Sayıldı?

• Hukuki Geçersizlik: Osmanlı Anayasası'na (Kanun-i Esasi) göre, uluslararası bir antlaşmanın yürürlüğe girebilmesi için Meclis-i Mebusan tarafından onaylanması gerekiyordu. Ancak antlaşma imzalandığı sırada Meclis-i Mebusan kapalıydı. Türk milletinin gerçek temsilcisi olan Büyük Millet Meclisi (TBMM) ise bu antlaşmayı kesinlikle reddetti. Bu nedenle Sevr Antlaşması, hukuki dayanaktan yoksun bir belge olarak kalmıştır.
• Milli Mücadele'nin Başarısı: Türk Milleti, Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde Sevr Antlaşması'nı tanımayarak Kurtuluş Savaşı'nı başlatmış ve kazanmıştır. Askeri ve siyasi başarılar, Sevr Antlaşması'nı uygulanamaz hale getirmiştir.
• Mustafa Kemal Atatürk'ün Tutumu: Atatürk, Sevr Antlaşması'nı "siyasi, adli, ekonomik ve mali bağımsızlığımızı yok etmeye ve sonuç olarak yaşama hakkımızı inkâra ve ortadan kaldırmaya yönelik" bir belge olarak görmüş ve kesinlikle tanımamıştır. Bu tutum, onun bağımsızlığa düşkün, milliyetçi ve vatansever kişiliğini yansıtmaktadır.

⚠️ Dikkat: Sevr Antlaşması, Osmanlı Hükümeti tarafından imzalanmış olsa da, TBMM tarafından onaylanmadığı için hiçbir zaman yürürlüğe girmemiş, ölü doğmuş bir antlaşmadır. Yerine Lozan Barış Antlaşması imzalanmıştır.

Özetle Sevr Antlaşması'nın Önemi

• Türk Milleti'nin bağımsızlık ve egemenlik haklarını tamamen yok sayan bir antlaşmadır.
• Anadolu'nun parçalanmasını ve Türklerin kendi vatanlarında azınlık durumuna düşürülmesini amaçlamıştır.
• Mustafa Kemal Atatürk ve Milli Mücadele'nin haklılığını ve gerekliliğini ortaya koyan en somut belgedir.
• Türk Kurtuluş Savaşı'nın birincil nedenlerinden biri olmuştur.

Bu ders notu ile Sevr Antlaşması'nın tüm önemli yönlerini kavramış olmalısınız. Unutmayın, bu konu LGS'de sıkça karşınıza çıkacak ve bağımsızlık, egemenlik, milli irade gibi temel kavramlarla doğrudan ilişkilidir. Başarılar dilerim!