Merhaba sevgili 7. sınıf öğrencileri! Bu ders notu, paragrafta anlam konularını pekiştirmeniz için hazırlandı. Karşınıza çıkan testlerde başarılı olmanız için ana fikir, yardımcı düşünceler, paragraftaki duygu, metnin amacı ve anlatım özelliklerini doğru bir şekilde kavramanız çok önemli. Haydi, bu önemli konuları birlikte gözden geçirelim ve sınavlara daha güçlü bir şekilde hazırlanalım!

Ana Fikir (Paragrafın Ana Düşüncesi)

• Bir paragrafın yazılma amacıdır. Yazarın okuyucuya vermek istediği temel mesajdır.
• Genellikle paragrafın başında veya sonunda yer alsa da, bazen paragrafın geneline yayılmış olabilir.
• "Parçada asıl anlatılmak istenen nedir?", "Yazar neyi vurgulamaktadır?", "Paragrafın ana düşüncesi nedir?" gibi sorularla aranır.
• 💡 İpucu: Ana fikri bulmak için paragrafı okuduktan sonra kendinize "Yazar bu paragrafta bana ne anlatmaya çalıştı?" sorusunu sorun. Cevabınız genellikle ana fikir olacaktır.
• ⚠️ Dikkat: Ana fikir, paragraftaki bir cümlenin aynısı olmak zorunda değildir; bazen birkaç cümlenin birleşimi veya genel bir yorum şeklinde olabilir.

Yardımcı Düşünceler

• Ana fikri destekleyen, açıklayan, örnekleyen veya detaylandıran cümlelerdir.
• Ana fikrin daha iyi anlaşılmasını sağlarlar.
• "Parçada hangi özellik vurgulanmıştır?", "Aşağıdakilerden hangisi parçadan çıkarılamaz?" gibi sorularda yardımcı düşünceleri doğru analiz etmek önemlidir.
• 💡 İpucu: Yardımcı düşünceler, ana fikrin "nasıl", "neden", "ne zaman", "nerede" gibi sorularına cevap veren detaylardır.

Paragrafta Duygu ve Tema

• Bir metinde (özellikle şiir veya deneme gibi edebi metinlerde) yazarın veya anlatıcının hissettiği temel duyguyu (yalnızlık, sevinç, pişmanlık, özlem vb.) veya metnin işlediği genel konuyu (dostluk, doğa, aşk vb.) ifade eder.
• Metindeki anahtar kelimeler, benzetmeler ve ifadeler duyguyu anlamanıza yardımcı olur.
• 💡 İpucu: Metni okurken hissettiğiniz duyguya odaklanın. Yazar size ne hissettirmek istiyor?

Soru-Cevap İlişkisi ve Metnin Amacı

• Verilen bir metnin, hangi sorunun cevabı olabileceğini bulmak, metnin genel amacını ve konusunu anlamayı gerektirir.
• Metin, bir sorunu ortaya koyup çözüm önerisi sunabilir, bir durumu açıklayabilir veya bir konuda tavsiye verebilir.
• 💡 İpucu: Metni okuduktan sonra "Bu metin ne hakkında bilgi veriyor?" veya "Bu metin neyi savunuyor?" gibi sorularla metnin amacını belirleyin. Ardından şıklardaki sorularla bu amacı eşleştirmeye çalışın.

Başlık Belirleme

• Bir metne en uygun başlık, metnin ana fikrini en iyi şekilde özetleyen, dikkat çekici ve kısa bir ifade olmalıdır.
• Başlık, metnin tamamını kapsayıcı nitelikte olmalı, sadece bir bölümünü değil, genelini yansıtmalıdır.
• ⚠️ Dikkat: Başlık seçerken çok genel veya çok özel başlıklardan kaçının. Ana fikri en iyi ifade edeni seçin.

Metinden Çıkarılabilecek/Çıkarılamayacak Yargılar (Doğruluk/Yanlışlık)

• Bu tür sorularda verilen metindeki bilgilere sadık kalmak çok önemlidir. Kendi yorumunuzu veya genel bilginizi katmamalısınız.
• "Ulaşılabilir", "söylenebilir", "çıkarılabilir" gibi ifadeler, metinde doğrudan veya dolaylı olarak bulunan bilgileri sorar.
• "Ulaşılamaz", "söylenemez", "çıkarılamaz" gibi ifadeler ise metinde yer almayan veya metinle çelişen yargıları bulmanızı ister.
• 💡 İpucu: Her bir yargıyı metindeki ilgili bölümle karşılaştırın. Yargı, metinde geçmiyorsa veya metnin tam tersini söylüyorsa "çıkarılamaz" cevabıdır.
• ⚠️ Dikkat: Bazı yargılar metinde geçen kelimelerle benzerlik gösterse de anlam olarak farklı olabilir. Kelime oyunlarına dikkat edin.

Anlatım Özellikleri ve Teknikleri

• Nesnel Anlatım: Kişisel görüş ve yorum içermeyen, kanıtlanabilir, herkesçe kabul gören bilgilerle yapılan anlatımdır. Bilimsel metinlerde, haber yazılarında sıkça kullanılır.
• Öznel Anlatım: Kişisel duygu, düşünce ve yorum içeren, kanıtlanması mümkün olmayan anlatımdır. Deneme, eleştiri, şiir gibi metinlerde görülür.
• Karşılaştırma: İki veya daha fazla varlık, kavram, olay veya durum arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koymaktır. Genellikle "daha", "en", "gibi", "kadar", "oysa", "farklı olarak" gibi kelimelerle yapılır.
• Tanımlama: Bir kavramın veya varlığın ne olduğunu açıklamak, onun özelliklerini belirtmektir. "Nedir?", "Kimdir?" sorularına cevap verir.
• Örnekleme: Anlatılan konuyu daha anlaşılır kılmak için örnekler vermektir.
• Tanık Gösterme: Anlatılan düşünceyi inandırıcı kılmak için alanında uzman birinin sözünü alıntılamaktır.
• ⚠️ Dikkat: Bir metinde birden fazla anlatım özelliği veya tekniği bulunabilir. Soruda "ağır basan" veya "hangisi söylenebilir" gibi ifadelere dikkat edin.