Biyoçeşitlilik 11. Sınıf Coğrafya

Kategoriler: 11. Sınıf Coğrafya, Coğrafya

BİYOÇEŞİTLİLİK

Canlıların doğal ortamlar içerisinde yaşadığı küreye biyosfer (canlılar küresi) adı verilir. Biyosfer diğer ortamlar olan litosfer (taş küre), hidrosfer (su küre) ve atmosfer (hava küre) ile etkileşim hâlindedir.
Biyosferin sınırları diğer ortamlar gibi kesin değildir. Ancak genellikle canlılar yerin 10 m altı ile yeryüzünün 120 m yüksekliğine kadar olan alanlarda yoğunlaşmıştır.

Bir bölgedeki genlerin, türlerin, ekosistemlerin ve ekolojik olayların oluşturduğu bütüne biyoçeşitlilik denir. Biyoçeşitliliği ve canlıların yeryüzüne dağılışını belirleyen en önemli faktör coğrafi koşullardır.

Coğrafi koşulların değişmesi durumunda canlılar, öncelikle değişen koşullara uyum sağlamaya çalışır. Bu duruma adaptasyon denir. Uyum sağlayamayan canlılar yaşamları için uygun olan alanlara göç eder. Göç edemeyen canlıların ise önce birey sayısı azalır ve zamanla nesilleri tükenir.

Genel olarak sıcak ve nemli iklim bölgelerinde biyoçeşitlilik fazla iken soğuk ve kurak iklim bölgelerinde biyoçeşitlilik az olmaktadır.

Yıl boyunca sıcaklık ve nemin fazla olduğu ekvatoral iklim bölgesinde biyoçeşitlilik fazla; sıcak ve kurak olan çöl bölgeleriyle soğuk olan kutup bölgelerinde biyoçeşitlilik azdır.

Biyomlar

Yaşamlarını sürdüren benzer bitki ve hayvan topluluklarının oluşturduğu bölgelere biyom denir. Biyomlar, karasal biyomlar ve su biyomları olmak üzere ikiye ayrılır. Karasal biyomlara tropikal yağmur ormanları, savan, çalı, tundra vb. örnekler verilirken, su biyomlarına ise tatlı ve tuzlu su biyomu olarak ayırmak mümkündür. Karasal biyomlar genel olarak yaygın olan bitki örtüsüne göre adlandırılırken, su biyomları suyun fiziksel ve kimyasal özelliklerindeki farklılığa göre adlandırılır.



] }

Herhangi bir bölgedeki canlıların (bitki ve hayvanlar) türce zenginliği anlamına gelir. Canlılar, biyosfer içerisinde kendi yaşam koşullarına uygun ortamlarda yaşamını devam ettirirler.

Biyoçeşitlilik ve Ekolojik Dengelerle İlgili Tanımlar;

Biyom: Yer yüzünün farklı kesimlerinde kendine has iklimi, bitki örtüsü, hayvan topluluğu bulunduran bölgelerdir.

Biyosfer: Yeryüzünde canlı yaşamının olduğu Hidrosfer, Litosfer ve Atmosferi kapsayan ortamdır.

Ekosistem: Belli bir bölgedeki uyum içerisinde bulunan canlı ve cansız varlıkların oluşturduğu bütüne verilen addır.

Habitat: Bitki ve hayvan topluluklarının doğal yaşam alanlarıdır.

Komünite: Aynı çevresel koşullardaki bitki ve hayvan popülasyonlarının bir araya gelmesiyle oluşturduğu yaşam birliğidir.
Popülasyon: Belli bir bölgedeki belli bir zaman diliminde yaşayan ve karşılıklı ilişkiler içinde bulunan, aynı türe ait bireylerin oluşturduğu topluluktur.

Flora: Belli bir coğrafi alandaki bitki türlerinin tamamıdır.

Fauna: Belli bir coğrafi alanda bulunan hayvan türlerinin tamamıdır.

Adaptasyon: Bitki ve hayvan türlerinin yaşamalarını devam ettirmek için farklı koşullardaki ortama uyum sağlamasıdır.

Örneğin, çöl bitkilerinin uzun kök sistemleri olması, kaktüslerin iğne yapraklı olması, kutup tilkisi ile ayıların kulak ve burun sistemlerinin küçük olması, kutuplarda yaşayan fokların kalın yağ tabakası bulundurmaları, Tropikal yağmur ormanlarında bitkilerin ışık isteğine göre farklı katmanlar oluşturması ve yapraklarının geniş yüzeyli olması, çöllerde yaşayan canlıların açık renkli olması, maki bitki örtüsünün yapraklarının tüylü, sert ve kaygan olması.

Yeryüzünde biyoçeşitlilik yönünden zengin alanlar;

  • Ekvatordaki tropikal yağmur ormanları,
  • Sıcak ve soğuk okyanus akıntılarının karşılaşma alanları,
  • Sıcak kuşaktaki mercan resifleri ve akarsu deltaları,
  • Denize bakan dağ yamaçları ve bataklıklar,
  • Savan, muson, akdeniz ve okyanusal iklim bölgeleri,
  • Nemlilik, sıcaklık, toprak ve yer şekilleri yönünden uygun alanlardır.

Tropikal yağmur ormanları dünyanın en zengin yaşam alanlarının oluşturur. Sebebi sıcaklık, nem ve yağış koşullarının elverişli olmasıdır.


Liselere Giriş Sınavı (LGS)
5 Haziran 2022 Pazar

Temel Yeterlilik Sınavı (TYT)
18 Haziran 2022 Cumartesi

Alan Yeterlilik Sınavı (AYT)
19 Haziran 2022 Pazar