Merhaba sevgili 6. sınıf öğrencileri!

Bu ders notu, "6. Sınıf Yazım Kuralları Test 1" adlı testteki soruları temel alarak hazırlandı. Amacımız, yazım kuralları konusundaki bilgilerini pekiştirmek ve sınavlarda karşına çıkabilecek benzer soruları kolayca çözebilmen için sana kapsamlı bir rehber sunmak. Bu notlar, özellikle büyük harflerin kullanımı, de/da ve ki'nin yazımı, birleşik kelimelerin yazımı ve kısaltmalar gibi önemli konulara odaklanıyor.

🎓 6. Sınıf Yazım Kuralları Test 1 - Ders Notu ve İpuçları

Bu ders notunda, Türkçe yazım kurallarının en temel ve sık karşılaşılan konularını ele alacağız. Hazırsan, başlayalım!

1. Büyük Harflerin Kullanımı

• Cümle Başları ve Özel İsimler: Her cümlenin ilk kelimesi büyük harfle başlar. Kişi adları, soyadları, takma adlar (lakaplar), unvanlar ve hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar.
• Örnek: Ayşe Hanım, Kaymakam Kutay Bey, Dede Korkut, Şimşek (köpek adı).
• Yer Adları: Ülke, şehir, ilçe, köy, mahalle, cadde, sokak, meydan, bulvar gibi yer adları büyük harfle başlar. Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz, geçit, ova, ırmak gibi tür bildiren ikinci isimler de büyük harfle başlar.
• Örnek: Hazar Denizi, Erciyes Dağı, Çanakkale Boğazı, Zigana Geçidi, Dicle Irmağı, Esentepe Mahallesi.
• ⚠️ Dikkat: "İl, ilçe, köy, semt" gibi kelimeler özel ada dahil değilse küçük harfle başlar. Örneğin: "Kayseri ili", "Etimesgut ilçesi".
• Tarihler: Belirli bir tarihi bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar.
• Örnek: 19 Mayıs 1919'da, 20 Mayıs 2019 Pazartesi.
• 💡 İpucu: Eğer tarih belirtilmemişse (örneğin "okullar eylül ayında açılır"), ay ve gün adları küçük harfle yazılır.
• Din ve Mezhep Adları: Din ve mezhep adları ile bunlara mensup olanları bildiren kelimeler büyük harfle başlar.
• Örnek: Hinduizm, Budizm.
• Kurum, Kuruluş ve Kurul Adları: Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar. Bu tür adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.
• Örnek: Türk Dil Kurumunun, Malatya Kayısı Festivali'nin.
• Eser Adları: Kitap, dergi, gazete, tablo, heykel gibi eser adlarının her kelimesi büyük harfle başlar. Ancak aradaki "ve, ile, de, ki" gibi bağlaçlar ve edatlar küçük harfle yazılır.
• Örnek: "Savaş ve Barış", "Beyaz Gemi".
• Millet, Boy, Oymak Adları: Bu tür adlar büyük harfle başlar.
• Örnek: Türkler, Göktürkler.
• Gezegen ve Yıldız Adları: Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar.
• Örnek: Mars.
• ⚠️ Dikkat: "Dünya" kelimesi gezegen anlamı dışında kullanıldığında (örneğin "dünyanın kahrı") küçük harfle başlar.

2. Bağlaç Olan "de/da" ve Ek Olan "-de/-da"nın Yazımı

• Bağlaç Olan "de/da": Cümleden çıkarıldığında anlam bozulmuyorsa bağlaçtır ve ayrı yazılır. "Bile, dahi" anlamı katar.
• Örnek: "Gölgeler de etkilendi." (Gölgeler bile etkilendi anlamında, ayrı yazılır.)
  "Seni de beni de çağırdı."
  "Şeker de almıştı."
• Ek Olan "-de/-da": Cümleden çıkarıldığında anlam bozuluyorsa ektir ve kelimeye bitişik yazılır. Yer veya zaman bildirir.
• Örnek: "MEB'de çalışıyordu."
  "Türkçede yabancı sözcük sayısı artıyor."
  "Mavisinde etkilendi."
• 💡 İpucu: Bağlaç olan "de/da"nın "te/ta" şekli yoktur. Eğer "te/ta" şeklinde yazılması gerekiyorsa, o kesinlikle ektir ve bitişik yazılır.

