Devreye akım üreten kaynaklara üreteç denir. Üreteçler doğru akım kaynaklarıdır. Devrelerde üreteç olarak günlük hayattan iyi bildiğimiz piller kullanılır. Her üretecin bir iç direnci vardır ve r ile gösterilir. İç direnç Şekil ll deki gibi pile seri bağlı direnç gibi davranır. Üreteçlerin elektromotor (emk) kuvvetleri devreye akım üretir. Elektromotor kuvveti s ile gösterilir. Kullanım amaçlarına göre üreteçler seri ya da paralel olarak bağlanır. Şimdi pillerin bağlanma şekillerini ve amaçlarını inceleyelim.
1. Seri Bağlı Üreteçler
Üreteçlerin (pillerin), (+) kutuplarını (-) kutuplarına bağlamak suretiyle oluşturulan bağlama şeklidir. Şekil l deki gibi bağlanmış iki pilin toplam emk si;
Pillerin toplam iç direnci ise;
Şekil II deki gibi üç tane pil seri bağlandığında toplam emk; εT = ε1 + ε2 + ε3 toplam direnç rT = r1 + r2 + r3 ile bulunur. Seri bağlı pillerin her birinden aynı miktarda akım çekilir. Daha fazla potansiyel fark elde etmek istediğimizde piller bu şekilde bağlanır.
Piller şekil III deki gibi ters bağlandığında devrenin toplam emk si;
Devrenin eş değer direnci;
Reş = R + r1 + r2 olur. Buradan ana koldan geçen akım ohm kanununa göre;
2. Paralel Bağlı Üreteçler
Üreteçlerin (+) ve (-) uçları kendi aralarında Şekil I deki gibi bağlanmasıyla oluşturulan devrede piller paralel bağlanmış demektir. Şekil l de pillerden çekilen akımlar i olmasına rağmen ana koldaki R direncinden 2i akımı geçer. Dirençten akım geçmesi için Üreteçlerin özdeş olması gerekir. Eğer piller özdeş olmazsa dirençten akım geçişi olmaz. Bunun yerine Üreteçlerin potansiyelleri eşit oluncaya kadar Üreteçler arası akım geçişi olur. Şekil II de özdeş Üreteçlerin her birinin emk’si s iken devrenin toplam emk si bir üretecin emk değerine eşittir.
Devrelerde pillerin ömrünü uzatmak için piller paralel bağlanmaktadır.
Üreteçlerin Seri ve Paralel Bağlanması Çözümlü Sorular
Pillerin Yapısı ve Ömrü konu anlatımı konusuna gitmek için tıklayın
Cook guzel olmus ellerinize sağlık ?