🎓 3. sınıf Ön Ad - Adıl - Eylem Test 1 - Ders Notu ve İpuçları

Sevgili öğrenciler, bu ders notu, varlıkların özelliklerini anlatan sözcükler (ön ad), adların yerine geçen sözcükler (adıl) ve iş, oluş, hareket bildiren sözcükler (eylem) hakkında bilmeniz gereken her şeyi özetliyor. Bu konuları iyi anlarsak, Türkçe dersinde çok başarılı oluruz!

🌟 1. Ön Ad (Sıfat) Nedir?

Ön adlar, varlıkların nasıl olduğunu, kaç tane olduğunu, hangi varlık olduğunu belirten sözcüklerdir. Adlardan hemen önce gelerek onları açıklarlar.

• Bir varlığın rengini, durumunu, şeklini, sayısını veya yerini bize bildirirler.
• Ön adları bulmak için ada şu soruları sorarız: "Nasıl?", "Kaç?", "Hangi?"

🌈 Ön Ad Çeşitleri:

• Niteleme Ön Adları (Nasıl?): Varlıkların özelliklerini, renklerini, şekillerini, durumlarını bildirir. Ada "Nasıl?" sorusunu sorarak buluruz.
  • Örnek: kırmızı elma (Nasıl elma? kırmızı)
  • Örnek: güzel çocuk (Nasıl çocuk? güzel)
  • Örnek: incecik kollar (Nasıl kollar? incecik)
  • Örnek: çamurlu ayakkabılar (Nasıl ayakkabılar? çamurlu)
  • Örnek: yuvarlak masa (Nasıl masa? yuvarlak)
  • Örnek: sert ceviz (Nasıl ceviz? sert)
• Belirtme Ön Adları:
  • Sayı Ön Adları (Kaç? Ne kadar?): Varlıkların sayısını, sırasını veya miktarını bildirir. Ada "Kaç?" veya "Ne kadar?" sorusunu sorarak buluruz.
    • Örnek: iki kalem (Kaç kalem? iki)
    • Örnek: yarım ekmek (Ne kadar ekmek? yarım)
    • Örnek: on mum (Kaç mum? on)
  • İşaret Ön Adları (Hangi?): Varlıkları işaret ederek belirtir. Ada "Hangi?" sorusunu sorarak buluruz.
    • Örnek: bu ev (Hangi ev? bu ev)
    • Örnek: şu çocuk (Hangi çocuk? şu çocuk)
  • Soru Ön Adları (Hangi? Kaç? Nasıl?): Varlıkları soru yoluyla belirtir.
    • Örnek: hangi kitap (Hangi kitap?)
    • Örnek: kaç kişi (Kaç kişi?)

⚠️ Dikkat: Ön adlar mutlaka bir adın önünde olmalı ve o adı nitelemeli veya belirtmelidir. Eğer tek başına kullanılıyorsa veya bir eylemi açıklıyorsa ön ad değildir.

• 💡 İpucu: "Sert vurdu." cümlesinde "sert" kelimesi "vurdu" (eylem) kelimesini açıklıyor, nasıl vurduğunu söylüyor. Bu durumda "sert" kelimesi ön ad değil, zarftır. Ama "Sert ceviz." cümlesinde "sert" kelimesi "ceviz" (ad) kelimesini açıklıyor, nasıl ceviz olduğunu söylüyor. Bu durumda "sert" kelimesi ön addır.

🚶‍♀️ 2. Adıl (Zamir) Nedir?

Adıllar, cümle içinde adların yerine kullanılan sözcüklerdir. Bir ismin yerini tutarak cümlede daha kısa ve pratik bir anlatım sağlarlar.

• Adıllar, bir kişinin, bir eşyanın veya bir kavramın adını söylemeden onun yerine geçebilir.

👥 Adıl Çeşitleri:

• Kişi Adılları: İnsan isimlerinin yerine kullanılır.
  • Ben, sen, o, biz, siz, onlar
  • Örnek: Ayşe okula gitti. → O okula gitti.
  • Örnek: Ali ve Can oyun oynuyor. → Onlar oyun oynuyor.
  • Örnek: Bugün seninle sinemaya gidelim. (Buradaki "seninle", "sen" kişi adılından gelir.)
• İşaret Adılları: Varlıkların yerini işaret ederek tutar.
  • Bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar
  • Örnek: Kitabı bana ver. → Bunu bana ver.
  • Örnek: Şemsiyeyi alırsın. → Hangisini alırsın? (Buradaki "hangisini" bir soru adılıdır ve bir varlığın yerini tutar.)

⚠️ Dikkat: "O" ve "onlar" kelimeleri hem kişi adılı hem de işaret adılı olabilir. Eğer bir insan yerine kullanılıyorsa kişi adılı, bir cansız varlık veya hayvan yerine kullanılıyorsa işaret adılıdır.

• Örnek: O (arkadaşım) çok yorgundu. (Kişi adılı)
• Örnek: O (masa) çok eski. (İşaret adılı)
• 💡 İpucu: Bir sözcüğün adıl olup olmadığını anlamak için yerine bir isim koymayı dene. Eğer anlamlı oluyorsa, o sözcük adıldır. Örneğin, "Bunu beğendi." cümlesindeki "bunu" yerine "kalemi" koyabiliriz: "Kalemi beğendi." Anlamlı olduğu için "bunu" bir adıldır.

🏃‍♀️ 3. Eylem (Fiil) Nedir?

Eylemler, cümle içinde iş, oluş, hareket bildiren sözcüklerdir. Bir cümlede ne yapıldığını, ne olduğunu veya hangi durumda bulunulduğunu anlatırlar.

• Eylemler zaman ve kişi bildirebilirler (geldi, gidiyor, okuyacak).

🚀 Eylemleri Bulma İpuçları:

• Bir sözcüğün eylem olup olmadığını anlamak için sonuna "-mek" veya "-mak" mastar ekini getirmeyi deneyebiliriz. Eğer anlamlı oluyorsa, o sözcük bir eylemdir.
  • Örnek: git + mek → gitmek (eylem)
  • Örnek: oku + mak → okumak (eylem)
  • Örnek: sev + mek → sevmek (eylem)
  • Örnek: topla + mak → toplamak (eylem)
  • Örnek: havlıyor → havla + mak → havlamak (eylem)
  • Örnek: sevinçliyim → sevinçli + mek → anlamsız (eylem değil, isim soylu bir sözcük)
• Cümlede "Ne yapıyor?", "Ne oldu?" gibi sorular sorarak eylemi bulabiliriz.
  • Örnek: Çocuk top oynuyor. (Ne yapıyor? oynuyor)
  • Örnek: Annem yemeği yaptı. (Ne yaptı? yaptı)

⚠️ Dikkat: Eylemler genellikle cümlenin sonunda bulunur ama her zaman değil. Cümlenin içinde de eylemler olabilir.

Bu ders notlarını dikkatlice okuyup örnekleri inceleyerek ön ad, adıl ve eylem konularını çok daha iyi anlayabilirsiniz. Bol bol tekrar yapmayı ve farklı cümlelerde bu sözcükleri bulmaya çalışmayı unutmayın! Başarılar dilerim! ✨