Sıvılı termometrelerin yapımında, maddelerin sıcaklıkla genleşmelerinden yararlanıldığını söylemiştik. Isıtılan maddelerin genleşmesi basit deneylerle de gösterilebilir.
Şekil 1 deki düzenekte (Gravesande halkası) oda sıcaklığında halkadan geçebilen küre ısıtıldığında halkadan geçemez.
Şekil 2 deki cam kabın içindeki sıvı ısıtıldığında sıvı, cam kaptan daha çok genleştiğinden sıvı boruda yükselir.
Şekil 3 teki sistem ısıtıldığında balondaki gaz genleşir ve balon şişer. Bu olaylar ısıtılan katı, sıvı ve gazların genleştiğini gösterir.
Günlük yaşantıdan da maddelerin genleşmesi ile ilgili örnekler verilebilir.
- Elektrik telleri kışın gergindir. Yazın ısınır, genleşir ve sarkar.
- Araba tekerleklerine ve fıçılara geçirilecek demir çemberler önce ısıtılarak genleştirilir ve yerlerine konulduktan sonra soğutulur. Böylece çember tekerleği ya da fıçıyı daha büyük kuvvetle sıkıştırır.
- Buhar ve sıcak su boruları ileten boruların genleşmelerinden dolayı ara yerlere esnek ve kıvrımlı borular eklenir.
- Damları örtmek için kullanılan çinko levhaların dalgalı olması ve dört yanından çakılmamalarının nedeni de genleşmedir.
- Demir yolları ve demir köprüler yapılırken demirin genleşmesi dikkate alınır. Raylar döşenirken uç uca bitiştirilemez, aralarında uygun aralıklar bırakılır. Eğer raylar uç uca eklenseydi yazın uzayan raylarda bükülmeler olurdu.
- Binalarda, beton otobanlarda genleşme payları bırakılır.
