🎓 8. Sınıf Lgs 1. Dünya Savaşı Test 2 - Ders Notu ve İpuçları

Merhaba sevgili 8. sınıf öğrencileri! Bu ders notu, I. Dünya Savaşı konusundaki bilgilerinizi pekiştirmeniz ve LGS'ye hazırlanırken önemli noktaları hatırlamanız için özel olarak hazırlandı. Bu testte yer alan sorular, savaşın nedenleri, büyük devletlerin Osmanlı Devleti üzerindeki politikaları, Almanya'nın savaşa giriş nedenleri ve Mustafa Kemal'in kişisel özellikleri gibi kritik konuları kapsamaktadır. Ayrıca, tablo ve metin yorumlama becerilerinizi geliştirmeye yönelik ipuçları da bulacaksınız. Haydi, bilgilerinizi tazeleyelim!

I. Dünya Savaşı'nın Temel Nedenleri

I. Dünya Savaşı, tek bir nedenle değil, birçok karmaşık faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıkmıştır. Bu nedenleri genel ve özel olarak ikiye ayırabiliriz:

• Genel Nedenler:
  • Sanayi İnkılabı ve Sömürgecilik Yarışı: Sanayi İnkılabı ile birlikte devletlerin ham madde ve pazar arayışı hızlandı. Bu durum, özellikle İngiltere, Fransa gibi eski sömürgeci devletlerle Almanya, İtalya gibi yeni sanayileşen devletler arasında büyük bir rekabete yol açtı. Herkes daha fazla sömürge ele geçirmek istiyordu. Bu yarış, devletlerarası gerilimi tırmandıran en önemli ekonomik nedendi.
  • Milliyetçilik Akımı (Fransız İhtilali'nin Etkisi): Fransız İhtilali ile yayılan milliyetçilik akımı, çok uluslu imparatorlukları (Osmanlı, Avusturya-Macaristan) olumsuz etkiledi. Her millet kendi bağımsız devletini kurmak isteyince, imparatorluklar içinde isyanlar ve ayrılıkçı hareketler başladı. Bu durum, devletler arası gerilimi artırdı ve imparatorlukların parçalanmasına zemin hazırladı.
  • Silahlanma Yarışı: Devletler, olası bir savaşa karşı kendilerini güvende hissetmek için askeri harcamalarını artırarak büyük ordular kurdu ve yeni silahlar geliştirdi. Bu durum, gerilimi daha da yükseltti ve savaşın kaçınılmaz olduğu algısını güçlendirdi.
  • Bloklaşmalar (İttifak ve İtilaf Grupları): Devletler, çıkarları doğrultusunda birbirleriyle ittifaklar kurarak iki büyük gruba ayrıldı. Bu bloklar, savaşın başlamasıyla birlikte birbirlerine karşı konumlandılar.
    • İtilaf Devletleri: İngiltere, Fransa, Rusya (daha sonra İtalya, ABD vb. katıldı)
    • İttifak Devletleri: Almanya, Avusturya-Macaristan, İtalya (savaş başlayınca taraf değiştirdi), Osmanlı Devleti, Bulgaristan
• Özel Nedenler:
  • Alsas-Loren Sorunu: Almanya ile Fransa arasında, kömür yatakları bakımından zengin olan Alsas-Loren bölgesi üzerinde yaşanan toprak anlaşmazlığı, iki ülke arasındaki düşmanlığın temelini oluşturdu.
  • Balkanlar'daki Milliyetçilik ve Rusya'nın Panslavizm Politikası: Rusya'nın Balkanlar'daki Slav milletlerini kışkırtarak sıcak denizlere inme ve Panslavizm (tüm Slavları birleştirme) politikası, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı Devleti ile sorunlara yol açtı.
  • Sömürge Rekabeti: Özellikle Almanya'nın hızla sanayileşmesi ve İngiltere'nin mevcut sömürgelerine göz dikmesi, iki ülke arasında büyük bir gerilim yarattı.

💡 İpucu: Genel nedenler tüm dünyayı etkileyen, uzun vadeli ve yaygın sebeplerken; özel nedenler belirli devletler arasındaki sorunlardır. Ancak hepsi birbiriyle bağlantılıdır ve savaşın çıkışını hızlandırmıştır.

Büyük Devletlerin Osmanlı Devleti Üzerindeki Politikaları

I. Dünya Savaşı öncesinde ve savaş sırasında büyük devletlerin Osmanlı Devleti üzerinde farklı çıkarları vardı. Osmanlı'nın jeopolitik konumu ve sahip olduğu kaynaklar, onu büyük güçler için cazip hale getiriyordu:

• İngiltere: Osmanlı'nın Orta Doğu ve Akdeniz'deki stratejik konumundan faydalanmak, bölgedeki petrol kaynaklarına hakim olmak ve Süveyş Kanalı'nın güvenliğini sağlamak istiyordu. Bu amaçla Arapları Osmanlı'ya karşı kışkırtarak kendi çıkarlarını korumaya çalıştı.
• Fransa: Osmanlı'nın Kuzey Afrika toprakları üzerinde hakimiyet kurmak ve bölgedeki gayrimüslimleri kendi yanına çekerek Osmanlı'yı zayıflatmak amacındaydı.
• Rusya: Tarihsel emeli olan sıcak denizlere inmek, Boğazlar üzerinde kontrol sağlamak ve Balkanlar'daki Ortodoks Slavları kendi himayesine alarak büyük bir Slav imparatorluğu kurmaktı (Panslavizm).
• Almanya: Siyasi birliğini geç tamamladığı için sömürgecilik yarışında geri kalmıştı. Osmanlı'nın önemli jeopolitik konumundan (İngiliz sömürgelerine giden yollar üzerinde olması) ve halifelik gücünden (İngiliz sömürgelerindeki Müslümanları ayaklandırma potansiyeli) faydalanmak istiyordu. Bu nedenle Osmanlı ile dostane ilişkiler kurarak onu kendi yanına çekmeye çalıştı ve ekonomik yatırımlar yaptı.

