Merhaba sevgili 8. sınıf öğrencileri!

LGS yolculuğunuzda Birinci Dünya Savaşı konusu, hem bilgi birikiminizi hem de yorumlama yeteneğinizi ölçen önemli bir başlıktır. Bu ders notu, karşınıza çıkabilecek "8. Sınıf Lgs 1. Dünya Savaşı Test 1" gibi testlerdeki soruları daha kolay anlamanız ve çözmeniz için hazırlandı. Testteki soruları bir bütün olarak analiz ederek, konunun temel taşlarını ve dikkat etmeniz gereken kritik noktaları bu notlarda bulacaksınız. Sınav öncesi son tekrarınız için harika bir kaynak olacak!

🎓 8. Sınıf Lgs 1. Dünya Savaşı Test 1 - Ders Notu ve İpuçları

Bu ders notu, Birinci Dünya Savaşı'nın temel nedenlerini (genel ve özel), savaş öncesi ve sırası bloklaşmaları, önemli devletlerin savaşa katılım süreçlerini, Osmanlı Devleti üzerindeki etkilerini ve savaşın ekonomik-siyasi boyutlarını kapsamaktadır.

1. Birinci Dünya Savaşı'nın Temel Nedenleri

Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasında birçok farklı etken rol oynamıştır. Bu nedenleri genel ve özel olarak iki ana başlıkta incelemek, konuyu daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır.

a) Genel Nedenler

• Sömürgecilik Yarışı ve Ham Madde/Pazar İhtiyacı:
  • Sanayi İnkılabı ile birlikte gelişen sanayi, devletlerin daha fazla ham maddeye ve ürettikleri ürünleri satabilecekleri pazarlara ihtiyaç duymasına neden oldu. Bu durum, özellikle İngiltere gibi köklü sömürge imparatorlukları ile Almanya ve İtalya gibi siyasi birliğini geç tamamlayan ve sömürgeciliğe yeni atılan devletler arasında büyük bir rekabete yol açtı.

  • 💡 İpucu: Winston Churchill'in "Bir damla petrol, bir damla kandan daha değerlidir." sözü, sömürgeciliğin ve ekonomik çıkarların savaşın temel nedenlerinden biri olduğunu çok net vurgular.

• Milliyetçilik Akımı:
  • Fransız İhtilali'nin yaydığı milliyetçilik akımı, çok uluslu imparatorlukların (Osmanlı, Avusturya-Macaristan, Rusya) bünyesindeki azınlıkların bağımsızlık taleplerini artırdı. Bu durum, özellikle Balkanlar'da büyük gerilimlere neden oldu.
  • Panslavizm: Rusya'nın Balkanlar'daki Slav topluluklarını kendi çatısı altında birleştirme politikası (Panslavizm), Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile Rusya arasında büyük bir rekabete yol açtı.
• Silahlanma Yarışı (Militarizm):
  • Devletler arasındaki rekabet ve güvensizlik ortamı, büyük devletlerin ordularını güçlendirme ve yeni silahlar geliştirme yarışına girmesine neden oldu. Bu durum, savaşın kaçınılmaz olduğu algısını pekiştirdi.
• Devletler Arası Bloklaşmalar:
  • Siyasi ve ekonomik çıkarlar doğrultusunda devletler, birbirlerine karşı ittifaklar kurmaya başladılar. Bu bloklaşmalar, küçük bir olayın bile büyük bir savaşa dönüşme potansiyelini artırdı.

b) Özel Nedenler

• Alsas-Loren Sorunu: Almanya ile Fransa arasında, zengin kömür yataklarına sahip Alsas-Loren bölgesinin paylaşımı konusunda büyük bir anlaşmazlık vardı. Fransa, 1871'de kaybettiği bu bölgeyi geri almak istiyordu.
• Balkanlar Sorunu: Rusya'nın sıcak denizlere inme ve Panslavizm politikası ile Avusturya-Macaristan'ın Balkanlar'daki egemenlik mücadelesi, bölgeyi bir "barut fıçısı" haline getirmişti.
• Saraybosna Suikastı: Avusturya-Macaristan veliahtı Franz Ferdinand ve eşinin, 28 Haziran 1914'te Saraybosna'yı ziyareti sırasında bir Sırp milliyetçisi tarafından öldürülmesi, savaşı başlatan kıvılcım oldu.
• İtalya ve Almanya'nın Siyasi Birliğini Geç Tamamlaması: Bu iki devlet, siyasi birliklerini geç tamamladıkları için sömürgecilik yarışına geç katıldılar ve mevcut sömürgeleri olan İngiltere ve Fransa ile çıkar çatışmaları yaşadılar.

