Kategoriler: Türk Dili ve Edebiyatı

Benzetme amacı taşımaksızın bir sözün başka bir söz yerine kullanılmasına denir. Ad aktarmalarında aktarma çeşitli anlam ilişkileriyle gerçekleştirilir.

a) Bütün – parça / parça – bütün ilişkisi: Bir nesnenin bütününü verip parçasını, parçasını verip bütününü ifade etmektir.

  • Marmara’da bir yelken uçar gibi neşeli Bu mısrada yelken (parça) sözcüğü ile gemi (bü- tün) ifade edildiği için mecaz-ı mürsel örneklenmiştir.
  • Gizli bir akis kalmış gelip geçen her yüzden
    Bu mısrada yüz (parça) sözcüğü ile insan (bütün) ifade edildiği için mecaz-ı mürsel örneklenmiştir.
  • Odanın arka köşesinden iki göz bana doğru yaklaşıyor.
    Bu cümlede göz sözüğü insanı ifade ettiği için mecaz-ı mürsel örneklenmiştir
  • Uçak, iki saat sonra Adana’ya inecek.
    Bu cümlede, Adana (bütün) verilmiş havaalanı (parça) ifade edildiği için mecaz-ı mürsel örneklenmiştir.

b) Sanatçı – yapıt ilişkisi: Bir sanatçıyı verip onun yapıtlarını ifade etmektir.

  • Bu yaz elinden hiç düşürmedi Oğuz Atay’ı (Eserlerini)
  • Bütün gece Asaf Halet okudum ben de. (Eserlerini)

c) İç – dış ilişkisi: Bir nesnenin dışını verip içini ifade etmektir.

  • O kadar kurumuş ki ağzı bardağı bir dikişte bitirdi. (İçindeki suyu)
  • Çok acıkmış olmalı iki tabak yedi hala doymadı. (İçindeki yemeği)

d) Yön – ülke ilişkisi: Yön verip o yöndeki ülkeleri, şehirleri ifade etmektir.

  • Batı’nın uygarlık maskesi düştü. (Batı ülkelerinin)
  • Uzakdoğu, kültürüyle dünyayı etkiliyor. (Uzakdoğu ülkeleri)

e) Yer – olay ilişkisi: Yer verip o yerde daha önceden meydana gelmiş olayları hatırlatmaktır.

  • Malazgirt, Anadolu’nun kapılarını bizlere açtı. (Malazgirt Meydan Muharebesi)
  • Susurluk hala silinmedi hafızalardan. (Susurluk’ta yaşanan olay)

f) Yer – yönetim ilişkisi: Yer verip o yerdeki yönetimi ifade etmektir.

  • Ankara, Tahran’la olan ilişkilerini yeniden gözden (TBMM) (İran hükümeti) geçirecek.
  • Atina, Avrupa Birliği’nin ekonomik desteği ile (Yunan hükümeti) ayakta duruyor.

g) Yer – insan ilişkisi: Yer verip o yerdeki insanları kastetmektir.

  • Dün gece İstanbul yeniden sokağa döküldü. (İstanbul halkı)
  • Adana, şehitleri için ağladı. (Adana halkı)

h) Neden – sonuç ilişkisi: Sonucu verip o sonucun nedenini kastetmedir.

  • Trafik polisleri para (Ceza) kesiyordu sürücülere Adana – Mersin karayolunda.
  • Uçaklarımız düşman üstüne ölüm yağdırdı. (Bomba)
  • Bahçemize bereket yağdı bütün gece. (yağmur)



] }


Liselere Giriş Sınavı (LGS)
5 Haziran 2022 Pazar

Temel Yeterlilik Sınavı (TYT)
18 Haziran 2022 Cumartesi

Alan Yeterlilik Sınavı (AYT)
19 Haziran 2022 Pazar