Yakın Çağ Avrupa Tarihi 11.Sınıf Tarih

AMERiKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NİN KURULMASI

1. Amerika kıtasının keşŞnden sonra İngilizler, İspanyollar, Fransızlar, Portekizler bu kıtada toprak sahibi oldular. Ancak bu devletler arasında Amerika’daki en etkili devlet İngilizlerdi. İngiltere burada 13 koloni kurmuştu.

2. Ancak İngiltere 1756 – 1763 yılları arasında meydana gelen “Yedi Yıl Savaşları”nı kazanmasına rağmen maliyesi oldukça sarsılmıştı. Bu durumda İngiltere ekonomik sıkıntısını gidermek amacıyla bu 13 koloniye yeni gümrük ve damga vergileri koymuş bu da 13 koloniyi zor duruma sokmuştu.

3. Bu duruma şiddetle karşı koyan 13 koloni İngiltere parlementosunda hiç temsilcisi olmadığı için, “temsilcisiz vergi konulamaz” diyerek direndiler. Bu sıkıntılar devam ederken 1773’te Amerika’nın Boston Limanı’na gelen çay yüklü bir İngiliz gemisi, koloniler tarafından talan edildi ve çaylar denize döküldü. Bu kıvılcım kısa bir süre sonra büyük bir mücadelenin başlangıcı oldu.

Bağımsızlık Savaşının Başlaması

1. 1774 yılında 13 koloninin temsilcileri “I. Philadelphia Kongresi”ni düzenleyerek İngiltere’den bir takım isteklerde bulundular.
a. İngiltere, koloni meclisinin onayını almadan 13 koloniden vergi toplamayacak.
b. Uluslararası ticareti engelleyen tüm yasalar kaldırılacak.

2. Bu istekler İngilizler tarafından reddedilince koloniler 1776’da bu defa II. Philadelphia Kongresi’ni topladılar, bu kongrede savaş kararı alındı, ayrıca George Washington başkumandan seçildi.

3. II. Philadelphia Kongresi’nde 4 Temmuz 1776’da yayımlanan “İnsan Hakları Bildirisi”nde;
a. İnsanların yaşama, özgürlük ve mutlu olma gibi doğuştan getirdikleri vazgeçilemez hakları vardır.
b. Bu haklar gücünü milletten alan hükümetler tarafından korunmalıdır.

4. İşte Amerika’daki bu bildiri “Demokrasi” anlayışı­ nın da gelişmesini ve yayılmasını sağlayacaktı.

Savaş:

Bildirinin yayılmasının ardından savaşlar baş­ ladı. Fransa, Hollanda ve İspanya’dan büyük destek gören koloniler İngilizleri ağır bir yenilgiye uğrattılar. İngiltere bu gelişmeler karşısında barış istedi.

1783 VERSAİLLE (VERSAY) ANTLAŞMASI

1. İngiltere 13 koloninin bağımsızlığını tanıyacak,

2. İngiltere; Senegal, şorida Yarımadası ve Minorka Adası’nı Fransa’ya bırakacak.

Versay Antlaşması’ndan sonra ABD’de birtakım iç çekişmeler yaşandı. 1789’da ABD Anayasasının kabulü ile George Washington başkanlığında ABD kuruldu.

1789 FRANSIZ İHTİLALİ

Nedenleri;

1. Fransa’da krallık rejiminin baskısından halkın bunalması,

2. Fransız halkının soylular, rahipler, burjuvalar ve köylüler olmak üzere sınışara ayrılması,

3. Soylu ve rahiplerin lüks ve sefahat içinde yaşaması, halkın aç ve seŞl olması,

4. Coğrafi keşiflerle zenginleşen Burjuva sınıfının siyasi yetkiler istemesi,

5. Fransız; Monteskiyo, Volter, Didero, Dolomber, Jan Jak Russo… gibi aydınların Fransa’daki kötü giden rejimi eleştirmeleri ve halkı aydınlatmaları,

6. Amerika’nın yayımladığı İnsan Hakları Bildirgesi’nin Fransız halkını etkilemesi,

7. İngilizlerin parlementer rejiminin Fransızları etkilemesi.

İhtilal:

Tüm bu nedenlerle Fransa’da başlayan ihtilal hızla ülke çapında yayıldı, Bastil Hapishanesinin önünde toplanan halk, hapishaneyi basarak tutukluları serbest bıraktılar. Bu ihtilal 1804 yılında Napolyon Bonapart’ın imparator olmasına kadar sürdü.

Fransız İhtilali sırasında (28 Ağustos 1789) “İnsan ve Vatandaşlık Hakları Bildirgesi” yayımlandı.

Buna göre;

1. İnsanlar hür ve eşit doğarlar,

2. Kurulan bir siyasi topluluğun amacı insan haklarını korumak olmalıdır,

3. Bu haklar özgürlük, milliyet ve baskıya karşı direnme haklarıdır,

4. Özgürlük, başka insanlara zarar vermeden her şeyi yaşayabilmektir,

5. Hakimiyet milletindir.

FRANSIZ İHTİLALİ’NİN SONUÇLARI

1. İhtilal sonucunda, soylu ve rahiplerin tüm ayrıcalıkları kaldırıldı.

2. Milliyet, eşitlik, hürriyet, adalet gibi demokratik ilkeler benimsendi.

3. Milliyetçiliğin yayılmasıyla birlikte mutlak rejimler, imparatorluklar dağılma sürecine girdi, egemenliğin halktan kaynaklandığı kabul edildi. Ulusal devletler kurulmaya başladı.

4. Fransız İhtilali sonuçları açısından evrenseldir. Bu yüzden Yeni Çağı bitiren Yakın Çağı başlatan bir olaydır.

Uyarı: Fransız İhtilali’nden en fazla çok uluslu imparatorluklar etkilenmiştir. (Avusturya Macaristan ve Osmanlı Devleti)

SANAYİ İNKILABI

Sanayi İnkılabı, el tezgahlarından makine sistemine, yani seri üretime geçiş aşamasıdır. Sanayi İnkılabı’na geçiş XVIII. yy da İngiltere’de, ilk defa dokuma sektöründe gerçekleşmiştir.

Sanayi İnkılabı’nın Çıkış Nedenleri

1. Coğrafi keşifler, sonunda, zenginleşen Avrupa’nın Rönesansla birlikte bilim ve teknolojiye yönelmesi ve makineleşmenin başlaması,

2. Reform Hareketleriyle kilisenin bilim ve eğitim üzerindeki baskısının kalkması,

• Az önce de belirttiğimiz gibi Sanayi İnkılabı, önce İngiltere’de dokuma alanında gerçekleştirilmiş, sonraları çelik, buhar gücü ve elektrik alanlarında ortaya çıkmıştır.
• Sanayi İnkılabı İngiltere’den sonra Fransa, Belçika, Hollanda, ABD ve Japonya’ya da yayıldı.

Sonuçları:

1. Üretimin hızı arttı; bol, ucuz ve kaliteli üretim başladı.

2. Küçük atölyeler yetmeyince büyük fabrikalar kuruldu.

3. Modern işçi sınıfı doğdu, işçi sınıfını koruyan sendikalar ve partiler kuruldu.

4. Liberalizm, sosyalizm ve kapitalizm gibi rejimler ortaya çıktı.

5. Üretimin artmasıyla ham maddeye duyulan ihtiyaç daha da arttı, bu da sömürgeciliğin artmasına ve sömürgecilik yarışlarına yol açtı.

6. Ekonomik rekabetin artması, I. Dünya Savaşı’na, I. Dünya Savaşı da II. Dünya Savaşı’nın başlamasına yol açmıştır.