🎓 8. Sınıf Lgs Misaki Milli'nin Kabulü ve Büyük Millet Meclisinin Açılışı Test 1 - Ders Notu ve İpuçları
Bu ders notu, 8. Sınıf LGS müfredatının önemli konularından "Misak-ı Millî'nin Kabulü" ve "Büyük Millet Meclisi'nin Açılışı" başlıklarını kapsamaktadır. Milli Mücadele döneminin bu kritik evrelerini iyi kavramak, LGS'de başarılı olmak için temel bir adımdır. İşte bu konularla ilgili bilmeniz gerekenler:
🇹🇷 Misak-ı Millî (Ulusal Ant) ve Önemi
- Misak-ı Millî Nedir? Milli Mücadele'nin siyasi programını oluşturan, bağımsızlık ve toprak bütünlüğünü savunan kararlar bütünüdür.
- Kabul Edilişi: Son Osmanlı Mebusan Meclisi tarafından 28 Ocak 1920'de kabul edilmiştir. Bu, kararların yasal bir nitelik kazanmasını sağlamıştır.
- Amacı: Vatanın bölünmezliğini, siyasi, adli ve mali bağımsızlığı sağlamayı hedeflemiştir.
📝 Misak-ı Millî'nin Temel İlkeleri ve Kararları
- Vatanın Bütünlüğü ve Milli Sınırlar: Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandığı sırada işgal edilmemiş Osmanlı topraklarının tamamı bir bütündür, parçalanamaz. Bu madde, milli sınırların çizilmesinde temel ölçüt olmuştur.
- Halk Oylaması (Referandum) Hakkı: Batı Trakya'nın, Kars, Ardahan ve Batum (Elviye-i Selase) bölgelerinin geleceği, halkın serbestçe vereceği oylarla belirlenmelidir. Arap topraklarının geleceği de burada yaşayan halkın vereceği oylarla belirlenmelidir. Bu madde, ulusların kendi kaderini tayin etme (self-determinasyon) ilkesine vurgu yapar.
- Ekonomik ve Siyasi Bağımsızlık: Kapitülasyonlar (ekonomik, siyasi, hukuki ayrıcalıklar) kesinlikle kaldırılmalıdır. Osmanlı borçları, devletin ekonomik bağımsızlığına zarar vermeyecek şekilde ödenecektir.
- Azınlık Hakları: Ülkemizdeki azınlıklara, komşu ülkelerdeki Müslümanlara tanınan haklar kadar hak tanınacaktır. Bu, uluslararası eşitlik ve karşılıklılık (mütekabiliyet) ilkesine dayanır.
⚠️ Dikkat: Misak-ı Millî kararları, Erzurum ve Sivas Kongrelerinde alınan kararların yasal bir zemine oturtulmuş halidir. Milli Mücadele'nin hedeflerini açıkça ortaya koyar.
💥 Misak-ı Millî'nin Sonuçları
- İtilaf Devletleri, Misak-ı Millî kararlarını kendi çıkarlarına aykırı bulmuşlardır.
- Osmanlı Hükümeti'ne baskı yaparak kararların iptalini istemişlerdir.
- Baskıların sonuç vermemesi üzerine, 16 Mart 1920'de İstanbul'u resmen işgal etmişler ve Mebusan Meclisi'ni dağıtmışlardır. Milletvekillerinin bir kısmını tutuklamışlardır.
- Bu işgal, Milli Mücadele'nin yeni bir aşamaya geçmesine ve Ankara'da yeni bir meclisin açılmasına zemin hazırlamıştır.
🏛️ Büyük Millet Meclisi'nin Açılışı (23 Nisan 1920)
- Açılış Nedenleri: İstanbul'un İtilaf Devletleri tarafından işgali ve Osmanlı Mebusan Meclisi'nin dağıtılması. Milli Mücadele'yi yürütecek, ulusal iradeyi temsil edecek yeni bir meclise ihtiyaç duyulması. Mustafa Kemal'in tüm illere gönderdiği genelge ile seçimlerin yapılarak Ankara'ya temsilcilerin gönderilmesinin istenmesi.
- Açılış Tarihi: 23 Nisan 1920 Cuma günü, dualarla ve kurbanlarla Ankara'da açılmıştır.
🌟 İlk Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) Özellikleri
- Kurucu Meclis: Yeni bir devletin temellerini atmış, 1921 Anayasası'nı (Teşkilat-ı Esasiye Kanunu) hazırlayarak yürürlüğe koymuş ve hükümeti kurmuştur.
- Demokratik Meclis: Üyeleri halk tarafından seçilmiştir. Meclis başkanı ve milletvekilleri de meclis üyeleri tarafından seçilmiştir. Ulusal egemenliği esas almıştır.
- Ulusal Meclis: Azınlık milletvekillerine yer verilmemiş, milli birlik ve beraberliği temel almıştır. Tüm vatanı temsil etmiştir.
- Güçler Birliği İlkesi: Savaş koşullarının getirdiği hızlı karar alma ihtiyacı nedeniyle yasama (kanun yapma), yürütme (hükümet etme) ve yargı (adalet dağıtma) yetkilerini kendinde toplamıştır. Bu durum, olağanüstü bir meclis olduğunu gösterir.
