Fizikte, iş, bir kuvvetin bir cisim üzerinde etki ettiği ve kuvvetin uygulama yönünde konum değişikliği olduğunda yapılan iş olarak tanımlanır.
Basitçe:
- Kuvvet uygularsınız.
- Cisim hareket eder.
- Yön aynıdır.
- İş yapılmış olur.
Fiziksel anlamda iş yapabilmek için kuvvet uyguladığınız cismin kuvvet doğrultusunda yer değiştirmesi gerekir. Cisim hareket etmezse kuvvet cisim üzerinde iş yapmaz. Bir cisme kuvvet uygulandığında yer değiştiren cismin üzerinde kuvvetin yaptığı iş, kuvvetin yer değiştirme doğrultusundaki büyüklüğü ve cismin yer değiştirmesi ile doğru orantılıdır.
Şekildeki gibi yatay bir düzlemdeki takoz, yatay F kuvvetinin etkisiyle ΔX kadar yer değiştirdiğinde takoz üzerinde F kuvvetinin yaptığı İş,
İş = Kuvvet .Yer değiştirme
ifadesiyle bulunur. Burada takozun ağırlığı (G) ve yatay düzlemin takoza uyguladığı tepki kuvveti (N) hareket doğrultusuna dik kuvvetler olduğu için iş yapmaz.
İşin SI birim sistemindeki sembolü W, birimi joule, birim sembolü J‘dir.
1 N’luk sabit bir kuvvet bir cisme kuvvet doğrultusunda 1 m yol aldırırsa bu kuvvetin yaptığı iş 1 J’dür.
Görseldeki hemşire tekerlekli sandalyeyi 50 N kuvvetle iterek 6 m hareket ettiriyor. Buna göre hemşire kaç J iş yapmıştır?
Çözüm:
Yapılan iş; W=F. ΔX ifadesinden, W=50.6=300J bulunur.