3. Bağlaç Olan "ki" ve Ek Olan "-ki"nin Yazımı

• Bağlaç Olan "ki": Cümleden çıkarıldığında anlam bozulmuyorsa bağlaçtır ve ayrı yazılır. Genellikle iki cümleyi birbirine bağlar.
• Örnek: "Oysa ki tüm engelleri aşmıştık."
  "İnan ki çekilmez."
  "Sıcaktı ki öğleye doğru kavrulduk."
• Ek Olan "-ki": Cümleden çıkarıldığında anlam bozuluyorsa ektir ve kelimeye bitişik yazılır. Genellikle "hangi, kimin" sorularına cevap verir ve bir ismin yerini tutar (ilgi zamiri) veya bir isme aitlik bildirir (sıfat yapan ek).
• Örnek: "Evdeki hesap çarşıya uymaz." (Hangi hesap? Evdeki)
  "Seninki daha güzel." (Senin olan anlamında)
• 💡 İpucu: "SONBAHÇEM" kısaltmasındaki kelimelerdeki "ki"ler (sanki, oysaki, mademki, belki, hâlbuki, çünkü, meğerki) istisna olarak bitişik yazılır.

4. Birleşik Kelimelerin Yazımı

• Ses Düşmesi veya Türemesi Olanlar: Birleşirken ses düşmesi, ses türemesi veya ses değişimi olan kelimeler bitişik yazılır.
• Örnek: Kayıp etmek > kaybetmek, af etmek > affetmek, naz etmek > nazetmek.
• Anlamca Kaynaşmış Kelimeler: Bazı kelimeler anlamca kaynaşarak bitişik yazılır.
• Örnek: Gelişigüzel, herhangi, kısacası, güpegündüz, çepeçevre, sapasağlam, yapayalnız.
• Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler: Bazı birleşik kelimeler ayrı yazılır.
• Örnek: Her gün, pek çok, bir iki.

5. Kısaltmaların Yazımı

• Büyük Harfli Kısaltmalar: Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen ekler, kısaltmanın son harfinin okunuşuna göre gelir ve kesme işaretiyle ayrılır.
• Örnek: TEMA'nın (TEMA'nın), MEB'de (MEB'de), KATÜ'nün (KATÜ'nün), TV'ye (TV'ye değil, TV'ye), LPG'de (LPG'de).
• ⚠️ Dikkat: Türkçede "TV" kısaltmasına "-na" eki gelmez, "TV'ye" şeklinde yazılır.
• Para Birimi Kısaltmaları: Para birimi kısaltmalarına gelen ekler de kesme işaretiyle ayrılır ve kısaltmanın okunuşuna göre gelir.
• Örnek: 15 TL'ye (on beş te le ye).
• 💡 İpucu: Türkiye Cumhuriyeti (T.C.) ve Türkçe (T.) kısaltmaları dışında büyük harfli kısaltmalarda nokta kullanılmaz.

6. Sayıların Yazımı

• Sayıların Yazıyla Yazılması: Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır.
• Örnek: Yirmi altı.
• Üleştirme Sayıları: Üleştirme sayıları (paylaştırma bildiren sayılar) rakamla değil, yazıyla belirtilir.
• Yanlış: 5'er kişi   Doğru: Beşer kişi.
• Rakamla Yazılan Sayılara Gelen Ekler: Rakamla yazılan sayılara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır ve sayının okunuşuna uygun olarak yazılır.
• Örnek: 5'inci, 2013'te.

Sevgili öğrenciler, yazım kuralları bol tekrar ve dikkat gerektiren bir konudur. Bu ders notundaki bilgileri düzenli olarak gözden geçirerek ve bol bol pratik yaparak bu konuda ustalaşabilirsin. Başarılar dilerim!