2. Savaş Öncesi ve Sonrası Bloklaşmalar

Savaş öncesinde devletler iki ana blokta toplanmıştı. Savaş başladıktan sonra ise bu bloklara yeni devletler katıldı ve bazı devletler taraf değiştirdi.

a) İtilaf Devletleri (Üçlü İtilaf)

• Savaş Öncesi: İngiltere, Fransa, Rusya
• Savaş Sırasında Katılanlar: İtalya (taraf değiştirdi), Sırbistan, Romanya, Japonya, Brezilya, ABD, Yunanistan.

• 💡 İpucu: ABD ve Japonya gibi Avrupa dışı güçlerin savaşa katılması, savaşın "dünya savaşı" niteliği kazanmasında etkili olmuştur.

b) İttifak Devletleri (Üçlü İttifak)

• Savaş Öncesi: Almanya, Avusturya-Macaristan, İtalya
• Savaş Sırasında Katılanlar: Osmanlı Devleti, Bulgaristan.

• ⚠️ Dikkat: İtalya, savaş başlamadan önce İttifak Devletleri safında yer almasına rağmen, savaş başladıktan sonra İtilaf Devletleri tarafına geçmiştir. Bu, LGS'de sıkça sorulan bir detaydır.

c) Tarafsız Kalan Devletler

• İsviçre ve İspanya gibi bazı Avrupa ülkeleri savaş boyunca tarafsız kalmayı başarmışlardır.

3. Osmanlı Devleti'nin Durumu ve Büyük Devletlerin Osmanlı Politikası

Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı öncesinde siyasi ve ekonomik olarak zayıf bir durumdaydı. Bu durum, büyük devletlerin Osmanlı üzerindeki emellerini artırmıştı.

• Toprak Bütünlüğünün Bozulması: XIX. yüzyıla kadar İngiltere ve Fransa'nın uyguladığı Osmanlı'nın toprak bütünlüğünü koruma politikası, Sanayi İnkılabı sonrası değişti. Osmanlı toprakları, ham madde kaynakları ve pazar potansiyeli nedeniyle büyük devletlerin hedefi haline geldi.
• Ekonomik Çıkarlar: Büyük devletler, Osmanlı topraklarında ekonomik ve siyasi nüfuz elde etmek için çeşitli kurumlar (okul, hastane, matbaa vb.) açmışlardır.

• ⚠️ Dikkat: ABD'nin Osmanlı topraklarında kurumlar açmasının temel amacı kendi ekonomik ve siyasi çıkarlarını artırmak, kültürel yayılım sağlamaktır. Osmanlı Devleti'nin merkezi otoritesini güçlendirmek gibi bir amacı yoktur, aksine zayıflamış bir Osmanlı işlerine geliyordu.

• Azınlıkların Kullanılması: Rusya gibi bazı devletler, Osmanlı içindeki azınlıkları (özellikle Balkanlar'daki Ortodoksları) kendi çıkarları doğrultusunda kışkırtarak Osmanlı'yı zayıflatmaya çalışmışlardır.

4. Siyasi ve Ekonomik Nedenlerin Ayrımı

Savaşın nedenlerini analiz ederken, hangi nedenin siyasi, hangisinin ekonomik olduğunu ayırt etmek önemlidir.

• Ekonomik Nedenler:
  • Devletler arası iktisadi rekabet
  • Ham madde ve pazar arayışı
  • Sömürgecilik yarışı
  • Sanayi İnkılabı'nın getirdiği ihtiyaçlar
• Siyasi Nedenler:
  • Milliyetçilik akımı
  • Panslavizm politikası
  • Alsas-Loren sorunu
  • Devletlerin sınırlarını genişletme çabaları
  • Devletler arası bloklaşmalar
  • Avusturya-Macaristan'ın Balkanlara hakim olma isteği
  • Ulusların bağımsızlık mücadeleleri

Sevgili öğrenciler, bu ders notu Birinci Dünya Savaşı'nın başlangıç evresi ve nedenleri hakkında size kapsamlı bir bakış açısı sunmaktadır. Konuyu çalışırken bu notları tekrar gözden geçirmeyi, haritalar üzerinde devletlerin konumlarını ve bloklarını incelemeyi unutmayın. Başarılar dilerim!