Transformatörler 11. Sınıf Fizik

Kategoriler: 11. Sınıf Fizik, Elektrik ve Manyetizma, Fizik

Transformatörler

Transformatör, alternatif gerilimi ihtiyaca göre yükseltmek ya da düşürmek için kullanılan araçtır. Bir transformatör, şekildeki gibi demir levhalar üzerine sarılı iki bobinden oluşur.

Bobinlerden birine gerilim uygulandığında diğer bobinden yüksek ya da düşük gerilim alınır. Gerilimin uygulandığı birincil bobin primer, ikincil bobin sekonder bobin olarak adlandırılır.

Primer sarım sayısı Np, sekonder sarım sayısı Ns olan transformatörün primerine Vp gerilimi uygulandığında sekonder gerilimi Vs,

ile bulunur.

Bir transformatörün çıkış bobininin sarım sayısı, giriş bobininin sarım sayısından ise girişe uygulanan gerilimi yükseltir. Bu nedenle yükseltici transformatör olarak adlandırılır. Transformatör gerilimi düşürürse alçaltıcı transformatör adını alır.

Transformatörlerde Verim

Transformatörlerde verim; çıkışta alınan gücün, girişte verilen güce oranıdır. Buna göre, bir transformatörün verimi,

ile bulunur.

Transformatörlerde giriş bobinine uygulanan gücün tamamı çıkış bobininden alınamaz. Bobinleri oluşturmak amacıyla sarılan tellerin direnci nedeniyle girişe verilen gücün bir kısmı kaybolur. Bu nedenle gerçekte verimi 94 100 olan bir transformatör yoktur. Ancak güç kayıplarının önemsenmediği transformatör olabilir. Böyle transformatörlere ideal transformatörler denir.

İdeal transformatörlerde verim % 100 olduğundan,

Transformatörler Soruları ve Çözümleri



] }

Transformatör; radyo, müzik seti, elektrik zili, traş makinesi, şarj aletleri, punto kaynak makineleri, ayrıca araç motorları ve uçak motorlarına daha yüksek gerilim ve enerji aktarmak amacıyla kullanılır.

Önemli not: Transformatörler, kullanım amaçlarına göre, gerilim yükseltici ya da gerilim düşürücü olarak kullanılan araçlardır.

Transformatörler, manyetik alanın değişken olması nedeniyle, devre çıkışından değişken akım verir. Bu bakımdan transformatörler doğru akımla çalışmaz.

Not: Transformatörler çalışma esnasında ısınma olayını yaşadıkları için, yağla soğutma işlemine tabi tutulurlar.

Şehir merkezlerinin yüksek gerilime, sitelerin şehir şebekelerine bağlandığı yerlerde, yüksek enerjiye sahip transformatörler vardır. Bunlara trafo da denir. Çok uzak mesafelere az enerji kayıpları ile enerji aktarıldığı için, doğru akıma alternatif olarak alternatif akım ve buna bağlı olarak alternatif akım kaynakları kullanılır. Punto makineleri, jeneratör ve dinamo gibi.

Altın Not: Elektrik aktarımlarında enerji kayıpları yaşandığı için bu enerjinin çok uzaklara fazla kayba uğramadan ulaşabilmesi için transformatörler kullanılır. Transformatörler, alternatif akımla çalışır.

Transformatörün girişine V1 gerilimi uygulandığında, N1 ve N2 sarımlı K ve L bobinleri yardımıyla çıkıştan V2 gerilimi elde edilir. Demir çekirdek üzerindeki güç ve enerji kayıpları ihmal edilecek olursa, transformatörün verimi %100 olur.


Liselere Giriş Sınavı (LGS)
5 Haziran 2022 Pazar

Temel Yeterlilik Sınavı (TYT)
18 Haziran 2022 Cumartesi

Alan Yeterlilik Sınavı (AYT)
19 Haziran 2022 Pazar