Sindirim Sistemi 11. sınıf biyoloji

Ağız ve Ağızdaki Yapılar

Ağızda besinler küçük parçacıklara kadar bölünür. Mekanik sindirim olarak bilinen bu olayda dişler etkilidir. Diş taç, boyun ve kök olmak üzere üç bölümden oluşur. Dişin dış yüzeyini mine örter. Diş minesinin altında dentin bulunur. Pulpa dişin öz bölgesinde bulunur. Dişler kesici, parçalayıcı ve öğütücü olmak üzere üç çeşide ayrılır. Karbonhidrat sindirimi ağızda başlar.

Yutak (Farinks)

Yemek borusu ile soluk borusunun açıldığı yerdir. Yutkunma sırasında gırtlak kapağı (epiglotis) soluk borusunu kapatır.

Yemek Borusu

Yutak ile mide arasında bulunur. Besinleri yutaktan mideye taşır. Üst bölümünde çizgili, alt bölümünde düz kaslar bulunur. Peristaltik hareketler besinlerin mideye doğru taşınmasını sağlar.

Mide

Midenin girişine kardia, çıkışına pilor denir. Midenin iç yüzeyini mukoza örter. Mikoza mideyi korur. Mide istemsiz çalışır. Midede mekanik sindirim yapılır. Proteinlerin sindirimi midede başlar.

İnce Bağırsak

Onikiparmak bağısağı (duodenum), boş bağırsak (jejunum) ve kıvrım bağırsak (ileum) olmak üzere üç bölümden oluşur.

Kimyasal sindirim ince bağırsakta biter. Besin emilimi ince bağırsakta olur. İnce bağırsağın en iç yüzeyinde epitel ortasında düz kas, en dışta bağ doku bulunur.

Kalın Bağırsak

İnce bağırsakla anüs arasında bulunur. En içte epitel doku bulunur. Kalın bağırsakta villus ve mikrovillus yoktur. Kalın bağırsakta su ve minerallerin emilimi gerçekleşir. Ayrıca kalın bağırsakta yaşayan bakteriler K vitamini ve B₁₂ vitamini sentezlenir.

Pankreas

Sindirim enzimi ve hormon üreten karma bezdir. Pankreasta üretilen sindirim enzimleri Wirsung kanalından oniki parmak bağırsağına bırakılır.

Karaciğer ve Safra Kesesi

Karaciğeri dıştan örten zara Glisson kapsülü denir. Karaciğere kan getiren iki damar vardır. Karaciğer atardamarı temiz kan getirir. İnce bağırsaktan kana geçen besinler kapı toplardamarı karaciğere taşınır. Karaciğerden çıkan kan karaciğer üstü toplardamarı ile alt ana toplardamara taşınır. Karaciğerin çalışma birimine lopçuk denir. Lopçukta kan çevreden merkeze, safra merkezden çevreye doğru akar. Safra kesesinde üretim olmaz. Karaciğerde üretilen safra tuzları safra kesesinde depolanır.

Tükürük Bezleri

Dil altı, çene altı ve kulak altı olmak üzere üç çift tükürük bezi vardır. Tükürüğün bileşiğinde su, enzim, tuz ve mukus vardır. Tükürük salgısında bulunan amilaz enzimi nişastanın sindirimini başlatır.