- Meclis Hükümeti Sistemi: Hükümetin üyeleri (bakanlar) tek tek meclis tarafından seçilir. Meclis başkanı aynı zamanda hükümetin de başkanıdır. Bu sistem, meclisin üstünlüğünü ve gücünü vurgular.
- Olağanüstü Yetkilere Sahip: Savaş ve işgal koşulları altında hızlı ve etkin kararlar alabilmek için geniş yetkilerle donatılmıştır.
- TBMM'nin Üstünde Hiçbir Güç Yoktur: Bu ilke, ulusal egemenliğin tam olarak meclise ait olduğunu ve İstanbul Hükümeti'nin yok sayıldığını gösterir.
📜 İlk TBMM'nin Yaptığı Önemli Çalışmalar ve Kanunlar
- 1921 Anayasası (Teşkilat-ı Esasiye Kanunu): Yeni Türk Devleti'nin ilk anayasasıdır. Güçler birliği ve meclis hükümeti sistemini benimsemiştir.
- Hıyanet-i Vataniye Kanunu: Vatan hainliği yapanların yargılanmasını sağlamak amacıyla çıkarılmıştır. Meclisin otoritesini ve düzeni sağlamayı amaçlamıştır.
- İstiklal Mahkemeleri: Hıyanet-i Vataniye Kanunu'na göre yargılama yapmak üzere kurulmuştur. Bu mahkemeler, TBMM'nin yargı yetkisini kullandığının en önemli göstergesidir.
- İstiklal Marşı'nın Kabulü: Milli Mücadele ruhunu yansıtan ve millete moral veren milli marşımız kabul edilmiştir.
- Düzenli Ordunun Kurulması: Kuva-yi Milliye yerine düzenli ve disiplinli bir ordunun kurulması kararı alınmıştır.
💡 İpucu: Bir meclisin yargı yetkisini kullandığını gösteren en belirgin örnek, mahkeme kurmasıdır. (Örn: İstiklal Mahkemeleri)
⚔️ İstanbul'un İşgali ve TBMM'nin Tepkileri
- İşgalin Nedenleri: Misak-ı Millî kararlarının İtilaf Devletleri'nin çıkarlarına aykırı olması ve Osmanlı Mebusan Meclisi'nin bu kararları kabul etmesi.
- İşgalin Sonuçları: Mebusan Meclisi'nin kapatılması ve milletvekillerinin bir kısmının tutuklanması. İstanbul Hükümeti'nin işgal karşısında çaresiz kalması. Milli Mücadele'nin merkezi olan Ankara'nın öneminin artması ve TBMM'nin açılmasına zemin hazırlanması.
- İtilaf Devletleri'nin Amacı: İşgale karşı direnişi önlemek, halkın Milli Mücadele'ye desteğini kırmak ve padişah ile halifeyi korudukları izlenimini vermek.
🛡️ Mustafa Kemal ve TBMM'nin İşgale Karşı Aldığı Tedbirler
- İstanbul'la her türlü haberleşme kesilmiştir.
- İşgali protesto etmek amacıyla çeşitli ülkelere telgraflar çekilmiş ve halkın mitingler yapması sağlanmıştır.
- İstanbul'daki tutuklamalara karşılık Anadolu'daki İtilaf Devletleri subayları tutuklanmıştır. Bu, uluslararası eşitlik (mütekabiliyet) ilkesine uygun bir harekettir.
- İşgalci devletlerin Anadolu'ya yapacakları sevkiyatı önlemek için Gebze ve Ulukışla civarındaki demiryolları tahrip edilmiştir.
- İstanbul'a para ve kıymetli eşya gönderilmesi yasaklanmıştır.
💡 İpucu: Bu tedbirler, hem işgalcilere boyun eğilmediğini göstermiş hem de Anadolu'daki işgallerin genişlemesini engellemeyi amaçlamıştır. Aynı zamanda ulusal egemenlik ve tam bağımsızlık hedefine ulaşma kararlılığını ortaya koymuştur.
🧠 LGS İçin Genel İpuçları ve Sınav Stratejileri
- Kavram Bilgisi: "Misak-ı Millî", "Güçler Birliği", "Meclis Hükümeti Sistemi", "Ulusal Egemenlik", "Mütekabiliyet" gibi temel kavramların anlamlarını çok iyi öğrenin.
- Neden-Sonuç İlişkileri: Olayların birbirini nasıl etkilediğini (örneğin Misak-ı Millî'nin kabulünün İstanbul'un işgaline yol açması, işgalin TBMM'nin açılmasına zemin hazırlaması) anlamaya çalışın.
- Meclis Özellikleri: İlk TBMM'nin "kurucu", "demokratik", "ulusal", "güçler birliği" gibi özelliklerini ve bunların ne anlama geldiğini net bir şekilde ayırt edin.
- Yorumlama Yeteneği: Verilen metinleri veya tabloları dikkatlice okuyun ve çıkarım yapma becerinizi geliştirin. Özellikle "ulaşılamaz", "amaçlanmıştır", "gösterir" gibi ifadelere dikkat edin.
- Kronoloji: Olayların sırasını bilmek, tarihsel süreci daha iyi anlamanıza yardımcı olur.
Düzenli tekrar ve bol soru çözümü bu konularda başarıya ulaşmanın anahtarıdır. 🚀