Merhaba sevgili 5. sınıf öğrencileri!

Bu ders notu, "Çok Basamaklı Sayıları Okuma ve Yazma" konusundaki bilgilerinizi pekiştirmek ve testlerde başarılı olmak için hazırlandı. Bu test, doğal sayıları okuma, yazma, basamak ve bölük değerlerini anlama gibi temel becerilerinizi ölçüyor. Hazırsanız, bu önemli konuları birlikte tekrar edelim!

1. Çok Basamaklı Sayıları Tanıyalım: Basamaklar ve Bölükler

Doğal sayılar, rakamların yan yana gelmesiyle oluşur. Büyük sayıları daha kolay okuyup yazabilmek için onları bölüklere ayırırız. Her bölükte üç basamak bulunur.

• Birler Bölüğü: En sağdaki ilk üç basamaktır. (Birler, Onlar, Yüzler basamağı)
• Binler Bölüğü: Birler bölüğünün solundaki üç basamaktır. (Binler, On Binler, Yüz Binler basamağı)
• Milyonlar Bölüğü: Binler bölüğünün solundaki üç basamaktır. (Milyonlar, On Milyonlar, Yüz Milyonlar basamağı)
• Milyarlar Bölüğü: Milyonlar bölüğünün solundaki basamaklardır. (Milyarlar, On Milyarlar, Yüz Milyarlar basamağı)

💡 İpucu: Bir sayıyı bölüklerine ayırırken, her zaman sağdan başlayarak üçerli gruplar oluşturun ve aralarına boşluk bırakın veya nokta koyun. Örneğin: 4 773 120 202

2. Çok Basamaklı Sayıları Okuma Sanatı

Sayıları okurken soldan sağa doğru ilerleriz. Kural çok basit:

• Her bölükteki sayıyı normal bir şekilde okuruz.
• Okuduğumuz sayının arkasından o bölüğün adını söyleriz.
• Birler bölüğünün adını söylemeyiz.

Örnek: 2 015 001 234 sayısı nasıl okunur?

• Milyarlar bölüğü: 2 → "İki milyar"
• Milyonlar bölüğü: 015 → "On beş milyon"
• Binler bölüğü: 001 → "Bir bin"
• Birler bölüğü: 234 → "İki yüz otuz dört"

Hepsini birleştirirsek: "İki milyar on beş milyon bir bin iki yüz otuz dört".

⚠️ Dikkat: Bir bölükte sadece sıfırlar varsa (örneğin 000), o bölüğün adını söylemeyiz. Örneğin, "iki milyar yedi bin" sayısında milyonlar bölüğü sıfırdır, bu yüzden "milyon" kelimesi söylenmez.

💡 İpucu: "On" kelimesi, 10'dan 19'a kadar olan sayılarda (on, on bir, on iki...) ve 20, 30, 40 gibi onluk sayılarda kullanılır. Sayıyı okurken bu kelimenin kaç defa geçtiğine dikkat edin.

3. Çok Basamaklı Sayıları Rakamlarla Yazma

Yazıyla verilen bir sayıyı rakamlarla yazarken de bölükleri kullanırız. Her bölüğü ayrı ayrı düşünerek yazarız.

• Önce en büyük bölükten başlayarak her bölükteki sayıyı rakamla yazarız.
• Her bölüğün üç rakamdan oluşması gerektiğini unutmayın! Eğer bir bölükteki sayı üç rakamdan azsa, başına yeterince sıfır koyarak üç rakama tamamlarız.

Örnek: "Yetmiş altı milyon bin on dokuz" sayısını yazalım.

• "Yetmiş altı milyon" → Milyonlar bölüğü: 76 (Başına sıfır koymaya gerek yok, çünkü en büyük bölük)
• "Bin" → Binler bölüğü: 1. Ancak üç basamaklı olmalı, o zaman 001 yazarız.
• "On dokuz" → Birler bölüğü: 19. Ancak üç basamaklı olmalı, o zaman 019 yazarız.

Hepsini birleştirirsek: 76 001 019.

⚠️ Dikkat: Özellikle "bin", "yüz", "on" gibi tek veya iki basamaklı sayıların geçtiği bölüklerde sıfırları doğru yerleştirmek çok önemlidir. Örneğin "bir bin" demek 001, "on" demek 010, "yüz" demek 100 anlamına gelir.

4. Sayıların Basamak Sayısı

Bir doğal sayının kaç basamaklı olduğunu bulmak için, o sayıyı oluşturan tüm rakamları sayarız.

• "Yedi milyar" → 7 000 000 000 → 10 basamaklıdır.
• "On iki milyon" → 12 000 000 → 8 basamaklıdır.
• "Seksen bin" → 80 000 → 5 basamaklıdır.
• "Yüz milyon" → 100 000 000 → 9 basamaklıdır.

💡 İpucu: Milyarlar bölüğündeki en küçük sayı (1 milyar) 10 basamaklıdır. Milyonlar bölüğündeki en küçük sayı (1 milyon) 7 basamaklıdır. Binler bölüğündeki en küçük sayı (1 bin) 4 basamaklıdır.

5. Rakamların Toplamı ve Tekrar Eden Rakamlar

Bazen bir sayıyı rakamlarla yazdıktan sonra, belirli bir bölükteki rakamların toplamını bulmanız istenebilir. Ya da sayıda tekrar eden rakamları bulup onlarla işlem yapmanız gerekebilir.

• Önce sayıyı doğru bir şekilde rakamlarla yazın.
• Sonra istenen bölüğü veya rakamları belirleyin.
• İşlemi (toplama, çıkarma vb.) dikkatlice yapın.

Örnek: "Kırk sekiz milyon üç yüz on iki bin yedi yüz beş" sayısının binler bölüğündeki rakamların toplamı kaçtır?

• Sayıyı yazalım: 48 312 705
• Binler bölüğü: 312
• Rakamların toplamı: 3 + 1 + 2 = 6

Genel İpuçları ve Unutulmaması Gerekenler:

• Sayıları okurken ve yazarken bölükleri doğru ayırmak en önemli adımdır.
• Sıfırların yerini ve önemini asla küçümsemeyin. Eksik bir sıfır veya fazla bir sıfır, sayının değerini tamamen değiştirir.
• Bol bol pratik yapın! Ne kadar çok sayı okuyup yazarsanız, o kadar ustalaşırsınız.
• Soruları dikkatli okuyun. Ne istendiğini (okunuşu, yazılışı, basamak sayısı, bir bölükteki rakamlar toplamı vb.) iyi anlayın.

Bu notlar, çok basamaklı sayılarla ilgili tüm temel bilgileri kapsıyor. Umarım sınavınızda ve derslerinizde size çok yardımcı olur. Başarılar dilerim!