⚠️ Dikkat: Tüm bu devletler, Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü tehdit eden ve onu parçalamayı hedefleyen politikalar izlemişlerdir. Hiçbiri Osmanlı'yı sömürge düzeninden uzak tutma amacı gütmemiştir; aksine, kendi çıkarları doğrultusunda Osmanlı topraklarını paylaşma peşindeydiler.

Almanya'nın I. Dünya Savaşı'ndaki Rolü ve Osmanlı'ya Yaklaşımı

• Almanya, Sanayi İnkılabı'nı geç tamamlamış ancak hızla gelişmiş bir devletti. Bu nedenle ham madde ve pazar arayışı içindeydi ve yayılmacı bir politika izliyordu.
• Mevcut sömürgelerin büyük bir kısmının İngiltere ve Fransa'nın elinde olması, Almanya'yı yeni sömürgeler elde etmeye veya başkalarının sömürgelerini ele geçirmeye itti. Bu durum, İngiltere ile rekabetin ana nedenlerinden biriydi ve Almanya'nın güçlenmesi İngiltere'nin aleyhine olmuştur.
• Almanya, Osmanlı Devleti'ni stratejik konumu ve halifelik gücü nedeniyle kendi yanında görmek istedi.
  • Coğrafi Kazanım: Osmanlı'nın Orta Doğu'daki toprakları, İtilaf Devletlerinin sömürgelerine giden yolları kesmek ve yeni cepheler açmak için önemliydi.
  • Dinî Kazanım: Halifelik makamının gücüyle İngiliz sömürgelerindeki Müslümanları ayaklandırarak İngiltere'yi zor durumda bırakmayı amaçladı.
• Almanya'nın bu yayılmacı ve sömürgeci politikası, savaşın başlamasında ve genişlemesinde önemli bir rol oynamıştır.

Mustafa Kemal Atatürk'ün Kişilik Özellikleri

• Mustafa Kemal, I. Dünya Savaşı öncesinde Avrupa'daki devletler arası rekabeti ve olası bir savaşın sonuçlarını doğru bir şekilde analiz edebilmiştir.
• Almanların savaşı kaybedeceğine dair öngörüleri, onun ileri görüşlülük özelliğini açıkça ortaya koymaktadır. Askeri manevralardan edindiği bilgilerle stratejik tahminlerde bulunabilmesi, onun sadece bir asker değil, aynı zamanda derin bir siyasi ve askeri analist olduğunu gösterir.

💡 İpucu: Mustafa Kemal'in "ileri görüşlülük" özelliği, onun gelecekteki olayları tahmin edebilme, stratejik planlar yapabilme ve olası sonuçları önceden görebilme yeteneğini ifade eder. Bu, liderlik vasıflarının önemli bir parçasıdır.

Tablo ve Metin Yorumlama Becerileri

LGS'de karşınıza çıkabilecek tablo ve metin sorularında başarılı olmak için aşağıdaki noktalara dikkat etmelisiniz:

• Metni Dikkatlice Oku: Ana fikri ve vurgulanan noktaları belirle. "Daha çok vurgulanmıştır" gibi ifadeler, metnin genel mesajını ve yazarın odaklandığı ana konuyu anlamanı gerektirir.
• Tabloyu Analiz Et: Tablodaki verileri dikkatlice incele. Sayıları karşılaştır, toplamları kontrol et. Tablodan ulaşılamayacak bilgileri tespit etmek için, tabloda doğrudan veya dolaylı olarak belirtilmeyen ifadeleri ara. Örneğin, askeri istatistikler savaşın sonucunu (kimin kazandığını) doğrudan göstermez, sadece kayıpları belirtir.
• Anahtar Kelimeleri Bul: Sorudaki ve metindeki anahtar kelimeler (ekonomik, askeri, sosyal, kültürel, jeopolitik, dini vb.) cevaba ulaşmanda sana yardımcı olacaktır.
• Çıkarım Yapma: Verilen bilgilerden mantıksal sonuçlar çıkar. Ancak, metinde veya tabloda olmayan, kendi yorumlarını katmaktan veya varsayımlarda bulunmaktan kaçın.

⚠️ Dikkat: "Söylenemez", "ulaşılamaz", "daha çok", "en önemli" gibi olumsuz veya karşılaştırmalı ifadeler içeren sorulara özellikle dikkat etmelisin. Bu tür sorularda tüm seçenekleri dikkatlice değerlendirmek ve metin/tablo dışına çıkmamak önemlidir.

Bu ders notları, I. Dünya Savaşı konusundaki temel bilgilerinizi pekiştirmenize ve sınavda karşılaşabileceğiniz soru tiplerine hazırlanmanıza yardımcı olacaktır. Unutmayın, düzenli tekrar ve bol soru çözümü başarının anahtarıdır. Başarılar dilerim!