Merhaba sevgili 4. sınıf öğrencileri!

Bu ders notu, "Sözcük Türleri Test 2" sınavına hazırlanırken veya konuları tekrar ederken size rehberlik etmesi için hazırlandı. Türkçedeki adların (isimlerin) farklı özelliklerini ve türlerini kolayca anlamanıza yardımcı olacak bilgiler ve önemli ipuçları bulacaksınız. Hazırsanız, adların gizemli dünyasına birlikte dalalım!

1. Varlıkların Sayılarına Göre Adlar

Adlar, varlıkların sayısını bildirme şekillerine göre üçe ayrılır:

• Tekil Ad: Sadece bir tek varlığı anlatan adlardır. Çoğul eki (-ler, -lar) almazlar.
  Örnekler: kalem, kitap, ağaç, öğrenci, ev, masa
• Çoğul Ad: Birden çok varlığı anlatan adlardır. Sonlarına çoğul eki (-ler, -lar) alırlar.
  Örnekler: kalemler, kitaplar, ağaçlar, öğrenciler, evler, masalar
• Topluluk Adı: Şekil olarak tekil (çoğul eki almamış) olsalar bile, anlam olarak birden fazla varlığı veya bir grubu anlatan adlardır.
  Örnekler: orman (birçok ağacın bir araya gelmesi), sürü (birçok hayvanın bir araya gelmesi), meclis (birçok insanın bir araya gelmesi), takım (birçok sporcunun bir araya gelmesi), düzine (on iki tane), deste (on tane), ordu, sınıf, aile, bölük

⚠️ Dikkat: Topluluk adları tekil görünüşlüdür. Yani sonlarında -ler, -lar eki yoktur. Ama anlam olarak birden fazla varlığı ifade ederler. Örneğin, "okul" kelimesi tekil bir kelimedir ama "Tüm okul pikniğe gitti." cümlesinde okuldaki tüm öğrenci ve öğretmenleri yani bir topluluğu ifade eder.

2. Varlıkların Oluşlarına Göre Adlar

Adlar, varlıkların duyu organlarımızla algılanıp algılanmadığına göre ikiye ayrılır:

• Somut Ad: Beş duyu organımızdan (görme, işitme, koklama, tatma, dokunma) en az biriyle algılayabildiğimiz varlıkları anlatan adlardır. Dokunabildiğimiz, görebildiğimiz, koklayabildiğimiz, tadabildiğimiz veya sesini duyabildiğimiz her şey somuttur.
  Örnekler: kitap, masa, ağaç, ses, rüzgar, su, süt, peynir, yumurta, kiler, pamuk
• Soyut Ad: Beş duyu organımızla algılayamadığımız, sadece akıl ve duygularımızla varlığını bildiğimiz kavramları anlatan adlardır. Onlara dokunamayız, göremeyiz, koklayamayız, tadamayız veya seslerini duyamayız.
  Örnekler: sevgi, öfke, korku, sevinç, vicdan, rüya, merak, saygı, pişmanlık, zihin

💡 İpucu: Bir kelimenin somut mu soyut mu olduğunu anlamak için kendinize sorun: "Bunu görebiliyor muyum? Dokunabiliyor muyum? Koklayabiliyor muyum? Tadabiliyor muyum? Sesini duyabiliyor muyum?" Eğer bu sorulardan birine bile "evet" cevabı verebiliyorsanız, o ad somuttur. Eğer hiçbirine "evet" diyemiyorsanız, o ad soyuttur.

Genel İpuçları ve Tekrar

• Bir cümlede hem çoğul ad hem de soyut ad olup olmadığını bulmak için önce tüm adları belirleyin. Sonra her bir adın çoğul mu tekil mi, somut mu soyut mu olduğuna bakın.
• Bazı kelimeler tekil gibi görünse de (örneğin "okul", "aile", "sınıf"), cümlede bir topluluğu ifade edebilirler. Bu tür kelimelere dikkat edin!
• Adları sınıflandırırken acele etmeyin. Her bir adın anlamına ve aldığı eklere dikkatlice bakın.

Umarız bu ders notları, sözcük türleri konusunu daha iyi anlamanıza ve sınavlarınızda başarılı olmanıza yardımcı olur. Bol şans!