🎓 4. Sınıf Noktalama İşaretleri Test 4 - Ders Notu ve İpuçları

Sevgili öğrenciler, bu ders notu "Noktalama İşaretleri Test 4" sınavınız için harika bir tekrar kaynağı olacak! Bu notta, Türkçede en sık kullandığımız noktalama işaretlerini ve hangi durumlarda kullanıldıklarını adım adım öğreneceğiz. Nokta, virgül, soru işareti, ünlem işareti, iki nokta, kesme işareti, tırnak işareti, uzun çizgi ve üç nokta gibi önemli işaretleri tekrar ederek sınava hazır olacaksınız. Haydi başlayalım!

1. Nokta (.)

• Cümlelerin sonuna konur. Örneğin: "Bugün okula gittim."
• Bazı kısaltmaların sonuna konur. Örneğin: "Dr. (Doktor)", "Prof. (Profesör)", "Mah. (Mahalle)"
• Sıra bildiren sayılardan sonra konur. Örneğin: "2. (ikinci)", "5. (beşinci)"
• Saat ve dakika arasına konur. Örneğin: "10.30", "15.00"

⚠️ Dikkat: Saatleri yazarken sadece saat ve dakika arasına nokta koyarız. Örneğin: "10.00'da" şeklinde yazarız, "10:00'da" şeklinde değil.

2. Virgül (,)

• Eş görevli kelimeleri veya kelime gruplarını ayırmak için kullanılır. Örneğin: "Pazardan elma, muz, kiraz aldım."
• Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır. Örneğin: "Ayakkabılarımı çıkardım, içeri girdim."
• Hitaplardan sonra kullanılır. Örneğin: "Sevgili Arkadaşım,"
• Evet, hayır, peki gibi onay veya ret bildiren kelimelerden sonra kullanılır. Örneğin: "Evet, şimdi derse başlayabiliriz."

⚠️ Dikkat: Cümlede tek bir özne ile yüklem arasına virgül konmaz. Örneğin: "Genç, çocuğa yardım etti." cümlesinde "Genç" özne, "yardım etti" yüklemdir. Bu iki kelime arasına virgül koymak yanlıştır.

💡 İpucu: Virgül, cümleyi okurken kısa bir nefes almak için durduğumuz yerlerde bize yardımcı olur.

3. Soru İşareti (?)

• Soru anlamı taşıyan cümlelerin sonuna konur. Örneğin: "Bu sabah saat kaçta uyandın?"

⚠️ Dikkat: Cümlede soru kelimesi olsa bile, eğer cümle soru sormuyorsa (yani bir cevap beklemiyorsa) soru işareti konmaz. Örneğin: "Çoraplarımın nerede olduğunu biliyor musun?" cümlesi bir soru cümlesidir. Ama "Nereye gideceğini bilmiyorum." bir soru cümlesi değildir.

4. Ünlem İşareti (!)

• Sevinç, korku, şaşkınlık, acı gibi güçlü duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur. Örneğin: "Eyvah! Annem geldi!"
• Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur. Örneğin: "Hey! Trafik kurallarına uysan senin için iyi olur!"

5. İki Nokta (:)

• Bir açıklama yapılmadan veya örnekler sıralanmadan önce kullanılır. Örneğin: "Karadeniz'e dökülen ırmaklar şunlardır: Fırtına, Çoruh..."
• Konuşma cümlelerinden önce kullanılır. Örneğin: "Öğretmen: Artık daha çok çalışmalısınız."

⚠️ Dikkat: İki nokta, sadece bir açıklama veya örnek geliyorsa kullanılır. "İngilizce ve fende çok başarılıydı:" gibi cümlelerde yanlış olur, çünkü sonrasında bir açıklama veya liste yoktur.

6. Kesme İşareti (')

• Özel adlara gelen çekim eklerini ayırmak için kullanılır. Örneğin: "Ankara'dan", "Tuğçe'ye", "TBMM'ye"
• Sayıya getirilen ekleri ayırmak için kullanılır. Örneğin: "2.'si", "1990'da"
• Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır. Örneğin: "TDK'nin"

⚠️ Dikkat: Özel adlara gelen yapım ekleri (kelimenin anlamını veya türünü değiştiren ekler) ve bu eklerden sonra gelen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz. Örneğin: "İzmir'li" değil, İzmirli. "Türk'çe" değil, Türkçe.

7. Tırnak İşareti (" ")

• Başkasından olduğu gibi aktarılan sözleri göstermek için kullanılır. Örneğin: "Babam kardeşime: "Yemeğe geliyor musun?" diye seslendi."
• Cümle içinde özellikle belirtilmek istenen kelimeleri veya başlıkları göstermek için de kullanılabilir.

💡 İpucu: Tırnak içine alınan cümlenin sonundaki noktalama işareti (nokta, soru işareti, ünlem) tırnak işaretinin içinde kalır.

8. Uzun Çizgi (—)

• Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır. Örneğin:
  — Günaydın!
  — Günaydın.
• Konuşma çizgisi de denir.

9. Üç Nokta (...)

• Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur. Örneğin: "Öyle çok korktum ki..."
• Benzer örneklerin devam ettiğini göstermek için kullanılır. Örneğin: "Birinci grup isimleri bulur, ikinci grup fiilleri..."

Bu ders notunu dikkatlice okuyarak ve örnekleri inceleyerek noktalama işaretleri konusundaki bilginizi pekiştirebilirsiniz. Sınavda başarılar dilerim!