Merhaba sevgili 7. sınıf öğrencileri!

Bu ders notu, "7. Sınıf Edebi Türler ve Söz Sanatları Test 2" gibi sınavlara hazırlanırken size rehberlik edecek kapsamlı bir kaynaktır. Testteki soruları analiz ederek, edebi türler ve söz sanatları konularındaki temel bilgilerinizi pekiştirmek ve sık yapılan hatalardan kaçınmak için önemli ipuçları sunuyorum. Bu notlar sayesinde konuları daha iyi anlayacak ve sınavda başarılı olacaksınız!

🎓 7. Sınıf Edebi Türler ve Söz Sanatları Test 2 - Ders Notu ve İpuçları

Bu test, ağırlıklı olarak söz sanatları (benzetme, kişileştirme, abartma) ve bazı yazı türlerinin (öykü, gezi yazısı, makale, olay yazısı) temel özelliklerini ölçmektedir. Şimdi bu konuları detaylıca inceleyelim:

1. Söz Sanatları

Söz sanatları, anlatımı daha etkili, çekici ve çarpıcı hale getirmek için kullanılan dilsel ifadelerdir. Şiirlerde ve edebi metinlerde sıkça karşımıza çıkarlar.

a) Benzetme (Teşbih)

• Tanımı: İki farklı varlık veya kavram arasında, ortak bir özellikten yola çıkarak zayıf olanı güçlü olana benzetme sanatıdır.
• Özellikleri: Genellikle "gibi", "adeta", "sanki", "tıpkı", "misali" gibi benzetme edatları kullanılır.
• Örnek: "Aslan gibi güçlü asker", "pamuk gibi eller", "zaman büyülü bir ceylan gibi bakıyor".
• ⚠️ Dikkat: Benzetme sanatında, benzetilen ve kendisine benzetilen olmak üzere en az iki temel öge bulunur. Bu ögeler arasındaki ortak özellik de önemlidir.

b) Kişileştirme (Teşhis)

• Tanımı: İnsan dışındaki canlı veya cansız varlıklara insana ait özelliklerin verilmesi sanatıdır.
• Özellikleri: Hayvanlar, bitkiler, doğa olayları veya cansız nesneler; düşünme, konuşma, üzülme, sevinme, yorulma, fısıldama, öpme gibi insana özgü eylemleri gerçekleştirir.
• Örnek: "Çamlar hüzünlüydü", "sonbahar yaprak döküp huzura kapanmıştı", "deniz sahilleri öper", "aynalar kardeş tesellisi verir".
• 💡 İpucu: Bir varlığın insan gibi davrandığını veya hissettiğini gördüğünüzde kişileştirme olduğunu düşünebilirsiniz.

c) Abartma (Mübalağa)

• Tanımı: Bir durumu, olayı veya özelliği olduğundan çok daha büyük veya çok daha küçük gösterme sanatıdır. Amacı, anlatımı güçlendirmek ve dikkat çekmektir.
• Özellikleri: Gerçek hayatta mümkün olmayacak kadar olağanüstü durumlar ifade edilir.
• Örnek: "Heyecandan soluksuz izledik" (çok heyecanlı izledik anlamında), "bir ah çeksem dağı taşı eritir".
• ⚠️ Dikkat: Abartma, benzetme veya kişileştirmeyle karıştırılabilir. Abartmada temel amaç, bir durumu aşırıya kaçırarak vurgulamaktır, benzetme gibi bir kıyaslama veya kişileştirme gibi bir insani özellik yükleme amacı taşımaz.

d) Konuşturma (İntak)

• Tanımı: Kişileştirilmiş varlıkların konuşturulması sanatıdır. Kişileştirmenin bir adım ötesidir.
• Özellikleri: İnsan dışı varlıkların doğrudan sözleri tırnak içinde veya konuşma çizgisiyle verilir.
• Örnek: "Deniz, 'Gel yanıma, sırrını dinleyeyim' dedi."
• 💡 İpucu: Konuşturma varsa mutlaka kişileştirme de vardır, ancak her kişileştirme konuşturma değildir.

2. Yazı Türleri

Yazı türleri, farklı amaçlarla kaleme alınan metinlerin belirli özelliklerine göre sınıflandırılmasıdır.

a) Öykü (Hikaye)

• Tanımı: Yaşanmış veya yaşanması mümkün olayları, yer ve zaman belirterek anlatan kısa edebi yazılardır.
• Özellikleri:
  • Genellikle tek bir olay örgüsü etrafında döner.
  • Kişi kadrosu sınırlıdır.
  • Yer ve zaman bellidir.
  • Serim, düğüm, çözüm bölümlerinden oluşur.
• 💡 İpucu: Bir metinde belirli bir olayın, belirli kişiler tarafından, belirli bir yerde ve zamanda anlatıldığını görüyorsanız, bu bir öykü olabilir.

b) Gezi Yazısı (Seyahatname)

• Tanımı: Bir yazarın gezip gördüğü yerleri, o yerlerin doğal güzelliklerini, tarihi ve kültürel özelliklerini, insanlarını ve yaşayışlarını kendi gözlemleriyle anlattığı yazı türüdür.
• Özellikleri:
  • Yazarın kişisel izlenimleri ve duyguları önemlidir.
  • Betimleyici (tasvir edici) anlatım ağır basar.
  • Gezilen yerle ilgili somut bilgiler içerir.
• ⚠️ Dikkat: Gezi yazıları, yazarın bizzat deneyimlediği ve gözlemlediği yerleri anlatır. Hayal ürünü değildir.

c) Makale

• Tanımı: Bilimsel, sosyal veya kültürel bir konuda bilgi vermek, bir düşünceyi kanıtlamak veya bir görüşü savunmak amacıyla yazılan, gazete ve dergi yazılarıdır.
• Özellikleri:
  • Bilimsel veriler ve kanıtlar kullanılır.
  • Anlatım nesnel (objektif) ve ciddi bir dille yapılır.
  • Konular derinlemesine ve ayrıntılı bir şekilde işlenir.
  • Anlaşılır bir dil kullanılır.
  • Her konuda makale yazılabilir.
• ⚠️ Dikkat: Makalede konular asla yüzeysel işlenmez, ayrıntıya girilir ve kanıtlarla desteklenir. Bu, makalenin en önemli özelliğidir.

d) Olay Yazıları (Narrative Yazılar)

• Tanımı: Belli bir olayın, zaman, mekan ve kişi unsurları çerçevesinde anlatıldığı yazı türlerinin genel adıdır.
• Özellikleri:
  • Bir başlangıcı, gelişmesi ve sonucu olan bir olay örgüsü bulunur.
  • Genellikle geçmiş zaman kipi kullanılır.
  • Okuyucuyu olayın içine çekmeyi hedefler.
• Alt Türleri: Öykü, roman, masal, fabl, anı gibi türler olay yazıları kapsamına girer.
• 💡 İpucu: Bir metinde "kim, ne zaman, nerede, ne yaptı?" sorularına cevap bulabiliyorsanız, bu bir olay yazısıdır.

Bu ders notları, edebi türler ve söz sanatları konusundaki temel bilgilerinizi tazelemek için harika bir başlangıç noktasıdır. Konuları tekrar ederken bol bol örnek incelemeyi ve kendi cümlelerinizle örnekler oluşturmaya çalışmayı unutmayın. Başarılar dilerim!