Merhaba sevgili öğrenciler!

Bu ders notu, "Cisimleri Hareket Ettirme ve Durdurma" ünitesindeki bilgilerinizi pekiştirmeniz ve sınavlarınıza hazırlanmanız için özel olarak hazırlandı. Kuvvetin ne olduğunu, çeşitlerini ve cisimler üzerindeki etkilerini hep birlikte tekrar edelim. Hazır mısın?

Kuvvet Nedir?

• Kuvvet, çevremizdeki varlıkları hareket ettiren, durduran, hızlandıran, yavaşlatan, yönünü değiştiren veya şeklini değiştiren bir etkidir.
• Kuvvet gözle görülmez ancak etkilerini hissederiz ve gözlemleriz.

💡 İpucu: Kuvvet, bir nesneye dokunarak (topa vurmak gibi) veya dokunmadan (mıknatısın metalleri çekmesi gibi) uygulanabilir.

Kuvvet Çeşitleri: İtme ve Çekme

Varlıkları hareket ettirmek için genellikle iki temel kuvvet uygularız:

• İtme Kuvveti: Bir cismi kendimizden uzaklaştırmak için uyguladığımız kuvvettir. Örneğin, alışveriş arabasını ileri doğru sürmek, topa vurmak, kapıyı açmak için itmek.
• Çekme Kuvveti: Bir cismi kendimize doğru yaklaştırmak için uyguladığımız kuvvettir. Örneğin, ip atlamak, kapıyı açmak için çekmek, bir kutuyu iple çekmek.

⚠️ Dikkat: Bazı durumlarda hem itme hem de çekme kuvvetini aynı anda veya sırayla kullanabiliriz. Uçurtma uçururken ipi çekip rüzgarın itme gücünden faydalanmak veya iğneye iplik geçirirken hem ipi itip hem çekmek, bilek güreşi yapmak gibi durumlar buna örnektir.

Kuvvetin Cisimler Üzerindeki Etkileri

Kuvvet, cisimler üzerinde birçok farklı etkiye neden olabilir:

• Duran Cismi Hareket Ettirme: Durmakta olan bir topa vurduğumuzda top hareket etmeye başlar.
• Hareketli Cismi Durdurma: Yuvarlanan bir topu elimizle tuttuğumuzda top durur.
• Hareketli Cismi Yavaşlatma: Hareket eden bir bisikletin frenine bastığımızda bisiklet yavaşlar. Hareket yönünün tersine uygulanan kuvvet cismin yavaşlamasını ve durmasını sağlar.
• Hareketli Cismi Hızlandırma: Sallanan bir salıncağa arkadan itme kuvveti uyguladığımızda salıncak daha hızlı sallanır.
• Cismin Yönünü Değiştirme: Kaleye giden topa başka bir oyuncu vurduğunda topun yönü değişir.
• Cismin Şeklini Değiştirme: Oyun hamurunu sıktığımızda veya boş bir plastik şişeyi ezdiğimizde şekli değişir.

💡 İpucu: Kuvvetin etkileri sadece hareketle ilgili değildir, cisimlerin görünüşünü de değiştirebilir!

Hareketli ve Hareketsiz Varlıklar

• Hareketli Varlıklar: Kendi kendine veya dışarıdan bir etkiyle yer değiştirebilen varlıklardır. Kuşlar, balıklar, insanlar, arabalar hareketli varlıklara örnektir.
• Hareketsiz Varlıklar: Kendi kendine yer değiştiremeyen, hareket etmek için dışarıdan bir kuvvete ihtiyaç duyan varlıklardır. Ağaçlar, binalar, masalar hareketsiz varlıklara örnektir.

⚠️ Dikkat: Bir varlığın hareketli olup olmadığını anlamak için zaman içinde yer değiştirip değiştirmediğine bakmalıyız.

Kuvvetin Büyüklüğü

• Her cismi hareket ettirmek için aynı miktarda kuvvete ihtiyaç duymayız.
• Daha ağır veya büyük cisimleri hareket ettirmek için genellikle daha fazla kuvvet uygulamamız gerekir. Örneğin, bir buzdolabını hareket ettirmek için oyuncak arabadan çok daha fazla kuvvete ihtiyaç duyarız.

💡 İpucu: Kuvvetin büyüklüğü, cismin kütlesine (ağırlığına) ve hareketine bağlı olarak değişir.

Bu ders notunu dikkatlice okuyarak ve örnekleri düşünerek "Cisimleri Hareket Ettirme ve Durdurma" konusunu çok iyi anlayabilirsin. Başarılar dilerim!